16. Frá Vanlanda

Vanlandi hét sonr Svegðis, er ríki tók eptir hann ok réð fyrir Uppsala auð; hann var hermaðr mikill, ok hann fór viða um lönd. Hann þá vetrvist á Finnlandi með Snjá hinum gamla, ok fékk þar dóttr hans Drífu. En at vári fór hann á brott, en Drífa var eptir, ok hét hann at koma aptr á þriggja vetra fresti; en hann kom eigi á 10 vetrum. Þá sendi Drífa eptir Huld seiðkonu, en sendi Vísbur, son þeirra Vanlanda, til Svíþjóðar. Drífa keypti at Huld seiðkonu, at hon skyldi síða Vanlanda til Finnlands, eða deyða hann at öðrum kosti. En er seiðr var framiðr, þá var Vanlandi at Uppsölum; þá gerði hann fúsan at fara til Finnlands, en vinir hans ok ráðamenn bönnuðu honum, ok sögðu at vera mundi fjölkyngi Finna í farfýsi hans. Þá gerðist honum svefnhöfugt, ok lagðist hann til svefns. En er hann hafði lítt sofnat, kallaði hann ok sagði, at mara trað hann. Menn hans fóru til ok vildu hjálpa honum; en er þeir tóku uppi til höfuðsins, þá trað hon fótleggina, svá at nær brotnuðu; þá tóku þeir til fótanna, þá kafði hon höfuðit, svá at þar dó hann. Svíar tóku lík hans, ok var hann brendr við á þá er Skúta heitir. Þar váru settir bautasteinar hans. Svá segir Þjóðólfr:

En á vit
Vilja bróður
vitta vættr
Vanlanda kom;
þá tröllkund
um troða skyldi
liðs grímhildr
ljóna bága;
ok sá brann
á beði Skútu
menglötuðr,
er mara kvaldi.

17. Dauði Vísburs

Vísburr tók arf eptir Vanlanda föður sinn; hann gékk at eiga dóttur Auða hins auðga ok gaf henni at mundi þrjá stórbæi ok gullmen. Þau áttu 2 sonu, Gisl ok Öndur. En Vísburr lét hana eina ok fékk annarrar konu; en hon fór til föður síns með sonu sína. Vísbur átti son er Dómaldi hét; stjúpmóðir Dómalda lét síða at honum úgæfu. En er synir Vísburs váru 12 vetra ok 13, fóru þeir á fund hans ok heimtu mund móður sinnar, en hann vildi eigi gjalda. Þá mæltu þeir, at gullmenit skyldi verða at bana hinum bezta manni í ætt hans, ok fóru í brott ok heim. Þá var enn fengit at seit ok siðit til þess, at þeir skyldu mega drepa föður sinn. Þá sagði Huldr völva þeim, at hon mundi svá síða, ok þat með, at ættvíg skyldu ávalt vera í ætt þeirra Ynglinga síðan. Þeir játtu því. Eptir þat sömnuðu þeir liði, ok kómu at Vísbur um nótt á úvart ok brenndu hann inni. Svá segir Þjóðólfr:

Ok Vísburs
vilja byrði
sjávar niðr
svelgja knátti,
þá er meinþjóf
markar öttu
setrverjendr
á sinn föður;
ok allvald
í arinkjóli
glóða garmr
glymjandi beit.

18. Dauði Dómalda

Dómaldi tók arf eptir föður sinn Vísbur, ok réð löndum. Á hans dögum gerðist í Svíþjóð sultr mikill ok seyra. Þá efldu Svíar blót stór at Uppsölum; hit fyrsta haust blótuðu þeir yxnum, ok batnaði ekki árferð at heldr. En annat haust hófu þeir mannblót, en árferð var söm eða verri. En hit þriðja haust kómu Svíar fjölmennt til Uppsala, þá er blót skyldu vera. Þá áttu höfðingjar ráðagerð sína; ok kom þat ásamt með þeim, at hallærit mundi standa af Dómalda konungi þeirra, ok þat með, at þeir skyldu honum blóta til árs sér, ok veita honum atgöngu ok drepa hann, ok rjóða stalla með blóði hans. Ok svá gerðu þeir. Svá segir Þjóðólfr:

Hitt var fyrr
at fold ruðu
sverðberendr
sínum dróttni,
ok landherr
á lífs vanan
dreyrug vápn
Dómalda bar.
Þá er árgjörn
Jóta dólgi
Svía kind
um sóa skyldi.

