Göngu-Hrólfs saga

Formáli

Margar frásagnir hafa menn saman sett til skemmtanar mönnum, sumar eptir fornskræðum eða fróðum mönnum ok stundum eptir fornum bókum, er í fyrstu hafa settar verit með stuttu máli, en síðan orðum fylldar, því at flest hefir seinna verit en sagt er. Verða menn jafnan misfróðir, því at þat er optliga annars sýn ok heyrð, er annars er eigi, þó at þeir sé við atburð staddir. Er þat ok margra heimskra manna náttúra, at þeir trúa því einu, er þeir sjá sínum augum eða heyra sínum eyrum, er þeim þykkir fjarlægt sinni náttúru, svá sem orðit hefir um vitra manna ráðagerðir eða mikit afl eða frábæran léttleika fyrirmanna, svá ok eigi síðr um konstir eða huklaraskap ok mikla fjölkynngi, þá þeir seiddu at sumum mönnum ævinliga ógæfu eða aldrtila, en sumum veraldar virðing, fjár ok metnaðar. Þeir æstu stundum höfuðskepnur, en stundum kyrrðu, svá sem var Óðinn eða aðrir þeir, er af honum námu galdrlistir eða lækningar. Finnst þar ok dæmi til, at sumir líkamir hafa hræring haft af óhreins anda íblæstri, svá sem var Eyvindr kinnrifa í Óláfs sögu Tryggvasonar eða Einarr skarfr eða Freyr, er Gunnarr helmingr drap í Svíaríki. Nú verðr hvárki þetta né annat gert eptir allra hugþokka, því at engi þarf trúnað á slíkt at leggja meir en fallit þykkir. Er þat ok bezt ok fróðligast at hlýða, meðan frá er sagt, ok gera sér heldr gleði at en angr, því at jafnan er þat, at menn hugsa eigi aðra syndsamliga hluti, á meðan hann gleðist af skemmtaninni. Stendr þat ok eigi vel þeim, er hjá eru, at lasta, þó at ófróðliga eða ómjúkliga sé orðum um farit, því at fátt verðr fullvandliga gert, þat er eigi liggr meira við en um slíka hluti.

1. Frá Hreggviði konungi

Svá byrjar þessa frásögu, at Hreggviðr er konungr nefndr. Hann átti at ráða fyrir Hólmgarðaríki, er sumir menn kalla Garðaríki. Hann var mikill at vexti, sterkr at afli, manna vænstr ok vápndjarfastr, hugarfullr ok bardagamaðr mikill, vitr ok ráðugr, stórgjöfull við vini sína, stríðr ok refsingasamr við óvini sína. Váru honum flestir hlutir vel gefnir. Mikillar ættar drottningu hafði hann átta, ok er hún eigi nefnd, ok því kemr hún ekki við þessa sögu. Dóttur eina barna átti hann við drottningu sinni, er Ingigerðr hét. Allra kvenna var hún fríðust ok kurteisust, er í váru öllu Garðaríki ok þótt víðara væri leitat. Vizku ok málsnilld bar hún yfir hvern mann. Allar þær listir kunni hún, er kvenmanni sómdi ok þá plöguðu dýrar konur nær ok fjarri. Hún hafði hár svá mikit, at vel mátti hylja allan hennar líkama, ok svá fagrt sem gull eða hálmr. Mikit unni konungr dóttur sinni. Hafði hún sérliga herbergi innan borgar. Var þat ágætt herbergi at stöð ok sterkleika ok forkunnliga gert með gull ok gimsteina. Sat hún dagliga í þessu herbergi með þeim öðrum, er henni þjónuðu. Hreggviðr konungr var mjök við aldr í þann tíma.

Svá er sagt, þá er konungr var á ungum aldri, lá hann mjök í hernaði, ok hann hafði undir sik lagt um ána Dýnu, er fellr um Garðaríki, ok herjaði þaðan í Austrríki á ýmisligar þjóðir. Þar með fekk hann fáséna dýrgripi. Þessi á er in þriðja eða fjórða mest í heiminum. At uppsprettu ár þessarar leitaði Ingvarr inn víðförli, sem segir í sögu hans.

