7. Frá Yngvari ok Jólfi konungi

Eptir þenna atburð fóru þeir Yngvarr á burt ok könnuðu nes þat, er þeir váru við komnir. Þeir fundu þar einn kastala ok sáu þar í standa mikla höll. Ok er þeir kómu í höllina, sáu þeir hana vel innan búna ok fundu þar mikinn fjárhlut ok margar gersemar. Þá spurði Yngvarr, ef nokkurr vildi þar eptir vera um nóttina ok vita, hverra tíðenda hann kynni víss at verða. Sóti kveðst þat eigi spara. En er aptnaði, fór Yngvarr með lið sitt til skipa, en Sóti fal sik einhvers staðar.

En er síð var orðit, sýndist honum djöfullinn koma í manns ásjónu ok mælti: "Siggeus hét maðr styrkr ok máttugr. Hann átti þrjár dætr. Þeim gaf hann mikit gull. En er hann dó, var hann þar grafinn, sem nú sáu þér drekann. Eptir hann dauðan fyrirmundi in elsta sínum systrum gulls ok gersema. Hún spillti sér sjálf. Hennar dæmi hafði önnur systirin. In þriðja lifði þeira lengst ok tók arf eptir föður sinn ok forræði þessa staðar, eigi at eins meðan hún lifði. Hún gaf nafn nesinu ok kallaði Siggeum. Hún skipar hverja nótt höllina með fjölda djöfla, ok em ek einn af þeim, sendr at segja þér tíðendi. En drekar átu hræ konungs ok dætra hans, en sumir menn ætla, at þau sé at drekum orðin. Þat skaltu vita, Sóti, ok segja konungi yðrum, Yngvari, at Haraldr Svíakonungr fór fyrir löngu þessa leið, ok fórst hann í Rauðahafs svelg með sínu föruneyti, ok er hann nú kominn hér til forráða. Ok til vitnis sögu minnar er hér varðveitt merki hans í höllinni, ok skal Yngvarr þat með sér hafa ok senda þat til Svíþjóðar, til þess at þeir gangi eigi duldir, hvat af konungi þeira er orðit. Þat skaltu ok segja Yngvari, at hann mun í þessi ferð deyja með miklum hluta liðs síns. En þú, Sóti, ert ranglátr ok trúlauss, ok því skaltu með oss eptir dveljast; en Yngvarr mun hjálpast af trú þeiri, er hann hefir til guðs."

Þá þagnaði djöfullinn, er hann hafði þetta mælt. Alla náttina var þar þyss mikill ok kall. En er morgnaði, kom Yngvarr þar, ok sagði Sóti honum þat, er hann hafði sét ok heyrt. Ok er Sóti hafði lokit sinn frásögn, at öllum ásjáendum fell hann dauðr niðr.

Nú tekr Yngvarr merkit, er stóð í höllinni, ok ferr til skipa sinna síðan með liði sínu. Snýr hann nú aptr stöfnum ok gaf nafn þeim inum mikla forsi ok kallaði Belgsóta. Þá gerðust engi tíðendi, áðr en þeir kómu í ríki Hrómundar konungs, er Jólfr hét öðru nafni.

Ok er þeir sigla at borginni í annat sinn Helíópólim, þá lagði Jólfr konungr í mót þeim fjölda skipa ok bað Yngvar þá lægja seglin, --"því at nú skaltu veita mér lið í móti Bjólfi, bróður mínum, er Sölmundr er kallaðr öðru nafni, því at hann sjálfr ok synir hans átta vilja ræna mik ríkinu."

Þá fór Yngvarr til borgarinnar, ok bjuggust til bardaga. Yngvarr lét reisa stór hjól ok öll sett utan með hvössum tindum ok broddum; þar með lét hann slá herspora.

