14. Vetrvist at Hundingja konungs

Um haustit kómu þeir at landi stóru. Hjálmþér mælti: "Hér vil ek á land ganga."

Hörðr kvað svá vera skyldu. Þar sáu þeir hallir stórar.

Hjálmþér mælti: "Þetta munu vera hallir Hundingja konungs."

"Þú segir satt," segir Hörðr.

Þeir gengu upp at höllinni. Hún var ger með steinum. Í einum stað sáu þeir hús eitt gert með rauða gulli.

Hjálmþér segir: "Þetta mun vera turn Hervarar."

Hörðr kvað svá vera mundu. Þeir gengu undir turninn. Þar sáu þeir sitja mey svá væna, at enga höfðu þeir slíka sét. Hár hennar var gulli líkt, en ásjánan hvít sem snjór, en holdit var skært sem lilja, augun fögr sem karbúnkúlus, en kinnar líka sem rósa. Hörðr gekk at henni ok kvað vísu:

"Hver ert þú
hýrlunduð með kinn fagra
ok ljósgult lokka frón?
Hefik eigi víf litit
hæverskligra
fætt við foldar þröm."

Hún kvað:

"Hervör ek heiti
Hundingja dóttir;
minn föður röskvan
ef þú réðir líta,
líf þitt án dvöl
þú láta mundir,
ef þú værir genginn
í gegn döglingi."

Ok enn kvað hún:

"Allt ferr eptir einu,
eigi margt vitum frægra,
virðar vinna listir
ok val tafni fæða.
Fyrr skyldir þú hanga
á hávum gálga
en í glauminn ganga;
gakk þú ei framar hóti."

Hörðr mælti
inn hyggjustóri:
"Hví hrekr þú mik,
Hervör, í orðum?
Væri heldr nær
vífi skæru
at vera horskum dreng
holl í ráðum."

Hörðr mælti þá til Hjálmþés: "Maðr, muntu sýna list þína Hervöru ok blíðka hana í orðum þínum."

Hörðr fekk honum gripi þá, sem hann tók ór hellinum, ok segir hann skyldi fá henni þá. Hjálmþér fær henni öll þessi gersemi, en hún varð glöð við ok þakkar honum forkunnar vel ok kveðst honum dugnað veita skyldu ok segir honum frá mörgu, hverninn þar var háttr á einu ok öðru hjá föður hennar, ok öllum vandræðum, sem þar væri at forðast. "Þegar faðir minn veit," segir hún, "at þú hefir mik fundit, þá vill hann þik feigan, því at hann verðr alls víss af fítónsanda innblæstri."

En hún kveðst honum ráð leggja mundu, sem hún kynni, — "en nú skaltu senn," segir hún, "ganga fyrir föður minn djarfliga ok kveðja hann kurteisliga. Hann mun taka þér vel ok spyrja þik margs, en þú skalt vel ok vitrliga ór leysa. Ráðgjafa á hann mjök stóran ok illúðligan, er Hástigi heitir. Hann er stórr sem risi, en máttugr sem tröll. Hann veit allar ráðagerðir konungsins. Hann er svartr sem jörð með hárlausan haus ok glitrauð augu, fúll ok fláráðr. Ekki er Hástigi betri at reyna en hann er at yfirlitum."

Hún kvað vísu:

"Í höll skaltu ganga
ok hilmi lúta
ok kveðja kurteisliga
konung inn stórráða.
Láttu eigi æðru
á þér finna,
þótt í höll lítir
háva stórgarpa."

Bið þú konung vetrvistar, en hann mun svara þér sem hann vill. En er þú hefir mælt sem þér líkar, þá gakktu til bekkjar hirðmanna ok vertu eigi fésparr."

Hún kvað vísu:

"Gef þú auð, jöfurr,
ef þú örr þykkist;
þágu gull gumar
ok gerast þér vel hollir.
En ef maðr metnast
við mildings síðu,
sýn leiðum þitt lyndi
ok lát hann sneypu hljóta."

Hjálmþér gekk til félaga sinna ok síðan til hallar, ok ganga inn. Hörðr dvaldist eptir í hallardyrum, en þeir gengu fyrir konunginn. Hjálmþér kvað visu:

"Heill sit þú, Hundingi,
hef ek engan gram
þér æðra hitt
und heims skauti.
Ferr þín frægð
um fégjafar,
því kom ek hingat
hilmis at vitja."

Konungr tók kveðju hans ok kvað vísu:

"Hverr er sá karla
kominn ór Mannheimum
ungr at aldri
oss at kveðja?
Berr þú, inn ungi,
ormfrán augu;
mun ek við brögðum
búast mega."

Hjálmþér kvað:

"Hjálmþér ek heiti,
hirði ek fátt segja
fylki framvísum
á fyrsta kveldi;
vilk eigi hvarfla
á hallargólfi;
seg mér til sætis,
sonr em ek grams Inga."

Konungr mælti: "Frétta mun ek fleira þurfa áðr," ok kvað visu:

"Hverr er sá inn horski,
er hjálm ok gerð stýrir,
sterkr ok stórmannligr,
stendr þér á hlið aðra?
Glöggra máttu greina
mér frá görpum þínum,
þá veit ek gerr,
hvar gestum skal skipa."

