19. Högni sigldi heim með sigri

At morgni eptir orrostuna, sem lítt var ljóst, bjóst Högni í borgina með öllu liði sínu. Gekk hann fyrst í höll konungsins ok fann þar engan mann inni utan tilkomulausa þræla. Frétti Högni þá at, hvar drottning væri, en þeir sögðu hana gengna í höll dóttur sinnar. En er þeir Högni hugðu þangat at vitja ok þeir váru komnir at þeim skíðgarði, er var í kring skemmuna, laust á svá mikilli þoku, at engi sá annan, ok fundu þeir hvárki skíðgarðinn né skemmuna. Fetuðu þeir þá hvergi. En um síðir varð svá mikil móða fyrir hernum, at margir duttu þar ofan í á kaf ok svömluðu þar svá innan um þá nótt alla með stórum erfiðismunum. Varð þeim torsótt at klifrast neðan þá hamra, er tveim megin váru móðunnar. Gekk þetta allt til dags. En sem dagaði, sjá menn enga móðu, ok höfðu þeir verit at klórast neðan skíðgarðinn allt um kring, þar þeir hugðu hamra vera, duttu svá þar ofan fyrir ok gátu eigi at gert.

Ok er þeir sáu slíkt óefni í hafa orðit, bauð Högni at brjóta portin ok ná hurðinni af hjörunum. En er þat var gert, ganga þeir Högni í skemmuna, ok er þeir kómu þar, sáu þeir engan mann. Tók þá flesta at stanza af slíku. Lét Högni þá upp brjóta allar féhirzlur ok taka þaðan gull ok silfr ok dýrleg klæði. Fór hann síðan á burt með öllu liði sínu. Ok er þeir váru skammt komnir mjök, verðr Högna aptr litit ok sér á múrnum standa konu ófríða ok mjök aldraða ásýndum ok hjá henni eina jómfrú svá fagra ok dæilega ásýndum, at Högna fell vel til geðs hennar prýði.

Þá mælti Högni til Svals: "Hver grunar þik, at þessi sé in fagra, sem þar stendr hjá þeiri ljótu kerlingu á múrnum?"

Svalr mælti: "Þat mun vera dóttir Erlings konungs, Ingibjörg, ok fóstra hennar, ok munu um brögð búa við þik ok vilja oss feiga."

Högni mælti: "Aptr skulum vér hverfa ok ná þeiri inni fögru mey."

Svalr mælti: "Eigi má svá vera, herra, því at í nótt fengum vér hrakning með stórum erfiðismunum, en nú munum vér fá dauðann vísan, ef vit aptr snúum."

Högni bað þá, at Svalr ráða skyldi. Riðu þeir nú til tjalda ok skipta öllum sínum herbúðum. Síðan stigu þeir á skip, létu frá landi ok sigldu burt af Noregi sínum skipaflota. Váru þau fimmtíu at tölu með drekanum Skrauta. Sigldu þeir nú beinleiðis hægan byr, allt til þess þeir kómu til Svíaveldis.

20. Fall Sigmundar Hálfdanarsonar

Hins er nú at geta, er áðr var frá horfit, at Sörli konungsson kom í Svíaríki. Tók hann höfn nærri borginni ok lét reisa þar sínar herbúðir. Hann hafði í sínu liði margt vaskra manna. Tveir bræðr váru með honum finnskir. Hét annarr þeira Falr, en annarr Fróðel. Þeir váru báðir vel menntir í kyngikröptum öllum ok forneskju, svá at nær þeim sýndist, váru þeir aðra stund í jörðu, en svá þótti mönnum sem ör flygi af hverjum þeira fingri ok fyrir hverri ör maðr til dauða kjörinn. Með Sörla váru þeir þrír bræðr aðrir, sem aldri höfðu mæðzt né sigrazt í neinni orrostu. Þeir hétu Ámundi, Austmundr ok Arnljótr gauzki.

En er þeir höfðu sínar herbúðir sett, konungsson ok hans menn, sendir hann tólf menn til hallarinnar, ok var Sverrir formaðr ferðarinnar. Ok er sendimenn inn kómu í höllina, þar er Sigmundr sat með sínum höfðingjum, þá mælti Sverrir: "Sörli inn sterki, sonr konungsins af Noregi, hefir oss hingat sent ok lætr þér kunngera, at hann býðr þér sátt ok sæmd fyrir konunginn Hálfdan, föður þinn, ok þat allt fé, er konungr átti, þar með vináttu sína ok fóstbræðralag ok alla þá sæmd, er hann kann frekast at veita ykkr bræðrum."