Nú safna konungar báðir liði ok koma til þess staðar, er þeir höfðu ákveðit sín á millum. Ok er Yngvarr hafði um búist, var Bjólfr sýnu fjölmennari. Jólfr konungr fylkti liði sínu í móti bróður sínum. En er hvárirtveggju váru búnir, æptu þeir heróp. Þeir Yngvarr hleyptu á þá hjólunum með öllum herbúnaði, ok varð af því mikit mannspell, ok raufst fylkingin. Þá kom Yngvarr þeim í opna skjöldu ok drap alla sonu Bjólfs konungs, en hann sjálfr flýði undan.

Jólfr konungr sótti eptir fast ok rak flóttann, en Yngvarr bað sína menn eptir dveljast ok fara eigi svá frá skipum sínum, --"at óvinir várir megi þeim ná. Heldr tákið hér fjárhlut mikinn af óvinum várum, þeim vér höfum hér drepit!"

Þar tóku þeir margs konar gersemar ok mikinn fjárhlut ok báru til skipa. Þá kom Jólfr með herinn ok fylkir liði sínu ok lýstr upp herópi, en Yngvari kom þetta á óvart ok lætr hefjast undan. Þá lét hann kasta hersporum fyrir fætr þeim. Þat kunnu þeir eigi at varast ok hlupu þar á. Ok er þeir kenndu hvassleik broddanna, hugðust þeir orðnir fyrir fjölkynngi. En Yngvarr var eptir við herbúðir, ok kjöru þar óf gersema. Þá sáu þeir mikinn kvennaflokk ganga til herbúðanna, ok tóku at leika fagrt. Yngvarr bað þá svá varast konurnar sem ina verstu eitrorma. En er aptna tók ok herrinn bjóst til svefns at fara, gekk kvenfólkit í herbúðir til þeira, en sú, er tignust var, skipaði sér rekkju hjá Yngvari. Þá reiddist hann ok tók tygilkníf ok lagði til hennar í kvensköpin. En er liðit sá hans tiltekjur, tóku þeir at reka frá sér þessar óvendiskonur, ok þó váru nokkurir þeir, at ei stóðust þeira blíðlæti af djöfulligri fjölkynngi ok lágu hjá þeim. En er Yngvarr heyrði þetta, þá snerist fagnaðr silfrs ok gleði víns í mikinn harm, því at um morguninn lágu átján menn dauðir, þá er þeir könnuðu lið sitt. Síðan bað Yngvarr jarða þá, sem dauðir váru.

8. Dauði Yngvars

En eptir þetta býst Yngvarr af skyndingu í burt með öllu liði sínu, ok snúa nú áleiðis ok fara nú daga ok nætr, svá sem þeir mega við komast. En svá tekr sótt at vaxa í liði þeira, at dó allt it besta fólk þeira, ok meiri hlutr var fallinn en lifði. Yngvarr tók ok sóttina, ok váru þeir þá komnir í ríki Silkisifjar. Hann heimti þá til sín lið sitt ok bað þá jarða þá, sem dauðir váru.

Þá kallaði hann til sín Garða-Ketil ok aðra vini sína ok sagði: "Ek hefi sótt tekit, ok get ek, at hún leiði mik til bana, ok hefi ek þá þann stað, sem ek hefi til unnit. En með guðs miskunn vænti ek, at guðs sonr veiti mér sitt fyrirheit, því at af öllu hjarta fel ek mik guði á hendi á hverju dægri, sál mína ok líkama, ok ek gætta svá þessa lýðs sem ek kunna best. En þat vil ek, at þér vitið, at af réttum guðs dómi erum vér lostnir þessi drepsótt, ok allra mest er sjá drepsótt ok fjölkynngi, til mín ger, því at þegar sem ek em dauðr, þá mun hverfa af sóttin. En þess vil ek biðja yðr ok allra helst þik, Ketill, at þér færið líkama minn til Svíþjóðar ok látið jarða at kirkju. En fjárhlut mínum, þeim er ek hefi hér í gulli ok silfri ok dýrligum klæðum, því vil ek skipta láta í þrjá staði: Einn þriðjung gef ek kirkjum ok kennimönnum, annan gef ek fátækum mönnum, inn þriðja skal hafa faðir minn ok sonr minn. Berið Silkisif drottningu kveðju mína! En fyrir allra hluta sakir vil ek biðja, at þér séit samþykkir. En ef yðr skilr á, hverja stefnu hafa skal, þá látið Garða-Ketil ráða, því at hann er yðvar minnigastr."