19. Dauði Dómars

Dómarr hét sonr Dómalda, er þar næst réð ríki; hann réð lengi fyrir löndum, ok var þá góð árferð ok friðr um hans daga. Frá honum er ekki sagt annat, en hann varð sóttdauðr at Uppsölum, ok var færðr á Fyrisvöllu ok brenndr þar á árbakkanum, ok eru þar bautasteinar hans. Svá segir Þjóðólfr:

Ok ek þess opt
um Yngva hrör
fróða menn
um fregit hafða,
hvar Dómarr
á dynjanda
bana Hálfs
um borinn væri.
Nú ek þat veit
at verkbitinn
Fjölnis niðr
vit Fyri brann.

20. Dauði Dyggva

Dyggvi hét son hans, er þar næst réð löndum, ok er frá honum ekki sagt annat, en hann varð sóttdauðr. Svá segir Þjóðólfr:

Kveðkat ek dul,
nema Dyggva hrör
glitnis Gná
at gamni hefir,
því at jóðís
Úlfs ok Narfa
konungamann
kjósa skyldi;
ok allvald
Yngva þjóðar
Loka mær
um leikinn hefir.

Móðir Dyggva var Drótt, dóttir Danps konungs, sonar Rígs, er fyrstr var konungr kallaðr á danska tungu; hans ættmenn höfðu ávalt síðan konungsnafn fyrir hit æzta tignarnafn. Dyggvi var fyrst konungr kallaðr sinna ættmanna; en áðr váru þeir dróttnar kallaðir, en konur þeirra dróttningar, en drótt hirðsveitin. En Yngvi eða Ynguni var kallaðr hverr þeirra ættmanna alla ævi, en Ynglingar allir saman. Drótt dróttning var systir Dans konungs hins mikilláta, er Danmörk er við kend.

21. Frá Dag spaka

Dagr hét sonr Dyggva konungs, er konungdóm tók eptir hann; hann var maðr svá spakr, at hann skildi fugls rödd. Hann átti spörr einn, er honum sagði mörg tíðindi; flaug hann á ymsi lönd. Þat var eitt sinn, at spörrinn flaug á Reiðgotaland, á bæ þann, er á Vörva heitir; hann flaug í akr karls ok fékk þar matar. Karl kom þar ok tók upp stein ok laust spörrinn til bana. Dagr konungr varð illa við, er spörrinn kom eigi heim; gékk hann þá til sónarblóts til fréttar, ok fékk þau svör, at spörr hans var drepinn á Vörva. Síðan bauð hann út her miklum ok fór til Gotlands; en er hann kom á Vörva, gékk hann upp með her sinn ok herjaði: fólkit flýði víðs vegar undan. Dagr konungr sneri herinum til skipa, er kveldaði, ok hafði hann drepit mart fólk ok mart handtekið. En er þeir fóru yfir á nökkura, þar sem heitir Skjótansvað eða Vápnavað, þá rann fram ór skógi einn verkþræll á árbakkann ok skaut heytjúgu í lið þeirra, ok kom í höfuð konungi skoti; féll hann þegar af hestinum ok fékk bana. Í þann tíma var sá höfðingi gramr kallaðr er herjaði, en hermennirnir gramir. Svá segir Þjóðólfr:

Frá ek at Dagr
dauða orði
frægðar fúss,
um fara skyldi,
þá er valteins
til Vörva kom
spakfrömuðr
spörs at hefna.
Ok þat orð
á Austrvega
vísa ferð
frá vígi bar,
at þann gram
um geta skyldi
slönguþref
Sleipnis verðar.

22. Frá Agna

Agni hét son Dags, er konungr var eptir hann, ríkr maðr ok ágætr, hermaðr mikill, atgervimaðr mikill um alla hluti. Þat var eitt sumar, er Agni konungr fór með her sinn á Finnland, gékk þar upp ok herjaði. Finnar drógu saman lið mikit ok fóru til orrostu. Frosti er nefndr höfðingi þeirra. Varð þar orrosta mikil, ok fékk Agni konungr sigr; þar féll Frosti ok mikit lið með honum. Agni konungr fór herskildi um Finnland, ok lagði undir sik ok fékk stórmikit herfang. Hann tók ok hafði með sér Skjálf, dóttur Frosta, ok Loga bróður hennar. En er hann kom austan, lagði hann til Stokksunda; hann setti tjöld sín suðr á fitina, þar var þá skógr. Agni konungr átti þá gullmenit, þat er Vísburr hafði átt. Agni konungr gékk at eiga Skjálf. Hon bað konung at gera erfi eptir föður sinn. Hann bauð þá til sín mörgum ríkismönnum ok gerði veislu mikla; hann var allfrægr orðinn af för þessi. Þá váru þar drykkjur miklar; en er Agni konungr gerðist drukkinn, þá bað Skjálf hann gæta mensins, er hann hafði á hálsi. Hann tók til ok batt ramliga menit á háls sér, áðr hann géngi at sofa; en landtjaldit stóð við skóginn ok hátt tré yfir tjaldinu, þat er skýla skyldi vit sólarhita. En er Agni konungr var sofnaðr, þá tók Skjálf digrt snæri ok festi undir menit. Menn hennar slógu þá tjaldstöngunum, en köstuðu lykkju snærisins upp í limar trésins, drógu síðan, svá at konungr hékk næst uppi við limar; ok var þat hans bani. Skjálf ok hennar menn hljópu á skip ok reru í brott. Agni konungr var þar brendr, ok er þar síðan kölluð Agnafit á austanverðum Taurinum vestr frá Stokksundi. Svá segir Þjóðólfr:

Þat tel ek undr,
ef Agna her
Skjálfar ráð
at sköpum þóttu,
þá er gæðing
með gullmeni
Loga dís
at lopti hóf,
hinn er vit Taur
temja skyldi
svalan hest
Signýjar vers.

23. Frá Alreki ok Eiríki

Alrekr ok Eiríkr hétu synir Agna, er konungar váru eptir hann; þeir váru ríkir menn ok hermenn miklir ok íþróttamenn. Þat var siðvenja þeirra at ríða hesta, temja bæði við gang ok við hlaup; kunnu þeir þat allra manna bezt; lögðu þeir á þat hit mesta kapp, hverr betr reit eða betri hesta átti. Þat var eitt sinn at þeir bræðr riðu tveir frá öðrum mönnum með hina beztu hesta sína, ok riðu út á völlu nökkura ok kómu eigi aptr. Var þeirra leita farit, ok funnust þeir báðir dauðir, ok lamit höfuð á báðum; en ekki vápn höfðu þeir nema bitlana af hestunum ok þat hyggja menn, at þeir hafi drepizt þar með. Svá segir Þjóðólfr:

Féll Alrekr
þar er Eiríki
bróðr vápn
at bana urðu,
ok hnakkmars
höfuðfetlum
Dags frændr
um drepask kváðu.
Fráat maðr áðr
eykja gervi
Freys afspring
í fólk hafa.

24. Frá Álfi ok Yngva

Yngvi ok Álfr váru synir Alreks, er konungdóm tóku í Svíþjóð þar næst. Var Yngvi hermaðr mikill ok allsigrsæll, fríðr ok íþróttamaðr hinn mesti, sterkr ok hinn snarpasti í orrostum, mildr af fé ok gleðimaðr mikill. Af slíku öllu varð hann frægr ok vinsæll. Álfr konungr bróðir hans sat at löndum ok var ekki í hernaði, hann var kallaðr Elfsi, hann var maðr þögull, ríklundaðr ok úþýðr. Móðir hans hét Dageiðr, dóttir Dags konungs hins ríka, er Döglingar eru frá komnir. Álfr konungr átti konu er Bera hét, kvenna fríðust ok skörungr mikill, gleðimaðr hinn mesti. Yngvi Alreksson var þá enn eitt haust kominn or víkingu til Uppsala, ok var þá hinn frægsti. Hann sat opt við drykkju lengi um kveldum; Álfr konungr gékk opt snimma at sofa. Bera dróttning sat opt á kveldum, ok hjöluðu þau Yngvi sín í milli. Álfr ræddi opt um, bað hana fara fyrr at sofa, sagði at hann vildi ekki vaka eptir henni. Hon svaraði ok segði, at sú kona væri sæl, er heldr skyldi eiga Yngva en Álf; hann reiddist því mjök, er hon mælti þat opt. Eitt kveld gékk Álfr inn í höllina, þá er þau Yngvi ok Bera sátu í hásæti ok töluðust viðr; hafði Yngvi um kné sér mæki; menn váru mjök druknir ok gafu engan gaum, at er konungrinn kom inn. Álfr konungr gékk at hásætinu ok brá sverði undan skikkju sinni ok lagði í gegnum Yngva bróður sinn. Yngvi hljóp upp, ok brá mækinum ok hjó Álf banahögg, ok féllu þeir báðir dauðir á gólfit. Váru þeir Álfr ok Yngvi heygðir á Fyrisvöllum. Svá segir Þjóðólfr:

Ok varð hinn,
er Álfr um vá,
vörðr véstalls
um veginn liggja,
er döglingr
dreyrgan mæki
öfundgjarn
á Yngva rauð.
Vara þat bært,
at Bera skyldi
valsæfendr
vígs um hvetja,
þá er bræðr tveir
at bönum urðusk
óþurfendr
um ábrýði.