Ok er Sigmundr heyrði þessi orð ok boð, þá varð hann óðr ok ærr með ákafri grimmd ok forsugu hjarta ok mælti svá: "Pakkið yðr skjótt heðan ok innið þat þessum níðingi, er þér eruð frá sendir, at hann skal höggvinn verða fyrir hund ok hrafn ok síðan á eldi brennast, bæði han ok allr hans herr."

Sverrir mælti: "Eigi mun Sörli hræðast þessar hótanir."

Sigmundr mælti: "Verið skjótt burt frá augum mínum, þér leiðu þrælar, ok innið slíkt Sörla, at hann á engrar vægðar ván af oss, ok skal hann fordæmdr fá maklig laun sinna skammarligra hryðjuverka, þau sem fæsta skal eptir langa."

Gekk Sverrir nú burt ok innir Sörla allt af viðræðu þeira Sigmundar, svá sem til bar, ok kveðr engra sátta framar ván vera meðal þeirra.

Eptir þetta svá talat býr Sörli inn sterki allan sinn her til orrostu, en þeir Sigmundr ok Þórir sterki þeystu sitt lið allt út af borginni, ok var nú it mesta heróp gert af hvárumtveggjum með miklum lúðraþyt ok trumbuhljóðum. Ok er fylkingar kómu saman, hjó Sörli ok lagði hvern, er fyrir stóð, ok rauf hann fylkingu Sigmundar mörgum sinnum bæði um þvert ok at endilöngu.

En er Sigmundr konungsson sá þat, hugði hann at rétta við fylkingararminn ok reið nú fram ákafliga, mætti þá í hernum þeim bræðrum, Fal ok Fróðel, ok sá hann þeir drápu svá liðit niðr, at undrum gegndi. Vildi nú Sigmundr hefna sinna manna, reiddi upp sverðit ok hjó til Fróðels, en hann brást í jörð niðr við höggit. Náði Sigmundr þá til hans í því ok vildi hann upp toga. Kom þá Falr at í þessu neðan ór jörðinni á bak til við Sigmund ok lagði hann neðan í kviðinn undir brynjuna, svá at þat varð hans bani. Fell nú Sigmundr dauðr niðr, ok fór þar allr hans ofsi.

En er Þórir inn sterki leit þetta ok sá, at eigi mundi tjá at berjast lengr við Sörla, þá flýði hann aptr í borgina með þat fátt liðs,er eptir var orðit.

21. Sörli færði herbúðir sínar

En er Sörli sá þat, færði hann sínar herbúðir nær borginni, ok gengu nú at með oddi ok egg at brjóta múrinn, en Þórir ok hans menn báru út á þá af múrnum vellanda bik ok brennistein, svá at Sörli fekk þar af mikit mannspell. Lét hann þá aptr upp taka sínar herbúðir ok færa þær lengra í burt frá borginni, þangat er fyrst höfðu þær staðit.

22. Frá Astró hertoga

Nú sem þetta var tíðenda, kemr hertoginn Astró af Englandi með óflýjanda her á mörgum skipum, ok tókst nú af nýju in snarpasta orrosta með þeim Sörla konungssyni. Fell þá svá liðit niðr af hvárumtveggjum sem hrátt hrís, nær þat er í skógi kvistat. Reið nú Sörli inn sterki fram ákafliga ok felldi lið á báðar hendr ok slíkt it sama hertoginn Astró aptr í mót. Stóð sú orrosta í næstu tvá daga, svá at ósýnt þótti, hvárir sigra mundu.

23. Heimkváma Högna

Ok er inn þriði dagr kom, sáu menn mörg skip af hafinu sigla ok þangat at landi stefna. Þau váru öll vel búin, en þó bar eitt langt af öllum öðrum. Þar þóttust menn kenna drekann Skrauta, ok gátu menn þá til, at þetta mundi ferð Högna Hálfdanarsonar Brönufóstra.

En er Sörli vissi þetta, brá honum svá nokkut við ok mælti: "Nú munu þau umskipti nokkur vera orðin í Noregi, er oss munu enn eigi opinber, því at ek kenni hér drekann Skrauta, ok mun þá enn eigi enduð deila vár á meðal. Skulum vér fyrr falla með hreysti en vér ragir reynumst."