Síðan bað hann þá vel lifa ok finnast á feginsdegi. Hann mæltist marga vega vel fyrir ok lifði síðan fá daga.

Þeir búa vandliga um líkam hans ok lögðu í kistu ok sneru síðan áleiðis um ferð sína ok lendu við borgina Citópolim. En er drottningin kenndi skip þeira, gekk hún í móti þeim með miklum sóma. Ok er hún sá þá á land ganga, ógladdist hún, ok sýndist henni sem mikit mundi at orðit, ok þann mátti hún eigi sjá, henni var meira at en um alla aðra. Hún spurði þá tíðenda ok inniliga frá atburðum um líflát Yngvars ok hvar þeir létu líkama hans. Þeir kváðust hann í jörð grafit hafa. Hún sagði þá ljúga ok kveðst mundu láta drepa þá, ef þeir segði eigi it sanna til. Þá sögðu þeir henni, hverja meðferð at Yngvarr bauð þeim at hafa með sinn líkama ok fjárhlut. Síðan fengu þeir henni líkama Yngvars. Hún lét bera hann til borgarinnar með miklum sóma ok með dýrligum smyrslum til graftar búa.

Þá bað drottning þá fara í guðs friði ok Yngvars. "Er sá minn guð, sem yðvarr er. Biðið heila frændr Yngvars, er þér komið til Svíþjóðar, ok biðið nokkurn þeira hingat koma með kennimönnum ok kristna þenna lýð, ok þá skal hér kirkju gera, þá er Yngvarr skal hvíla at.

En þá er Yngvarr andaðist, var liðit frá burð Jesú Kristí MXL ok einn vetr. Þá var hann hálfþrítugr, er hann dó. Þat var ellefu vetrum eftir fall Óláfs konungs ins helga Haraldssonar.

Þeir Ketill bjuggust á burt ok báðu drottningu vel lifa, sneru nú áleiðis ok höfðu tólf skip. Ok er þeir höfðu farit um hríð, skildi þá á um veginn, ok skildust þeir, með því at engi vildi eptir öðrum fara. En Ketill hafði rétta stefnu ok kom í Garða, en Valdimarr kom einskipa út í Miklagarð. Þá vitum vér eigi víst at segja, hvar önnur skip hafa niðr komit, því at menn hyggja flest farist hafa, ok kunnum vér ekki at segja af Yngvari fleira. En þó vitum vér, at mörg stórvirki hefir hann gert í þessi ferð, þau at fróðir menn munu mikit hafa frá sagt.

Ketill, er vér sögðum frá, var um vetrinn í Garðaríki ok fór eptir um sumarit í Svíþjóð ok sagði þau tíðendi, sem gerst höfðu í þeira ferð, ok færði þangat fjárhlut Yngvars syni hans, er Sveinn hét, ok bar honum kveðju drottningar ok orðsending. Sveinn var á ungum aldri ok var mikill vexti. Hann var sterkr maðr ok inn líkasti föður sínum. Hann reisti í hernað ok vildi reyna sik fyrst. Ok er nokkurir vetr váru liðnir, kom hann með miklu liði í Garða austr ok sat þar um vetrinn.

9. Leiðangr Sveins Yngvarssonar

Enn er sagt, at þann vetr gekk Sveinn í þann skóla, at hann nam margar tungur at tala, þær er menn vissu um Austrveg ganga. Síðan bjó hann þrjá tigi skipa ok kveðst halda vilja því liði á fund drottningar. Hann hafði með sér marga kennimenn. Var þeira æðstr biskup sá, er Róðgeirr hét. Biskup vígði þrysvar hluti ok hlutaði þrysvar, ok hlutaðist svá til í hvert sinn, at guð vildi, at hann færi. Biskup kveðst þá feginn fara vilja.

