27. Frá kappdrykkju

Maðr er nefndr Hárekr, er þar var með konungi. Hann hafði mikla virðing af konungi. Hann var gamall maðr. Hann fóstraði konungsdóttur. Jafnan hjalaði konungr við hann um þetta mál, en hann kveðst eigi vita ok sagði svá, at honum leizt þat líkligt, at maðr sjá mundi vera stórrar ættar.

Þat var eitt kveld, þá er konungr var til svefns farinn, at þeir Sjólfr ok Sigurðr ganga utar fyrir þá bræðr ok færa þeim horn tvau, ok drukku þeir af þeim.

Þá tók Sjólfr til orða: "Liggr Oddr inn mikli?"

"Já," segja þeir, "þat er svinnligra en at drekka frá sér vitit allt, sem vér gerum."

"Þat mun valda, at hann mun vanari vera at liggja úti á mörkum eða vötnum en at drekka með góðum mönnum, eða hvárt mun hann mikill drykkjumaðr?"

"Já," segja þeir.

"Hvárt mun hann meiri drykkjumaðr einn en vit báðir?" sagði Sjólfr.

"Þat ætlum vit," sagði Óttarr, "at hann drekki miklu meira."

"Hér skulu vér veðja um," sagði Sjólfr, "ok munu vit leggja við hring þann, er stendr tólf aura, en þit skuluð leggja við höfuð ykkur."

Þetta mál festa þeir með sér sem in fyrri. Nú spyrr Oddr um morguninn, hvat talat væri. Þeir segja honum.

"Nú hafi þit svá heimskliga veðjat," sagði Oddr, "at miklu hafi þit nú við aukit um þær, er fyrri váru, en lagt hér við höfuð ykkur, en eigi er víst, at ek sé því meiri ílögum sem ek em meiri vexti en aðrir menn, en ek skal eigi at síðr til ráða drykkjunnar við þá."

Síðan er sagt konungi, at hann vill til ráða drykkjunnar, ok skal konungsdóttir hjá sitja ok Hárekr, fóstri hennar. Nú ganga þeir Sigurðr ok Sjólfr utar fyrir Odd.

"Þar er horn," sagði Sigurðr, ok varð honum ljóð á munni:

"Oddr, klauft eigi
at orrostu,
hrökk hjálmat lið,
Hamðis skyrtur;
guðr geisaði,
gekk eldr í bæ,
þá er á Vindum
vá sigr konungr."

Sjólfr færir honum annat horn ok biðr hann af drekka ok kvað vísu:

"Oddr, vart eigi
at eggroði,
þás seggi allvalds
svelta létum;
bark sár þaðan
sex ok átta,
en þú með byggðum
batt þér matar."

Síðan ganga þeir til sætis síns, en Oddr reis upp ok gekk fyrir Sigurð ok færir honum horn, en annat Sjólfi ok kvað sína vísu til hvárs þeira, áðr hann gekk í burtu:

"Þit skuluð hlýða
hróðri mínum,
Sigurðr ok Sjólfr,
sessunautar,
ykkr ák gjalda
greypan verka,
hróðr harðsnúinn,
huglausum tveim.

Þú látt, Sjólfr,
soðgólfi á
dáða vanr
ok dýrs hugar,
en ek út
Ákvítánum
fjóra menn
fjörvi næmdak."

Þeir drukku af hornunum, en Oddr gekk at sitja. Síðan ganga þeir enn fyrir Odd, ok selr Sjólfr honum horn ok kvað vísu:

"Þú hefir, Oddr, farit
með ölmusum
ok bitlinga
af borði þegit,
en ek einn
af Úlfsfjalli
höggvinn skjöld
í hendi bar."

Sigurðr færir honum annat horn ok kvað þetta:

"Oddr, vart eigi
út með Girkjum,
þá er á Serkjum
sverð vár ruðum;
gerðum harðan
hljóm ísarna,
fellu firðar
í fólkroði."

