16. Frá Hróki inum svarta

Hrókr inn svarti var með Haka konungi. Dóttir Haka konungs var Brynhildr. Sveinn inn sigrsæli hét sá konungr, er beðit hafði Brynhildar, en Haki konungr synjaði. Sveinn strengdi heit at verða bani þess manns, er ætti Brynhildi, ok svá föður hennar. Heðinn hét jarl Haka konungs, en Vífill sonr hans. Hann bað Brynhildar, ok var honum heitit, ef hann verði land fyrir Sveini.

Hrókr inn svarti var þar ekki kenndr, ok var hann í engum metnaði ok sat í gestasæti. Þat var einn dag, at hirðin fór á dýraveiðar, en konur á hnetskóg. Brynhildr konungsdóttir sá, hvar maðr stórr stóð við eik eina. Hun heyrði at hann kvað:

"Nú mun segja
sonr Hámundar,
hvert öðli var
okkart bræðra:
Minn var faðir
miklu fremri,
haukr görr at hug,
en Haki yðvarr.

Vildi engi
við Vífil jafnast,
þó at Hámundar
hjarðar gætti.
Sá ek engan þar
svínahirði
huglausara
en Heðins arfa.

Mín var ævi
miklu æðri,
þá er vér Hálfi konungi
horskum fylgdum.
Bárum allir
eitt ráð saman
ok herjuðum
hvert land yfir.

Höfðu vér allir
haukmanna lið,
hvar sem fróðhugaðr
frama kostaði.
Gengu vér í gögnum
með grá hjálma
fullstór öll
fóstrlönd níu.

Hálf sá ek höggva
höndum báðum,
hafði eigi hilmir
hlífskjöld fyr sér.
Finnr engi maðr,
þótt fari víða,
hæfra hjarta
ok hugprúðara.

Mæla virðar,
þeir er vitu eigi,
at Hálfs frami
heimsku sætti.
Kann eigi sá
konung háleygskan,
er heimsku þrótt
honum eignaði.

Bað hann eigi við dauða
drengi kvíða
né æðruorð
ekki mæla.
Engi skyldi
jöfri fylgja,
nema forlögum
fylkis heldi.

Skyldi eigi stynja,
þó at stór hlyti
sár í sóknum
siklings vinir,
né benjar sér
binda láta,
fyrr en annars dags
jafnlengd kæmi.

Bað hann eigi í her
höptu græta
né manns konu
mein at vinna.
Mey bað hann hverja
mundi kaupa,
fögru gulli,
at föður ráði.

Váru eigi svá margir
menn á skeiðum,
at vér á flótta
fyrir heldim,
þó at miklu lið
minna hefðim,
svá at ellifu
einum gegndi.

Höfðum vér allir
inn öfra hlut,
hvar sem Hildar
hlífar knúði;
einn vissa ek
jafnsnjallan gram:
Sigurð konung
at sölum Gjúka.

Margir váru
menn á skeiðum
góðir ok fræknir
með gram sjálfum:
Börkr ok Brynjólfr,
Bölverkr ok Haki,
Egill ok Erlingr
Ásláks synir.

Mest váru mér
manna hugðir
Hrókr, bróðir minn,
ok Hálfr konungr,
Styrr ok Steinarr,
sterkir báðir,
snarráðir menn,
synir Gunnlaðar.

Hringr ok Hálfdanr,
haukar báðir,
réttir dómendr.
Dagr inn prúði,
Stari ok Steingrímr,
Styrr ok Gauti.
Finnr þú aldri
fríðari drengi.

Valr ok Haukr
í víkingu
báðir fræknir,
buðlungs vinir.
Fáir mundu þeim
fylkis rekkum
hæfri þykkja
ór Haka veldi.

Hvergi þóttak
í því liði
opt aukvisi
ættar minnar.
Mik kváðu þeir
mann snarpastan,
því at hverr öðrum
hróðrs leitaði.

Vé bar Vémundr,
er vega þorði,
Björn ok Bersi,
fyr buðlungi.
Fylkti sínu
sá framligast
lofðungr liði,
meðan lifa mátti.

Naut eigi svá
aldrs sem skyldi
frækn landreki
við frama dáðir.
Tólf vetra nam
tiggi at herja,
en þá var þengill
þrítugr, er dó.