Nú byrjar Sveinn ferð sína ór Garðaríki. En er þeir höfðu farit tvá daga eptir ánni, kómu heiðingjar á þá óvara með níutigi skipa; þat kalla Norðmenn galeiðar. Heiðingjar búast þegar til bardaga ok svá hvárirtveggju, en hvárigir skildu, hvat aðrir sögðu. En á meðan þeir herklæddust, skaut Sveinn máli sínu til guðs ok lét hluta, hvárt guðs vili sé, at þeir berist eða flýi við svá mikit ofrefli. En hlutrinn bauð þeim at berjast, ok hét Sveinn at leggja niðr hernað, ef guð gæfi honum þá sigr. Eptir þetta tóku þeir at berjast, ok drápu þeir Sveinn svá heiðingja sem þeir vildu, ok at lyktum flýðu heiðingjar undan á tutttugu skipum, en allt annat var drepit, ok fekk Sveinn lítit manntjón, en fé svá mikit sem mest vildu þeir hafa í gulli ok alls kyns gripum.

Síðan fóru þeir leiðar sinnar, þar til at þeir kómu við land, þar sem Ketill hafði nát höddunni. Þá bað Sveinn mestan hluta liðs síns herklæðast, ok svá gerðu þeir. Ok skamma stund fóru þeir, áðr þeir sáu bæ mikinn ok þar hjá mikinn mann, ok sá kallaði hræðiligri röddu. Síðan dreif at hvaðanæva lið. Þess kyns lýð kalla menn Cyclópes. Þeir höfðu lurka stóra í höndum, sem ásar væri. Þeir böllruðust saman ok höfðu hvárki hlífar né vápn.

Þá bað Sveinn, at bogmenn skyldu skjóta á þá sem hvatligast, ok kvað þeim eigi hæfa at bíða ór stað, --"því at þeir eru svá sterkir sem it óarga dýr ok hávir sem hús eða skógar."

Síðan skutu þeir á þá ok drápu marga, en særðu suma. Þá varð undarligr atburðr, því at þá flýðu þeir, sem meira máttu. Sveinn bannaði þeim eptir at hlaupa ok kvað eigi mundu hæli. Síðan runnu þeir í bæinn ok ræntu þar miklu fé í skinnum ok klæðum ok silfri ok öllum dýrum málmi ok fóru nú til skipa ok sneru áleiðis.

Þá er þeir höfðu lengi farit, þá sá Sveinn, at fjörðr skarst inn í landit. Hann bað þá þangat leggja skipunum. Þeir váru þess fúsir, því at þeir váru margir ungir menn. Ok er þeir nálguðust landit, sáu þeir kastala ok marga bæi. Átta menn sáu þeir renna ok undruðust ferð þeira. Einn þeira landsmanna hafði fjöðr í hendi ok rétti fjaðrstafinn ok síðan sjálfa fjöðrina. Þetta sýndist þeim friðarmark. Þá gerði Sveinn ok friðarmark af sinni hendi. Síðan lögðu þeir at landi, en landsmenn flykktust saman undir einum hamri með ýmsum kaupskap. Sveinn bað sína menn á land ganga, ok keyptust þeir við ok landsmenn, ok skildu þó hvárigir, hvat aðrir mæltu.

Á öðrum degi gengu menn Sveins enn til kaupa við landsmenn, ok keyptust við um hríð. Þá vildi einn girskr maðr ripta skinnakaup þat, er þeir höfðu nýkeypt. Þá reiddist heiðinginn ok laust knefa sínum á nasir honum, svá at blóð stökk á jörð. Þá brá inn girski sverði ok hjó heiðingjann í tvá hluti. Þá hlupu landsmenn á burt með miklu ópi ok kalli, ok því næst kom saman herr óvígr. Þá bað Sveinn sína menn herklæðast ok ganga á mót þeim, ok tókst með þeim harðr bardagi ok ákafr, ok fell fjöldi heiðingja, því at þeir váru allir hlífarlausir. En er þeir sáu sik ofrliði borna, þá flýðu þeir undan, en þeir Sveinn tóku þar mikinn fjárhlut, er hinir höfðu frá hlaupit, ok báru til skipa.