Allir hétu konungssyni hér um góðu, at honum fylgja skyldu ok eigi við hann skilja, fyrr en dauðinn skildi þá.

Bar nú þessi skip brátt at landi, ok lagði Högni drekanum á góða höfn sem næst borginni, ok svá gerðu allir skipstjórnarmenn. Lét nú Högni akkerum kasta í grunn sævar, ok eptir þat lét hann tjalda sínu gullofnu silkitjaldi ok gekk þar inn síðan með öllum sínum vildustu mönnum. Drukku þeir þar ok váru glaðir.

Nú er þeir sjá þetta hertoginn Astró ok Þórir sterki, at Högni er við land kominn, ok þeir þekktu þat gerla, at drekinn Skrauti var fyrir landi, þá urðu þeir mjök glaðir við kvámu hans. Riðu nú til herbúða Högna, ok varð þar mikill fagnaðarfundr meðal þeira allra. Innir nú Þórir Högna allt frá viðskiptum þeira Sörla ok Sigmundar, bróður hans, ok svá um boð þau, er Sörli bauð Sigmundi. Högni hlýddi á þetta ok lagði fátt til. Eptir þat gengu þeir allir með liðit heim til borgarinnar ok drukku lystilega í þrjá daga ina næstu í höllinni ok váru glaðir ok kátir.

24. Enn frá bardaga

En þá inn fjórði dagr kom, sendi Högni tólf menn til herbúða Sörla ok bað hann við búinn vera at mæta sér ok hefja enn af nýju orrostu, kvað nú þenna dag enda skyldu verða á þeira máli.

En er Sörli heyrði þetta, kvaðst hann í stað til reiðu vera ok eigi dvelja skyldu. Fylktu þá þegar hvárirtveggju sínu liði, ok varð nú hörð orrosta ok grimmilig. Ok með því at flest var manna fallit af liði Sörla, þá hallaðist brátt á hann bardaginn, en fátt var lið hans á fæti eptir. Þórir sterki reið þá þar at, sem fyrir var Karmon, fóstri Sörla, ok veitti honum bana. En er Sörli sá þat, varð hann æfar reiðr ok hleypti sínum hesti eptir Þóri ok hugði hann skyldu bana hljóta eða sjálfr sitt líf láta.

Ok er þat sér Högni, mælti hann: "Þat mun nú ráð, Sörli, at vit reynum með okkr, því at eigi mun seinna betra."

Sörli lézt þess albúinn vera.

25. Sætt Högna ok Sörla

Reið nú hvárr þeira svá hart í móti öðrum, at hestarnir beggja váru nær sem fallnir, ok hjuggu þeir nú sundr hvárr annars hest í bógunum, en hvárrgi kom sári á annan, því at herklæðin hlífðu þeim svá ágæta vel, ok var þat lengi, at þeir hjuggust þanninn, ok hvárugan var at áfrýja um vörn ok sókn.

Nú sér Sörli, at eigi muni tjá at skipta lengr höggum við Högna. Snarar hann þá sverðinu langt frá sér í burt ok ræðr þegar á Högna, en hann grípr í mót af öllu afli, ok sviptast þeir nú harðliga. Þurfti þá eigi at sóknum at spyrja. Hirti þá hvárrgi friðar né griða annan biðja, ok var þeira atgangur inn grimmiligasti, svá at engir þóttust slíkar sviptingar sét hafa fyrr millum tveggja mennskra manna.

Nú lítr Sörli einn lækjarfarveg mjök djúpan þar skammt frá sér ok hyggr, at Högni skuli þar í falla, kippir nú Högna at sér sem harðfengiligast, er þeir nálguðust skurðinn. En er Högni sér, hvat hann muni áformat hafa, þá hleypr hann sem harðast í fang honum, er hann mátti. Var nú meira kastit á Sörla en hann átti til ván, ok fellr hann þá öfugr á bak aptr, ok hleypr nú Högni á hann ofan ok lætr kné fylgja kviði.

Þá mælti Högni: "Fjarri mér er nú sverðit Sigrljómi, er ek þess helzt vid við parf, ok mun þat þykkja illa at unnit, ef ek bít þik á barkann, sem tröll gera, ok ef svá er sem sagt er, at þú sért manna hugaðastr ok fullhugi kallaðr, þá liggðu hér nú kyrr ok bíð mín, á meðan ek tek sverðit."

