Heiti lofts ok veðra

58. Hver eru heiti lofts ok veðranna? Loft heitir ginnungagap ok meðalheimr, foglheimr, veðrheimr. Veðr heitir hregg, byrr, glygg, hret, gjósta, vindr. Svá segir í Alsvinnsmálum:

Vindr heitir með mönnum,
en vönsuðr með goðum,
kalla gneggjuð ginnregin,
æpi jötnar,
en alfar gnýfara,
heitir í helju hlömmuðr.

Veðr heitir ok gustr.

Hrafnsheiti ok arnar

59. Tveir eru fuglar þeir, er eigi þarf at kenna annan veg en kalla blóð eða hræ drykk þeira eða verð. Þat er hrafn ok örn. Alla aðra fugla karlkennda má kenna við blóð eða hræ, ok er þat þá nafn örn eða hrafn, sem Þjóðólfr kvað:

Blóðorra lætr barri
bragningr ara fagna.
Gauts berr sigð á sveita
svans örð konungr Hörða.
Geirs oddum lætr greddir
grunn hvert stika sunnar
hirð, þat er hann skal varða,
hrægamms ara sævar.

Þessi eru nöfn hrafns: krákr, Huginn, Muninn, borginmóði, árflognir, ártali, holdboði. Svá kvað Einarr skálaglamm:

Fjallvönðum gaf fylli,
fullr varð, en spjör gullu,
herstefnandi hröfnum,
hrafn á ylgjar tafni.

Svá kvað Einarr Skúlason:

Dolgskára kná dýrum
dýrr magnandi stýra,
Hugins fermu bregðr harmi
harmr, bliksólar garmi.

Ok enn sem hann kvað:

En við hjaldr, þar er hölðar,
hugðþrútit svellr, lúta,

Muninn drekkr blóð ór benjum
blásvartr, konungs hjarta.

Sem kvað Víga-Glúmr:

Þá er dynfúsir dísar
dreyra mens á eyri,
bráð fekk borginmóði
blóðs, skjaldaðir stóðum.

Sem Skúli kvað Þorsteinsson:

Myndit efst, þar er undir
árflogni gaf ek sárar,
Hlökk í hundraðs flokki
Hvítinga mik líta.

Örn heitir svá: ari, gemlir, hreggskornir, eggðir, ginnarr, undskornir, gallópnir. Sem Einarr kvað:

Sámleitum rauð sveita,
sleit örn gera beitu,
fekksk arnar matr járnum,
Járnsöxu grön faxa.

Sem Óttarr kvað:

Örn drekkr, undarn
ylgr fær, af hræum sylg,
oft rýðr ulfr köft,
ari getr verð þar.

Segjöndum fló sagna
snótar ulfr at móti
í gemlis ham gömlum
glamma ó fyr skömmu.

Ok sem hér er:

Hreggskornis vil ek handa
háleitan mjöð vanda.

Ok enn sem Skúli kvað:

Vaki ek þat er val heltk ekka
viðís áðr ok síðan,
greppr hlýðir þá góðu,
gallópnis vel, spjalli.

Sævarheiti

60. Hver eru sævar heiti? Hann heitir: marr, ægir, gymir, hlér, haf, leið, ver, salt, lögr, græðir. Sem Arnórr kvað ok fyrr var ritat:

Nemi drótt, hvé sæ sótti
snarlyndr konungr jarla.
Eigi þraut við ægi
óvæginn gram bægja.

Hér er nefndr sær ok svá ægir. Marr, sem Hornklofi kvað:

Þá  er út á mar mætir
mannskæðr lagar tanna
ræsinaðr til rausnar
rak vébrautar Nökkva.

Lögr er ok hér nefndr. Svá kvað Einarr:

Lögr þvær flaust, en fagrir,
flóðs vaskar brim stóðum,
þar er sær á hlið hvára
hlymr, veðrvitar glymja.

Hér er ok flóð kallat. Svá kvað Refr, sem fyrr var ritat:

Færir Björn, þar er bára
brestr, undinna festa
ott í ægis kjafta
úrsvöl Gymös völva.

Haf, sem Halvarðr kvað:

Vestr lézt í haf, hristir,
harðviggs, sikulgjarðar,
umbands allra landa,
íss, framstafni vísat.