En eptir þenna atburð halda þeir Sveinn í burt þaðan ok lofuðu guð fyrir sigr sinn. Þeir fara nú um hríð, þar til at þeir sáu svínaflokk mikinn á einu nesi undir gnípu einni við ána, ok hljupu nokkurir menn á land ok vildu drepa þau, ok svá gerðu þeir. Þá tóku þau at hrína hátt, sem undan kómust, ok hljupu á land upp. En því næst sáu þeir mikinn her fara af landi ofan til skipanna, ok fór einn maðr nokkut svá frá liðinu fram. Sá hafði þrjú epli ok varp einu í lopt upp, ok kom þat niðr fyrir fætr Sveini, ok þegar öðru eptir; þat kom ok í sama stað.

Þá kveðst Sveinn eigi mundu bíða ins þriðja eplisins: "Þessu fylgir nokkurr djöfulligr kraptr ok rammr átrúnaðr."

Sveinn lagði ör á streng ok skaut at honum. Örin kom á nef honum. Þá var því líkast at heyra, sem þá horn brestr í sundr, ok vatt hann upp við höfðinu, ok sáu þeir, at hann hafði fugls nef. Síðan æpir hann hátt ok hljóp í mót liði sínu ok svá hverr á land upp, sem fara mátti, þá er þeir sáu síðast til.

10. Bardagi við heiðingja

Eptir þetta snýr Sveinn til skipa sinna, ok fara nú leið sína. Ok er þeir höfðu skamma stund farit, þá er frá því sagt, at þeir sáu um daginn, at tíu menn leiða eptir sér kvikendi nokkut. Þat þótti þeim nokkut undarligt, því at mikinn turn af viðum gervan sáu þeir standa á baki dýrinu. Þá gengu á land fimm tigir manna, þeira er mest forvitni var á, hverja náttúru dýrit hafði. En er þeir sáu skipaliðit, er dýrit leiddu, fálust þeir ok fyrirlétu dýrit. En Sveins menn gengu til dýrsins ok vildu leiða eptir sér, en þat drap höfðinu niðr, svá at þat gekk eigi ór stað, þó at þeir tæki allir at toga þær taugir, er á váru höfðinu dýrsins. Þá hugðu þeir, at með nokkurum vélum mundi um búit, þeim er þeir skildu ekki, at þeir tíu gátu leitt dýrit. Þá leituðu þeir sér ráðs ok gengu frá dýrinu ok fálust í reyri, svá at þeir máttu sjá öll tíðendi til dýrsins. Ok nokkuru síðar risu landsmenn upp ok gengu til dýrsins. Þeir tóku togit ok lögðu tveggja vegna aptr með hálsinum ok svá í gegnum eitt þvertré, er stóð í turninum, ok heimta svá upp höfuð dýrsins, því at leikandi var í borunni. En er Sveins menn sáu dýrit rétt standa, hlaupa þeir þangat til sem hvatast. Þeir tóku þá ok leiddu dýrit þangat, sem þeir vildu. En með því at þeir vissu eigi náttúru dýrsins ok hvat því þurfti til matar at ætla, þá lögðu þeir dýrit spjótum, til þess at þat fell dautt. Síðan fóru þeir ofan til skipa ok tóku þá róðrarleiði.

En því næst sáu þeir fjölda heiðingja á landit upp, ok ganga fram á ströndina ok gera þeim Sveini friðarmark, en þeir leggja þegar at landi skipunum. Þar var höfn góð. Ok nú leggja þeir mót sín á millum, ok keypti Sveinn þar margar gersemar. Þá buðu heiðingjar sínum kaupunautum í eitt hús til veislu, ok þat þágu þeir. En er þeir kómu í húsit, sáu þeir alls konar krásir fram settar ok nógt ins besta drykkjar. En er Sveins menn settust undir borðit, signdu þeir sik; en er heiðingjarnir sáu þá gera krossmark, þá ærðust þeir ok hljupu at þeim. Sumir börðu þá með hnefunum, en sumir reittu þá, ok kölluðu þá hvárirtveggja sér til liðs.