Í þessari ferð var Hreggviðr konungr sjau vetr samfleytt. Hugðu menn hann þá dauðan. Eptir þat kom hann í Garðaríki ok settist um kyrrt. Hann hafði fengit hest þann, er kunni manns máli. Hann hét Dúlcifal. Skjótr var hann sem fugl, fimr sem leó, mikill sem úlfr. Engi var honum líkr at mikilleika ok afli. Hann lét eigi takast, ef sá fekk ósigr, er honum reið, en ef honum varð sigrs auðit, þá fór hann at sínum meistara. Hann átti herklæði þau, er engi váru þvílík: Hjálmr allr gimsteinum settr ok óvinnanligr fyrir harðleika sakir. Brynja hans var öll þréföld af harðasta stáli ok björt sem silfr. Skjöldrinn var bæði breiðr ok þykkr, svá at eigi bitu járn á. Burtstöng sú, er þar fylgdi, var stinn ok seig ok gaf hljóð af sér sem klukka, ef henni var drepit á skjöldinn, en er ósigr var víss, gaf hún ekki hljóð af sér. Sverðit nam hvergi í höggi stað ok beit með atkvæðum stál ok steina svá sem blauta mannsbúka. Þat var gert af gerjárni. Þat fellr í firði þeim, er Ger heitir. Þat kann eigi ryðga né stökkva. Hestrinn Dúlcifal var af kyni drómedaríórum, svá vorðnu hestakyni. Aldri hafði Hreggviðr konungr ósigr farit, síðan hann fekk hestinn ok þessi herklæðin. Ríki hans var mjök herskátt, ok átti hann jafnan orrostur stórar ok hans menn.

Konungr hafði með sér marga ráðgjafa ok vildarmenn. Einn af þeim hét Sigurðr ok var kallaðr ullband. Hann var sonarsonr Hálfdanar rauðfelds, sonar Brennu-Kára. Hann var ofrhugi mikill, vinsæll við alþýðu ok gamall at aldri. Hann hafði lengi verit með konungi ok fylgt honum vel í mörgum mannraunum.

2. Frá Grími ægi ok þeim kumpánum

Eirekr er konungr nefndr. Hann var sjákonungr ok ættaðr af Gestrekalandi. Þat liggr undir Svíakonung. Þar eru menn sterkir ok þursligir, harðir ok illir viðreignar ok fjölkunnigir. Eirekr konungr var stórr maðr ok rammr at afli, svartr ok stórskorinn mjök. Hann lá úti vetr ok sumar með fjölda skipa ok herjaði á ýmis lönd. Var hann inn mesti hermaðr ok mjök óeirinn. Systur átti hann fríða, er Gyða hét, ok var hún jafnan með konungi.

Eirekr hafði marga berserki ok kappa í liði sínu, ok eru fjórir nefndir af þeim. Þat váru bræðr tveir. Hét annarr Sörkvir, en annarr Brynjólfr. Miklir ok sterkir váru þeir ok illir viðreignar, fjölkunnigir ok svá galdrafullir, at þeir deyfðu eggjar í orrostum. Sörkvir var þeira sterkari ok burtreiðarmaðr mikill.

Þriði maðr var frændi konungs, er Þórðr hét, ok var kallaðr Hléseyjarskalli, mikill ok sterkr. Hann var ættaðr ór Hléseyju í Danmörku. Þar hafði hann upp vaxit.

Grímr hét fóstbróðir hans ok kallaðr ægir. Maðrinn var sterkr ok at öllu illr. Ekki vissu menn kynferði hans eða ætt, því at Gróa völva hafði fundit hann í flæðarmáli í Hlésey, en hún var móðir Þórðar ok hafði Grím fóstrat ok upp fæddan ok kenndi honum svá alla fjölkynngi, at engi á Norðrlöndum var hans líki, því at hans eðli var ólíkt allra annarra manna náttúru. Þat er sumra manna ætlun, at móðir Gríms muni sjógýgr nokkur verit hafa, því at hann mátti bæði fara í sjó ok vatni, ef hann vildi. Var hann því ægir kallaðr. Hann át hrátt ok drakk blóð bæði ór mönnum ok fénaði. Hann brást ok opt í ýmissa kvikenda líki ok skipti hömum svá skjótt, at varla festi auga á. Hans andi var svá heitr, at menn þóttust brenna, þó at herklæddir væri. Hann spjó ok ýmist eitri eða eldi á menn ok deyddi með því bæði menn ok hesta, ok því stóðu honum engir. Eirekr konungr hafði mikit traust á honum ok öllum þeim. Spörðu þeir ok ekki illt at vinna.