Leið, sem hér er:

Erum á leið frá láði
liðnirr Finnum skriðnu.
Austr sé ek fjöll at flausta
ferli geisla merluð.

Ver, sem Egill kvað:

Vestr fór ek of ver,
en ek Viðris ber
munstrandar mar,
svá er mitt of far.

Marr, sem Einarr kvað:

Kaldr þvær marr und mildum
margt dægr viðu svarta,
grefr élsnúin, jöfri,
almsorg Manar þjalma.

Salt, sem Arnórr kvað:

Salt skar húfi héltum
hraustr þjóðkóngr austan
Báru brimlogs rýri
brún veðr at Sigtúnum.

Græðir, sem Bölverkr kvað:

Leiðngr bjótt af láði,
lögr gekk of skip, fögru,
gjalfrstóðum reist græði
glæstum, ár it næsta.

Hér er ok gjálfr kallat særinn. Víðir, sem kvað Refr:

Barðristinn nemr brjósti
borðheim drasill skorðu,
nauð þolir viðr, en víði
verpr inn of þröm stinnan.

Húmr, sem Brennu-Njáll kvað:

Senn jósum vér, svanni,
sextán, en brim vexti,
dreif á hafskips húfa
húm, í fjórurn rúmum.

Þessi eru enn sævar heiti, svá at rétt er at kenna til skip eða gull.

Rán, er sagt, at var kona Ægis, svá sem hér er:

Hrauð í himin upp glóðum
hafs, gekk sær af afli.
Börð, hygg ek, at ský skerðu.
Skaut Ránar vegr mána.

Dætr þeira Ægis ok Ránar eru níu, ok eru nöfn þeira fyrr rituð: Himinglæva, Dúfa, Blóðughadda, Hefring, Uðr, Hrönn, Bylgja, Dröfn, Kólga. Einarr Skúlason talði í þessi vísu:

Æsir hvasst at hraustum
Himinglæva þyt sævar,
sex nöfn þeira, [himinglæva, Uðr, Dúfa, Blóðughadda, Kólga, Hefring]. Hrönn, sem Valgarðr kvað:
Lauðr var lagt í beðja,
lék sollit haf golli,
en herskipum hrannir
höfuð ógurlig þógu.

Bylgja, sem Óttarr svarti kvað:

Skáruð sköfnu stýri,
skaut, sylgháar bylgjur,
lék við hún á hreini
hlunns, þat er drósir spunnu.

Dröfn, sem Ormr kvað:

Hrosta drýgur hvern kost
hauk lúðrs gæiþrúðr,
en drafnar loga Lofn
löstu rækir vinföst.

Bára, sem Þorleikr fagri kvað:

Sjár þýtr, en berr bára
bjart lauðr of við rauðan,
gránn þar er gulli búnum
gínn hlunnvísundr munni.

Lá, sem Einarr kvað:

Né framlyndir fundu
fyrr, hykkat lá kyrrðu,
þar er sjár á, við varra,
vini óra fell stórum.

Fyllr, sem Refr kvað:

Hrynja fjöll á fyllar,
fram æsisk nú Glamma
skeið vetrliði skíða,
skautbjörn Gusis nauta.

Boði, sem hér er:

Boði fell of mik bráðla.
Bauð heim með sér geimi.
Þá ek eigi löð lægis.

Breki, sem Óttarr kvað:

Braut, en breki þaut,
borð, óx viðar morð,
meðr fengu mikit veðr,
mjó fyrir ofan sjó.

Vágr, sem Bragi kvað:

Vildit vröngum ofra
vágs byrsendir ægi,
hinn er mjótygil máva
mærar skar fyr Þóri.

Sund, sem Einarr kvað:

Skar ek súðum sund
fyr sunnan Hrund,
mín prýddisk mund
við mildings fund.

Fjörðr, sem Einarr kvað:

Næst sé ek orm á jastar
ítrserki vel merkðan,
nemi bjóðr hvé ek fer, flæðar,
fjarðbáls of þat máli.

Sægr, sem Markús kvað:

Sægs mun ek síðr en eigi,
sá er illr, er brag spillir,
sólar sverri málan,
sliðráls reginn, níða.