Ok er Sveinn heyrði kall sinna manna ok sá viðskipti þeira, þá mælti hann: "Hverr veit, nema sjá samkunda snúist oss í mikla ógleði?"

Sídan gerðist hann eptir þeim ok biðr alla sína menn herklæðast. En er Sveinn hafði fylkt liði sínu, þá sáu þeir ok, hvar heiðingjar höfðu sínu liði fylkt ok at þeir báru mann blóðgan fyrir liðinu ok höfðu hann fyrir merki. Þá ráðgast Sveinn um við Róðgeir biskup, hvat til ráða skyldi taka.

Biskup mælti: "Ef heiðingjar vænta sér sigrs af líkneskju nokkurs vonds manns, hyggjum þá at, hvé skyldugt oss er at vænta fulltingis af himni, þar er sjálfr Kristr drottinn lifir ok líknar; sá er höfðingi allrar kristni ok geymandi allra lifendra ok dauðra. Fyrirberi þér sigrmark Krists várs ins krossfesta fyrir liðinu með ákalli hans nafns, ok væntum oss þaðan sigrs, en heiðingjum aldrtila."

Eptir þessa áeggjun biskups tóku þeir heilagan kross með líkneskju drottins ok höfðu þat fyrir merki ok báru fyrir liðinu. Þá gengu þeir óhræddir í mót heiðingjum, en lærðir menn til bænar. Ok er saman laust liðinu, urðu heiðingjar blindir ok margir felmsfullir ok flýðu brátt undan, ok hljóp sinn veg hverr, sumir í ána, en sumir í fen eða skóga. Þar fórust margar þúsundir heiðingja.

En er flóttinn var rekinn, þá lét Sveinn jarða lík þeira, er þar höfðu fallit; en þá er þetta var gert, bað Sveinn lið sitt þat varast at forvitnast heiðinna manna siðu, "því at meir hefir," sagði hann, "aflast í þessari ferð manntjóns en ávaxtar."

11. Sveinn vann drekann

Síðan fór Sveinn á brott ok allt þar til þeim sýndist sem hálft tungl stæði á jörðu. Þar leggja þeir at landi ok ganga þar á land. Þá segir Ketill Sveini þau tíðendi, sem gerst höfðu, þá er þeir Yngvarr váru þar. Síðan bað Sveinn lið sitt frá skipum drífa til fundar við drekann. Síðan fara þeir ok koma í skóg einn mikinn, er stóð við drekabælit, ok fálust þar. Síðan sendir Sveinn nokkura unga menn til drekans at forvitnast, hvat þar væri títt. Þeir sáu, at ormarnir sváfu ok váru harðla margir. Þó lá Jacúlus í hring um þá alla aðra. Þá tók einn þeira at rétta spjótskapt sitt til gullhrings nokkurs, ok kom skaptit við einn yrmling. En er sá vaknar, þá vakti sá aðra hjá sér, ok því næst vaknaði hverr at öðrum, uns Jacúlus reistist upp. Sveinn stóð við eik eina mikla ok lagði ör á streng, en tundr var sett á örvaroddinn svá mikit sem mannshöfuð með vígðum eldi. En er Sveinn sá, at Jacúlus færðist á loft ok hann stefndi á skip þeira ok flaug með gapanda munni, skýtr Sveinn örinni með eldinum vígða í munn orminum, ok rann svá til hjartans, at á einni svipstundu fell hann dauðr niðr. En er þeir Sveinn sáu þat, þá lofuðu þeir guð með fagnaði.

12. Sveinn fekk Silkisifjar

Eptir þenna atburð bað Sveinn, at þeir hvötuðu í burt frá daun þeim ok fýlu, er af varð. Síðan snúa þeir til skipa hvatliga á braut, ok gerðu svá flestir allir fyrir utan sex menn, er til drekans gengu fyrir forvitnissakir, ok fellu þeir niðr dauðir. Þó angraði enn nú marga menn mjök sá daunn, þó at eigi fengi fleiri líflát þar af.