3. Fall Hreggviðar og skildagar Ingigerðar

Í þann tíma kom Eirekr konungr með her sinn í ríki Hreggviðar konungs. Þeir drepa menn, brenna byggðir, en ræna fé. Ok er landsmenn verða varir við ófrið þenna, fara þeir á fund Hreggviðar konungs ok segja honum sem orðit var. En er hann frétti þessi tíðendi, lætr hann herör upp skera ok býðr öllum vígum mönnum á sinn fund. Fekk hann þó lítit lið, því at herinn bar snart at, en flestum segir þungr hugr, hversu ganga mundi.

Þenna sama morgin, áðr bardaginn skyldi vera, herklæddist Hreggviðr konungr öllum sínum herklæðum. Hann spennti gullmen at hálsi sér. Þat var allgóðr gripr. Eptir þat gyrði hann sik sverðinu góða. Hann tók burtstöngina ok drap á skjöldinn, ok gaf hún ekki hljóð af sér. Hestrinn Dúlcifal vildi ok eigi láta takast. Var hann eltr af mörgum mönnum. Varð honum um síðir komit inn í djúpar traðir. Gekk þá konungr til ok vildi taka hann. En þegar hestrinn sér konung, stökk hann út yfir grindrnar ok burt á skóg. Þótti þetta öllum in mestu undr ok hugðu vísan ósigr ok gerðu eigi eptir honum at leita. Hreggviðr konungr lét taka sér hest annan, skjöld ok burtstöng, en fekk dóttur sinni skjöldinn ok burtstöngina til varðveizlu. Bjóst hann síðan til bardaga ok allr herrinn.

Eirekr konungr heimti saman allan sinn her ok bað hvern duga, sem drengr væri til, ok spara nú ekki alls kyns mátt, er hverr má frammi hafa.

Grímr ægir segir: "Þat er skylt, herra, at hverr dugi sem getr, en ef vér sigrum Hreggvið konung, þá viljum vér hér staðfestast, ok vil ek þiggja einn land til yfirsóknar ok jarlsnafn. Þórðr, frændi þinn, skal með mér fara, ok skal eitt yfir okkr ganga, en Sörkvir ok Brynjólfr skulu með yðr fara ok verja land fyrir yðr."

Konungr játar þessu, er Grímr mælti, ok sagði svá vera skyldu.

Fylkja nú hvárirtveggju, ok síga saman fylkingar. Eirekr konungr var í öðrum fylkingararmi sínum, en Grímr í öðrum. Liðsmunr var mikill, svá at fjórir váru um einn landsmanna. Hreggviðr konungr fylkti móti Eireki konungi, en Sigurðr ullband móti Grími ægi. Varð þar in snarpasta orrosta með höggum ok slögum, skotum ok grjótkasti. Gengu hvárir í lið annars með ópi ok eggjan. Berserkir Eireks konungs gengu fyrir fylkingar fram ok hjuggu niðr lið Hreggviðar konungs sem hráviði, ok fellr hverr um þveran annan. Þetta sér Sigurðr ullband ok höggr til beggja handa, þar til er hann mætir Þórði Hléseyjarskalla, ok höggr til hans, en hann atti í mót skallanum, ok beit ekki á. Eptir þat hjó Þórðr Sigurð banahögg. Fell hann með góðum orðstír.