Stóð Högni þá upp ok gekk þangat, sem sverðit lá, en Sörli lá kyrr sem áðr. Sér nú Högni þat, at hvergi dignaði hjarta Sörla við þetta, ok mælti hann þá: "Eigi á ek, Sörli, stórrar svívirðingar á þér at hefna, ok kalla ek nærri jafnteflt með okkr. Skaltu nú þiggja af mér líf, ef þú vilt, ok skal þat mest í ríkja, at þú bauðst þrisvar líf föður mínum, enn þótt hann eigi þín boð þiggja vildi, ok var þér þar várkunn á, þótt svá lenti með ykkr sem forlögin höfðu fyrir hugat. Fór þér ok allvel í boðum þínum við Sigmund, bróður minn, enn þótt hann eigi þekkjast vildi. Býð ek því þér nú hér á ofan vináttu mína ok fóstbræðralag, ok gef þú mér svör í móti boðum mínum, hversu þér líkar þetta."

Sörli mælti: "Engi mundi mér slíkt boðit hafa, ok mun mér sæmd vera í at þiggja þessi boð af slíkum manni sem ek hygg þik vera munu."

Ok eptir þetta lét Högni hann upp standa. Sættust þeir þá sín á milli heilum sáttum. Gengu þeir nú þar til, sem hertoginn Astró ok Þórir sterki váru, ok sætti Högni Sörla inn sterka við báða þá, svá at nú líkaði hvárumtveggjum betr en áðr. Hér eptir gengu þeir allir saman heim til hallarinnar ok drukku nú glaðir ok kátir í marga daga ina næstu, svá at öll styrjöld var á burt horfin.

26. Þeir fóstbræðr settust at ríkjum

Síðan sigldu þeir af Svíþjóð á burt ok kómu til Englands. Gaf þeim vel byri ok kómust með heilu ok höldnu þangat it fyrsta. Ok er Högni hittir at máli systur sína, drottningu Marsibil, segir hann henni allt frá viðskiptum þeira Sörla ins sterka ok svá þat með, at nú eru þeir sáttir ok fóstbræðr orðnir.

En er hún heyrði þat, varð hún svá full harms ok reiði, at engi fekk hana stillta. Lét hún þá, at aldri mundi hún til friðs verða upp frá þeim degi, fyrr en Sörli væri af dögum ráðinn, ella hann skyldi í sundr drafna ok aldri frið hafa.

Sörli heyrði nú þetta, þar eð hann sat, ok mælti nú þetta með sjálfum sér hljótt, svá at engi heyrði: "Þat vilda ek nú, at Mána kerling, vinkona mín, væri komin at stilla ofsa þinn."

Ok eptir þat gekk Sörli þangat at, sem drottning sat, ok lagði höfuð í kné henni. Mælti hann þá: "Svá er nú komit, drottning, at hér máttu fá at líta Sörla inn sterka, er menn kalla, ok ger nú til við hann, hvat þér líkar."

En sem drottning sá hann, rénaði henni öll reiði ok varð með öllu orðfall. Síðan sætti Högni Sörla við drottningu, systur sína, ok var nú drukkit lystugt vín ok leikar framdir með kurt ok hæversku í ina næstu þrjá daga.

En at liðinni veizlunni sigldu þeir burt til Noregs ok sóttu þangat þær Ingibjörgu ok Steinvöru, konungsdætrnar Erlings ok Haralds Valdimarssonar, sigldu síðan af Noregi aptr ok heim til Svíaríkis með öllu sínu föruneyti. Var þá haldin veizla dýrlig ok at boði gengit. Fekk Högni þá Ingibjargar, systur Sörla, en Sörli fekk hans systur aptr í móti, ok er hún eigi nefnd, en Þórir sterki fekk Steinvarar, dóttur Haralds konungs Valdimarssonar. Váru þessi brullaup öll haldin í einu með gleði ok góðum fagnaði ok alls konar lystiligri skemmtan, er þá var tíð mönnum í því landi. Ok at endaðri veizlunni helt Sörli aptr heim til Noregs ok gerðist þar konungr yfir, en Högni gerðist konungr yfir Svíaríki ok stýrði því allt til dauðadags. Gerði hann Þóri sterka at jarli þar í ríkinu. Þeir Högni ok Sörli slitu aldri sína vináttu, meðan þeir lifðu báðir, ok er eigi getit þar um, hvárt þeim hafi barna auðit orðit eða eigi eptir sik.

Lýkr hér nú sögunni af Sörla inum sterka ok hans miklu afreksverkum með svá sögðu niðrlagi ok endalykt.