Þá bjóst Sveinn þaðan hvatliga ok ferr, uns hann kemr í ríki Silkisifjar drottningar. Hún gengr í móti þeim með mikilli sæmd. En þegar þeir Sveinn ganga af skipum, þá gengr Ketill þeira fyrstr í mót drottningu, en hún gaf ekki at honum gaum ok sneri at Sveini ok vildi kyssa hann, en hann hratt henni frá sér ok kvaðst eigi vilja kyssa hana, heiðna konu, --"eða fyrir hví viltu mik kyssa?"

Hún svarar: "Því, at þú einn hefir augu Yngvars, at því er mér sýnist."

Síðan var við þeim tekit með sæmd ok virðingu. En síðan er hún vissi, at biskup var þar kominn, þá varð hún fegin. Þá talaði biskup trú fyrir henni, ok höfðu þau túlk í milli sín, því at biskup kunni eigi þá tungu at mæla, er hún mælti, ok fekk hún brátt skilning andligrar speki ok lét skírast. En at þeim mánaði sama var skírðr allr borgarlýðrinn.

Eigi miklu síðar stefndi drottning þing fjölmennt með umráði landsmanna. Ok er þar var mikit fjölmenni saman komit, þá var Sveinn Yngvarsson skrýddr purpura ok síðan sett kóróna á höfuð honum, ok kölluðu allir hann konung sinn; ok þar með giftist drottning honum.

13. Sveinn lét kirkju gera

Eptir þessa veislu fór Sveinn konungr fjölmennr um ríki sitt ok svá drottning. Þar er ok biskup í ferð ok lærðir menn, því at Sveinn konungr lætr kristna landit ok öll þau ríki, sem drottning hafði áðr stjórnat. En er sumra tók ok svá hafði megnast kraptr guðligrar miskunnar í því landi, at þat var allt alkristit orðit, þá vildi Sveinn konungr ok hans föruneyti búa ferð sína heim til Svíþjóðar ok láta vita frændr sína sannendi um hans ferð. En er drottning varð vör þessarar ætlanar, þá bað hún, at hann sendi lið sitt heim, en hann sæti kyrr sjálfr.

Sveinn svarar: "Eigi vil ek senda lið mitt frá mér, því at þeim er þat mikill háski í mörgu lagi, er til þessarar ferðar skulu ráðast, svá sem fyrr reyndist, er engi var foringi ok fyrirfórst allt liðit ok villtist ýmsa vegu."

En er drottning heyrði þessi orð konungs ok sá þar vilja með, þá mælti hún: "Ekki skaltu svá fara skyndiliga, ef ek má ráða, því at svá má vera, at þú eigi viljir vitja þessa ríkis eða týnist þú í svá mikilli háskaferð sem þú segir sjálfr í frá. Ok sjá, hvat þér hlýðir at styrkja kristnina ok láta kirkjur reisa, því at fyrst skaltu kirkju láta gera innan borgar mikla ok virðuliga, ok ef sú verðr svá sem at ek vilda, þá skal at þeiri jarða líkama föður þíns. En er þrír vetr eru liðnir, þá skaltu fara í friði."

Nú er svá gert sem drottning beiðir, at Sveinn konungr dvaldist þar þrjá vetr at sinni. En at inum þriðja vetri var alger mikil kirkja í borginni. Þá bað drottning biskup til koma.

En er biskup var skrýddr, þá spurði hann: "Í hvers nafni viltu, drottning, láta vígja kirkjuna?"

Hún svarar. "Til dýrðar heilögum Yngvari konungi, þess er hér hvílir, skal þessa kirkju vígja."

Biskup svarar: "Hví viltu svá, drottning? Eða hefir Yngvarr jarteiknum skinit eptir dauða sinn? Því at þá eina köllum vér helga, er þá skína jarteiknum, er líkamir þeira eru í jörð grafnir."

Hún svarar: "Af yðrum munni heyrða ek, at meira væri verð fyrir guði staðfesti réttrar trúar ok vani heilagrar ástar en dýrð jarteikna; en ek dæmi, sem ek reyndi, at Yngvarr var staðfastr í heilagri ást við guð."