Þetta sér Hreggviðr konungr ok eirir illa falli Sigurðar ok keyrir hestinn sporum ok ríðr hart fram ok höggr ok leggr til beggja handa bæði menn ok hesta, svá at allt hrökkr undan. Beit sverðit sem í vátn brygði. Umgerðin var öll gulli búin, þar er bæta þótti, ok í aptra hjalti sverðsins váru leystir lífsteinar þeir, er eitr ok sviða drógu ór sárum,ef í váru skafnir. Ríðr hann svá styggr fram at merki Eireks konungs, at hann hefir báðar hendr blóðgar til axla. Stundum drap hann tvá eða þrjá í einu höggi, þar til er þeir kómu í móti honum Grímr ægir ok Þórðr, ok hjuggu báðir senn til hans, en konungr varðist svá vel, at hann var ekki sárr. Í því blés Grímr með svá miklum galdri, at hestrinn viknaði, svá at hann reiddi til falls. Konungr hljóp þá af baki ok hjó þá enn til beggja handa. Hlóð hann svá hávan valinn í kringum sik, at honum tók í belti. Hann hjó þá tveim höndum til Gríms ægis, en hann blés í mót, svá at sverðit hraut ór hendi honum. Þá tók hann öxi eina ok laust með hamrinum í skallann á Þórði, svá at hann lá lengi í óviti. Síðan hóf hann sik í lopt upp ok hljóp út yfir valköstinn. Komþá móti honum Eirekr konungr ok hjó með sverði til Hreggviðar, svá at þat gekk í sundr undir hjöltunum, en ekki beit á herklæðin. Í því lagði Grímr ægir neðan undir brynjuna, svá at í gegnum stóð, með mæki. Konungrinn fell þar með mikilli hreysti ok góðum orðstír, ok þykkir varla verit hafa frægri maðr í Garðaríki en Hreggviðr konungr.

Flýði þat lið allt, er eptir var, en þó var meiri hlutr fallinn. Margt hafði ok fallit af liði Eireks konungs. Var þá haldit upp friðskildi ok gengu þeir til griða, er líf var gefit ok þat vildu þiggja, en hinir drepnir, er eigi vildu þjóna Eireki konungi, ok lýkr nú bardaganum.

Eptir þat váru flettir dauðir menn, en konungr gekk í borgina með sínu föruneyti, ok höfðu alls kyns gleði með drykk ok hljóðfærum. Líðr svá af nóttin, en um morguninn kallar konungr á Grím ægi ok þá félaga, at þeir skyldu hitta konungsdóttur, ok svá gerðu þeir. En er þeir kómu í herbergi hennar, þá heilsaði hún Eireki konungi ok var þó mjök grátin ok harmsfull.

Eirekr konungr gladdi hana ok sagðist skyldu bæta henni mannamissi ok skaða þann, er hún hafði fengit, — "ok skaltu þiggja af mér hverja bæn, er þú vilt beðit hafa, en oss samir at veita, ef þú vilt síðan oss samþykkja ok várn vilja gera."

Þá segir Ingigerðr konungsdóttir: "Eigi má sá með réttu konungsnafn bera, er eigi heldr þat, er hann lofar einni jungfrú. Mun ek þá yðr samþykkjast ok gera yðvarn vilja, ef þér haldið yður orð ok veitit mér bæn þá, er ek bið yðr, en fyrr en ek gangi nauðig með nokkurum manni, þá skal ek fyrr heldr veita mér bráðan bana, ok nýtr mín þá engi."

Konunginum rann mikill ástarhugr til hennar ok mælti: "Verði sá níðingr, er eigi heldr orð sin við yðr, ok kjós á sömu stundu, en ek skal veita."

"Þat er fyrst bæn mín," segir konungsdóttir, "at haugr sé orpinn eptir föður minn, mikill ok vel innan gerr, ok hár skíðgarðr umhverfis hauginn. Haugrinn skal standa langt burt í eyðimörk. Bera skal gull ok góða gripi í hauginn hjá honum. Hann skal vera í öllum sínum herklæðum ok gyrðr sverði sínu. Hann skal sitja á stóli, ok skipa köppum hans til beggja handa honum, þeim er fallit hafa. Á hestinum Dúlcifal skal engi taka af yðrum mönnum, ok hann skal sjálfráðr fara. Ek vil ráða fyrir fjórðungi ríkisins um þrjá vetr ok þeir, sem ek skipa til með mér, ok skulu þeir allir í friði ok náðum, sem mér til heyra. Ek skal á hverju ári fá mann til burtreiðar við yðr eða Sörkvi, kappa yðvarn, en ef ek fæ engan svá frægan af mínum mönnum, at Sörkvi ríði af baki á þessum tíma, þá skuluð þér ráða mínum kosti ok öllu ríkinu. En ef Sörkvir verðr unninn, þá skuluð þit burtu verða með öllu yðru föruneyti ok koma aldri í Garðaríki síðan, en ek taki þá lönd ok ríki eptir föður minn, sem réttr stendr til."

Grímr ægir mælti: "Varla er þessi bæn veitandi, því at hún stendr með djúpri grundan ok langri forhugsan. Þykki mér yðr eigi standa, herra, at vera svá lengi vánbiðill eptir nokkurri kvinnu, en vel megið þér treysta Sörkvi, svá ok ráðum mínum ok vitsmunum, at ekki mun til saka."