Nú drekkr Oddr af hornunum, en þeir gengu at sitja. Síðan ríss Oddr upp ok gekk með sitt horn at hvárum þeira ok kvað þetta:

"Slótt við meyjar
málþing, Sjólfr,
meðan loga létum
leika um kynni;
unnum harðan
Hadding drepinn,
ok Ölvi var
aldrs of synjat.

Þú látt, Sigurðr,
í sal meyja,
meðan við Bjarma
börðumst tvisvar,
háðum hildi
hauksnarliga,
en þú, seggr, í sal
svaft und blæju."

Nú gekk Oddr at sitja, en þeir drukku af hornunum, ok þótti mönnum þetta mikil skemmtan, ok gáfu allir hljóð til þessa. Eptir þat gengu þeir fyrir Odd ok færa honum horn. Þá kvað Sjólfr:

"Oddr, vart eigi
á Atalsfjalli,
þá er fenloga
fengit höfðum;
vér berserki
binda gerðum,
þá var af kappi
konungs lið drepit."

Nú drekkr Oddr af hornunum, en þeir setjast niðr. Oddr færir þeim horn ok kvað þetta:

"Sjólfr, vart eigi,
þar er sjá máttum
brynjur manna
blóði þvegnar;
hrukku oddar
í hringserkjum,
en þú höll konungs
heldr kannaðir.

Sigurðr, vart eigi,
þar er sex hruðum
hábyrðuð skip
fyr Hauksnesi;
vart ok eigi
vestr með Skolla,
þá er Engla gram
aldri næmdum."

Oddr settist nú niðr, en þeir færa honum horn ok fylgir engi kveðskapr. Hann drekkr af, en þeir setjast niðr. Ok nú færir Oddr þeim horn ok kvað þetta:

"Sjólfr, vart eigi,
þar er sverð ruðum
hvöss á jarli
fyr Hléseyju;
en þú hallaðist
heima á milli,
kynmálasamr,
kálfs ok þýjar.

Sigurðr, vart eigi,
er á Sælundi felldak
bræðr böðharða,
Brand ok Agnar,
Ásmund, Ingjald,
Álfr var inn fimmti;
en þú heima látt
í höll konungs,
skrökmálasamr,
skauð hernumin."

Nú gengr hann at sitja, en þeir standa upp ok færa honum horn. Oddr drakk af þeim báðum. Síðan færir hann þeim horn ok kvað þetta:

"Sjólfr, vart eigi
suðr á Skíðu,
þar er konungar
knúðu hjálma;
óðum dreyra,
svát í ökkla tók;
víg vakta ek,
vart eigi þar.

Sigurðr, vart eigi
í Svíaskerjum,
þá er Hálfdani
heiptir guldum;
urðu randir
rógmiklaðar,
sverðum skornar,
en hann sjálfr drepinn."

Nú sezt Oddr niðr, en þeir færa honum hornin, ok drekkr hann af, en þeir fara at sitja. Þá færir Oddr þeim horn ok kvað:

"Heldum aski
í Elfarsund,
teitir ok reifir,
at Trönuvágum;
þar lá Ögmundr
Eyþjófsbani,
trauðastr flugar,
á tveim skipum.

Þá létu vér
lindi barða
hörðu grjóti,
hvössum sverðum;
þrír lifðu vér,
en þeir níu.
Hrókr hernuminn,
hví þegir þú nú?"

Þá gengr Oddr til sætis, en þeir færa honum horn. Hann drekkr af þeim ok færir þeim önnur ok kvað þetta:

"Sigurðr, vart eigi
Sámseyju í,
þá er við Hjörvarð
höggum skiptak;
tveir váru vit,
en þeir tólf saman;
sigr hafða ek,
sazt kyrr meðan.

Gekk ek um Gautland
í grimmum hug
sjau dægr í samt,
áðr Sæund fyndak;
knáttak þeira,
áðr þaðan færak,
átján lýða
aldri næma,
en þú gjögraðir,
gárungr vesall,
síð um aptan
til sængr þýjar."