Hjálmþér kvað:

"Ölvir hann heitir,
er aldri hræðist
eld né eggjar
eða hergangi,
borinn sem buðlungar,
þeir sem beztir eru,
mætri en mildingar,
minn er fóstbróðir."

"Vel er frá manni sagt," segir konungr ok kvað vísu:

"Hverr er sá gaurr,
er í gáttum stendr
ok ríss röskliga
við rótakylfu,
gnapir með hetti
ok hyggr at gumna mengi?
Lítt er skúmr sá
at skapi mínu."

Hjálmþér kvað vísu:

"Hörðr hann heitir,
hefir fátt prýði,
velr um vápn sjaldan,
vill eigi skart þiggja;
öldungis einninn
ekki hræðist,
maðr mjök snarligr,
met ek hann mikils."

Konungr kvað visu:

"Lítt honum sómir
hjá seggja liði,
þeim er í gullvefjum
glóa allir;
siti hann yzt
af seggjum mínum;
skal honum veita vel
með várum þegnum."

"Eigi munu þér því ráða," segir Hjálmþér, "ok munum vér annathvárt sitja allir eða engi vár."

"Slíkt eru mikil undr," segir konungr.

Hjálmþér bað konung vetrvistar. Konungr segir þeim til reiðu drykk ok vist, "en til muntu vinna lítit þrekverk. Horn tvau skaltu sækja á kálf minn. Vil ek af þeim drekka átta dag jóla, ella muntu missa lífit."

"Þetta á mikils at kosta," segir Hjálmþér, "eða hvert á þessa kálfs at leita?"

"Segðu þér þat sjálfr," segir konungr.

Hjálmþér mælti: "Herra, skipa oss fyrst sæti." Konungr segir svá skyldu vera ok kvað vísu:

"Harðr muntu heima,
er þú hyggst öllu ráða
oss hjá í dýrum
höllum várum;
hefir þú brand hvassan,
brynju ok hjálm vænan
ok sófnis bingi aðra,
en set þik aptr af því."

Hjálmþér kvað:

"Ungr var ek heima
ok öllu skipaði
skatna liði
at skapi mínu;
gegndi þat fullvel
fylki vísum,
brögnum vel bornum
ok buðlungs liði."

Konungr leit til Hástiga ok kvað vísu:

"Satt upp, Hástigi,
ok gef rúm gestum,
furðu farmóðum
ok frekum í ræðu;
mik hafa eigi öðlingar
áðr heim sóttan,
þeir er mér sýnzt hafa
með svinnra bragði."

Hástigi leit til konungs mjök óhýrliga ok kvað vísu:

"Hefir þú, fylkir,
fyrr ór sæti
mér eigi boðit
upp að standa.
Feigð mun vándslig
vísi granda,
hanga skyldu hinir
við inn hæsta gálga;
þeir munu þik svíkja
þat segi ek fyrir gerla."

Konungr leit til hans reiðuliga ok kvað vísu:

"Æ ertu illr gestum,
opt hefir þú hölda,
þá er mik heim sóttu,
til heljar færða;
gakk á bekk annan,
garpr meinhugaðr,
hnyttr inn harðleiti,
harðr er á borð annat."

Hástigi stóð upp ok gekk um þvera höllina ok settist niðr. Hjálmþér gekk til sætis ok þurfti tveggja manna rúm, en Ölvir þriggja. Hörðr var jafnmikill sem þeir báðir fóstbræðr. Var þeim þó sætit nóg, sem Hástigi hafði áðr í setit. Litlu síðar tekr Hörðr sjóð fullan með gull ok gefr til beggja handa. Ok er hann hafði öllum gefit í höllinni nema Hástiga, var gullhringr einn eptir. Hann gaut augum til hringsins. Hörðr sá þat ok rétti at honum, en hann seildist í móti. Hörðr stakk tré í hringinn, ok þat sama kefli setti Hörðr framan á tennr Hástiga, en hann sá óglöggt til, því at sólin skein á gluggana, en keflit kemr á tennr Hástiga, svá at hann dettr þegar á bak aptr með allmiklum hljóðum ok hnúskar óhægiliga höfðinu, en sessunautar hans hlógu at honum, en hann rumdi fast.

Um síðir raknar hann við. Skýtr hann augunum ok mælti: "Sleginn var ek, sveinar."

Þeir báðu hann þegja. Því réttir Hörðr at honum hringinn í annat sinn, en hann tók þá við hringinum ok geymdi. Hörðr mælti: "Opt heifr hundr, þat hafna sessunautar."

Þeir sögðu um Hástiga: "Makliga var nú leikin mannfýlan."

Konungr skipar þeim eitt lopthús vænt at sofa í. Konungr spyrr Hjálmþé margs, en hann leysti vel ór öllu, því at Hörðr hafði frætt hann á mörgum hlutum, því at hann kunni af öllum löndum at segja. Jafnan var Hjálmþér í skemmu konungsdóttur ok tefldi við hana. Hún var öllum kvenmannligum listum prýdd. Hún kunni ok allar stjörnulistir ok steinaíþróttir.