Konungr svarar: "Eigi hugða ek þat, konungsdóttir, at þér munduð þessa beiðast, en þó mun ek efna orð mín við yðr, því at ek treysti vel Sörkvi, at eigi fáið þér honum frægra mann."

Bundu þau þetta fastmælum ok skildu nú talit. Grímr ægir mælti: "Ráð kom mér í hug, þat oss mun duga. Vér skulum seið efla láta ok seiða til þess, at Sörkvi skal engi vinna mega, hvárki í burtreið né einvígi, nema sá, er hefir öll herklæði Hreggviðar konungs, en haugrinn skal vera svá sterkr gerr með múr ok tígl, at hann skal engi mennskr maðr opna mega. Munuð þér vilja halda öll yður orð við konungsdóttur. Þér skuluð jafnan senda menn eptir herklæðunum ok heita Gyðu, systur yðvarri, þeim, er náð getr, ok eru þau þá í yðru valdi, ella munu þeir eigi lífs aptr koma."

Þótti konungi þetta vel ráðit ok öllum þeim. Var nú haugr gerr ok Hreggviðr konungr í settr. Ingigerðr gekk síðast ór hauginum. Hún lét þangat færa með leynd tvenn herklæði ok lagði í kné föður sínum. Var haugrinn síðan aptr byrgðr ok um búit eptir forsögn Gríms ægis. Síðan var ríkin skipt eptir skildögum ok allt fullgert, þat er fyrr var sagt. Fekk konungsdóttir engan þann, er við Sörkvi þyrði at reyna. Konungr sendi marga menn til haugsins, ok kom engi aptr.

Grímr ægir stýrði Ermlandi. Þat er eitt konungssetr í Garðaríki, ok undu þeir allir illa sínum hlut, er undir hann þjónuðu. Þeir Þórðr Hléseyjarskalli áttu jafnan mikit stríð við þá ofan ór Jötunheimabyggðinni frá Áluborg, ok er þat margra frásagna vert, er þeir áttust við í göldrum ok fölkynngi ok stórum orrostum, ok veitti ýmsum verr, en hvárigum betr. Þeir Sörkvir ok Brynjólfr váru í hernaði á sumrum ok höfðu landvörn fyrir Eirek konung. Ingigerðr konungsdóttir sat í einum friðkastala í ríki sínu ok hennar vildismenn ok var mjök hugsjúk um sinn hag.

4. Frá Hrólfi Sturlaugssyni

Í þenna tíma er þetta var tíðenda, er nú er frá sagt, réð Sturlaugr inn starfsami fyrir Hringaríki í Noregi. Hann átti Ásu ina vænu, dóttur Eireks jarls. Þau áttu marga sonu ok vel mannaða. Einn hét Rögnvaldr, annarr Fraðmarr, þriði Eirekr, fjórði hét Hrólfr. Hann var kallaðr eptir Hrólfi nefju, fóstbróður Sturlaugs. Hann dó í hofinu á Írlandi, þá Sturlaugr sótti þangat úrarhornit.

Hrólfr Sturlaugsson var manna mestr, bæði at digrð ok hæð, ok svá þungr, at engi hestr fekk borit hann allan dag, ok var hann því jafnan á göngu. Manna var hann vænstr at yfirlit. Ekki var hann siðblendinn við alþýðu, fór lítt með gleði ok skemmtan, utan helzt þótti honum gaman at fara í skotbakka ok vera at burtreiðum. Var hann svá þungr ok sterkr, at engi kom honum ór söðli, en ófimliga bar hann vápn fyrir sik, ok aldri bar hann vápn. Bæði var hann meinlauss ok gagnlauss flestum mönnum. Ekki var Hrólfr líkr bræðrum sínum. Var ok jafnan fátt með þeim.

Einn dag var þat sem optar, at þeir Sturlaugr ok Hrólfr töluðust við. Sturlaugr mælti: "Svá lízt mér á þik sem lítil muni þín afdrif verða. Heyrir meir konu en karlmanni at hafa þvílíkt framferði sem þú hefir. Því þykki mér ráðligt, at þú kvænist ok setist í bú ok gerir þik at kotkarli í afdal nokkurum, þar engi maðr finnr þik, ok al þar þinn aldr svá lengi sem auðit verðr."