Þá varð óp mikit í höllinni af þessu, er Oddr hafði kveðit, ok drekka þeir af hornum sínum, en Oddr sezt niðr. Konungsmenn hlýða skemmtan þeira. Enn færa þeir Oddi hornin, ok vinnr hann skjótt um þau bæði. Eptir þat ríss Oddr upp ok gengr fyrir þá ok þykkist vita, at nú sígr at þeim drykkrinn ok allt saman, at þeir váru fyrir lagðir í skáldskapnum. Hann selr þeim hornin ok kvað þetta:

"Þit munuð hvergi
hæfir þykkja,
Sigurðr ok Sjólfr,
í sveit konungs;
ef Hjálmars getk
ins hugumstóra,
þess er snarpligast
sverði beitti.

Gekk snarpr Þórðr
fyr skjöldu fram,
hvar er orrostu
eiga skyldum;
hann lét Hálfdan
hníga at velli,
fræknan stilli,
ok hans fylgjara.

Váru vit Ásmundr
opt í bernsku
fóstbræðr saman
báðir litnir;
bar ek stundar opt
stöng darraðar,
þar sem konungar
kappi deildu.

Hefk á Saxa
ok á Svía herjat,
Íra ok á Engla
ok endr Skota,
Frísa ok Frakka
ok á Flæmingja;
þeim hefk öllum
óþarfr verit.

Nú hefk dýra
drengi talda,
þá er forðum mér
fylgdu úti;
munu víst eigi
verða síðan
frægri firðar
í fólkroði.

Nú hefk órar
íðnir taldar,
þær er forðum vér
framdar höfðum;
aptr gengu vér
til öndvegis,
sigri gæddir;
látum Sjólf mæla."

Eptir þetta settist Oddr í sæti sitt, en þeir bræðr fellu þar sofnir niðr, ok varð nú ekki af þeim meira um drykkjuna, en Oddr drekkr lengi, ok eptir þat leggjast menn niðr ok sváfu af nóttina.

En um morguninn, er konungr kom í hásæti, þá hefir Oddr úti verit staddr ok þeir félagar hans. Hann gengr at vatni einu ok þvær sér. Þeir bræðr sjá, at rifnuð var næfrastúkan á hendi hans annarri, ok kom þar fram ermr rauð ok gullhringr á armi, ekki mjósleginn. Ok síðan rífa þeir af honum allar næfrarnar. Hann brauzt ekki við þessu, en hann er svá búinn undir, at hann er í skarlatskyrtli rauðum, hlaðbúnum, en hár lá á herðum niðr. Hann hafði knýtt gullhlaði um höfuð sér ok var allra manna vænstr.

Þeir tóku í hendr honum ok leiddu hann inn í höllina fyrir hásæti konungs ok segja svá: "Þat ætlum vér, at vér vitum eigi allgerla, hvern vér höfum hér í fóstri haft."

"Svá má vera," sagði konungr, "eða hverr er þessi maðr, er svá hefir dulizt fyrir oss?"

"Nú heiti ek Oddr, sem ek sagða yðr fyrir löngu, sonr Gríms loðinkinna norðan ór Noregi."

"Ertu eigi sá Oddr, er fór til Bjarmalands fyrir löngu?"

"Sá er maðrinn, er þar hefir komit."

"Þá er eigi kynligt, at öndvegishöldum mínum felli þungt við þik um íþróttirnar."

Nú stendr konungr upp í móti honum ok fagnar Oddi vel ok býðr honum í hásæti hjá sér. "Þat mun ek eigi þiggja því at eins, nema vér förum allir félagar."

Þat er nú sagt, at þeir færa nú sæti sín ok sitr Oddr it næsta konungi, en Hárekr færir byggð sína fram á stól fyrir konung. Konungr leggr svá mikla virðing á Odd, at engan mann mat hann meira en hann.