Þá er drottning kvað á, at svá skyldi vera, vígði biskup musterit guði til dýrðar ok öllum helgum með nafni Yngvars. Síðan var höggvin ný steinþró ok lagðr í líkami Yngvars ok settr yfir kross dýr með virðuligum búnaði. Þá lét biskup messu syngja optliga fyrir sál Yngvars ok leyfði þó fólkinu at kalla Yngvarskirkjuna.

14. Frá heimildarmönnum

At þessum hlutum af liðnum býst Sveinn til burtferðar ok ferr sunnan, uns hann kemr í Svíþjóð. Landsmenn tóku við honum með fagnaði ok mikilli sæmd. Var honum landit boðit. En er hann heyrði þat, þá neitaði hann því skjótt ok kvaðst aflat hafa sér betra lands ok ársælla ok lést enn mundu þess vitja.

En er tveir vetr váru úti, siglir Sveinn ór Svíþjóðu, en Ketill dvaldist þar eptir, ok lést hann svá heyra sagt, at Sveinn væri í Görðum um vetrinn ok bjóst um várit þaðan ok sigldi at sumarmagni ór Garðaríki, ok vissu menn þat síðast til hans, at hann sigldi í ána.

En Ketill fór til Íslands á fund frænda sinna ok staðfestist þar ok sagði fyrstr frá þessu, en þat vitum vér, at nokkurir sagnamenn segja, at Yngvarr hafi verit sonr Eymundar Óláfssonar, því at þeim þykkir honum þat meiri sæmd at segja hann konungsson. En gjarna vildi Önundr gefa til allt sitt ríki, ef hann mætti Yngvars líf aptr kaupa, því at allir höfðingjar í Svíþjóðu vildu hann gjarna konung hafa yfir sér. En þess verðr enn nú af sumum mönnum spurt, fyrir hví at Yngvarr væri eigi sonr Eymundar Óláfssonar, en því viljum vér þá leið svara: Eymundr, sonr Óláfs, átti son, er Önundr hét. Sá var inn líkasti Yngvari í margri náttúru ok allra helst í víðförli sinni, svá sem til vísar í bók þeiri, er heitir Gesta Saxonum ok er svá ritat: "Fertur, quod Emundus, rex Sveonum, misit filium suum, Onundum, per Mare balzonum, qui, postremo ad amazones veniens, ab eis interfectus est."

Svá segja sumir menn, at þeir Yngvarr færi tvær vikur, at þeir sáu ekki, nema þeir tendruðu kerti, því at saman luktust björgin yfir ánni, ok var sem þeir reri í helli þann hálfan mánuð. En vitrum mönnum þykkir þat ekki sannligt vera mega, nema áin felli svá þröngt, at gnúpar tæki saman eða væri skógar svá þröngir, at saman tæki þess á meðal, er gnípur stæðist á. En þó at þetta megi vera, þá er þó eigi sannligt.

En þessa sögu höfum vér heyrt ok ritat eptir forsögn þeirar bækr, at Oddr munkr inn fróði hafði gera látit at forsögn fróðra manna, þeira er hann segir sjálfr í bréfi sínu, því er hann sendi Jóni Loptssyni ok Gizuri Hallssyni. En þeir, er vita þykkjast innvirðuligar, auki við, þar sem nú þykkir á skorta. Þessa sögu segist Oddr munkr heyrt hafa segja þann prest, er Ísleifr hét, ok annan Glúm Þorgeirsson, ok inn þriði hefir Þórir heitit. Af þeira frásögn hafði hann þat, er honum þótti merkiligast. En Ísleifr sagðist heyrt hafa Yngvars sögu af einum kaupmanni, en sá kveðst hafa numit hana í hirð Svíakonungs. Glúmr hafði numit at föður sínum, en Þórir hafði numit af Klökku Sámssyni, en Klakka hafði heyrt segja ina fyrri frændr sína.

Ok þar lyktum vér þessa sögu.