Hrólfr segir: "Eigi mun ek búa ok eigi kvænást, því at konur skulu mér ekki. Sé ek þat ok gerla, at þér gengr þat til ámælis þíns, at þú sparir mat við mik. Skal ek því burt verða ok eigi aptr koma, fyrr en ek hefi fengit jafnmikit ríki ok þú átt nú, eða liggja dauðr ella. Þykki mér þetta kotungs eign, er þú hefir meðferðar, ok lítil til skiptis með oss bræðrum. Skal ok hvárki yðr né þeim verða gagn at mér heðan í frá."

Sturlaugr mælti: "Bæði má ek fá þér skip ok góða fardrengi, ef þú vilt nokkut þat fyrir þik leggja, er þér megi til frægðar verða eða metnaðar."

Hrólfr segir: "Eigi hirði ek at draga menn eptir mér, til þess at þeir sjái af sonum yðrum. Mér mun ok ekki orrosta heyra, því at ek þori eigi mannsblóð at sjá. Vil ek ok eigi þyrpast út á smábáta með margt fólk, svá at þá sökkvi þeir niðr ok drukknu vér allir."

Sturlaugr mælti: "Ekki mun ek til leggja með þér, því at ek sé, at þú ert bæði heimskr ok einráðr."

Skildu þeir at svá mæltu. Þótti sinn veg hvárum.

Hrólfr gekk þá til Ásu, móður sinnar, ok mælti: "Þat vilda ek, móðir, at þú sýndir mér kápurnar, þær er Véfreyja, fóstra þín, gerði föður mínum endr fyrir löngu."

Hún gerði svá, lauk upp kistu einni stórri ok mælti: "Hér máttu nú sjá kápurnar, ok fyrnast þær enn lítit."

Hrólfr tók upp kápurnar allar. Þær váru svá gerðar: Ermar váru á ok höttr upp af ok grímur fyrir andliti. Bæði váru þær víðar ok síðar. Engi járn bitu þær, ok eigi mátti þeim eitr granda.

Hrólfr tók þær tvennar, er stærstar váru, ok mælti: "Eigi hefi ek of mikit ór föðurgarði, þótt ek hafi kápurnar."

Ása mælti: "Ekki muntu svá skjótt fara, frændi, at þú hafir ekki vápn ok föruneyti."

Hrólfr gekk í burt þegjandi, en fám dögum síðar hvarf hann í brutt, svá at engi maðr vissi, hvat af honum varð. Hvárki bað hann vel lifa föður sinn né móður ok enga sína frændr. Vissu menn ok eigi, hvat um hann leið. Ekki er þess getit, at Sturlaugr gæfi sér um burtferð Hrólfs. Leið nú svá um tíma, at Sturlaugr sat um kyrrt í ríki sínu.

5. Frá Þorgný jarli ok börnum hans

Þorgnýr er greindr til sögunnar. Hann átti at ráða fyrir Jótlandi í Danmörk, ok þar hafði hann atsetu, en tók hann skatta af fleirum ríkjum. Hann var höfðingi mikill ok hafði gott mannval með sér. Gamall var hann mjök, er þessi frásögn gerðist. Drottning hans var önduð, en eptir lifðu tvau börn, er þau áttu. Stefnir hét sonr hans, en Þóra dóttir. Þau váru bæði fríð ok vel mönnuð. Stefnir jarlsson var sterkr at afli ok inn mesti íþróttamaðr ok var dagliga hógværr ok vel skapi farinn. Þóra var kvenna högust, ok var henni skemma reist, ok þar sat hún með sínum þjónustukonum.

Björn hét maðr. Hann var ráðgjafi jarls ok honum inn kærasti, vitr ok góðgjarn ok kunni vel til herskapar. Ingibjörg hét kona hans. Hún var kurteis ok vel mennt, ok unni Björn henni mikit. Hann átti búgarð skammt frá borginni, en þó sat hann optast með jarlinum.

Þorgnýr jarl hafði mikit unnt drottningu sinni, ok var haugr hennar nær borginni. Sat jarl þar optliga í góðum veðrum eða þá hann hafði málstefnur eða lét leika fyrir sér. Jarlinn sat optast í kyrrsæti ok hafði friðsamt ríki optast.