Slíkt kennir mér
at sofa lítit
marga grímu
ok mjök vaka,
er bróðir minn
brenna skyldi
kvikr í eldi
með konungs rekkum.

Sá hefir dagr of mik
daprastr komit
miklu í heimi,
svá at menn vitu.
Una þykkjumst vér
aldri síðan,
er fylgja máttum
frændum hollum.

Alls mundi mér
angrs léttara,
ef ek Hálfs konungs
hefna mættak,
svá at Ásmundi
eggfránum hjör,
baugbrjóts bana,
brjóst raufaðak.

Hefnt mun verða
Hálfs ins frækna,
því at þeir göfgan gram
í griðum véltu.
Olli morði
ok mannskaða
Ásmundr konungr
illu heilli.

Þá mun reyna
ok raun gefa,
ef við Svein komum
saman í rómu,
hvárir í vígi
verða hæfri,
Hámundar burr
eða Haka þegnar.

Segi ek svá kveðit
snotru vífi,
at ek Brynhildar
biðja mundak,
ef vita þættumst,
at vildi hún
Hróki unna
Hámundar bur.

Ván væri mér
vitra manna,
snarpra seggja,
ef vér saman ættim,
því at ek fann eigi mey
margsvinnari
hvergi landa
en Haka dóttur.

Fann ek aldri,
þó hefik farit víða,
hugþekkri mey
en Haka dóttur.
Hún er at öllu
sem ek æskja mun.

Hér þykki ek nú
í Haka veldi
hornungr vera
hverrar þjóðar.
Allir eigu
innar at sitja
hallar gumnar
en Hálfsrekkar."

Brynhildr, dóttir Haka konungs, sagði föður sínum þat, er hún hafði heyrt, ok kvað þar mundu kominn einn af Hálfsrekkum. En er konungr vissi þat, þá leiddi hann Hrók til sætis í öndugi, ok var hann þá í inum mesta kærleik við konung. Hrókr inn svarti fekk Brynhildar, dóttur Haka konungs. Eptir um várit fór Hrókr með her í móti Sveini inum sigrsæla, ok áttu þeir orrostu. Þar fell Sveinn, en Hrókr kom aptr með sigri til Haka konungs.

Eptir um sumarit höfðu þeir her úti Sölvi konungr ok Haki konungr ok Hrókr inn svarti, Eysteinn konungr ok Útsteinn með honum. Þeir fóru til Noregs, áttu orrostu við Ásmund konung ok felldu hann.

Hjörr hét sonr Hálfs konungs, er þá var konungr yfir Hörðalandi. Hrókr ok Útsteinn váru lengi síðan í víkingu ok váru inir mestu ágætismenn. Dóttir Hróks ins svarta ok Brynhildar var Gunnlöð, móðir Hrómundar Gripssonar.

17. Fæddir Hámundr ok Geirmundr heljarskinn

Hjörr konungr Hálfsson átti Hagnýju, dóttur Haka konungs Hámundarsonar. Hjörr konungr fór í konungastefnu, en meðan fæddi Hagný tvá sonu, ok váru svartir ok furðu ljótir, ok hét annarr Hámundr, en annarr Geirmundr. Þá fæddi ambátt ok son, ok hét Leifr Hann var inn fríðasti. Drottning keypti um sonu við ambátt ok færði þann konungi. Konungr fór enn annat sinn í leiðangr. Þá váru sveinarnir þrévetrir. Leifr guggnaði, svá sem á aldr hans leið, en Hámundr ok Geirmundr váru geysimiklir ok orðvísir.

Bragi skáld kom þar at heimboði. Þat var einn dag, at karlar allir fóru á skóg, en konur á hnetskóg, ok var ekki heima manna í höllinni, nema Bragi sat í öndugi, en drottning leyndist þar ok var hulin klæðum. Leifr sat í hásæti ok lék sér at gulli, en Hámundr ok Geirmundr váru í hálminum niðri á gólfinu. Þá fóru þeir til Leifs ok skúfuðu honum ór sætinu, ok tóku þeir af honum gullit allt. Hann grét þá. Þá stóð Bragi upp ok gekk þar til, er drottning lá, ok drap staf ofan á klæðin ok kvað:

"Tveir eru inni,
trúik vel báðum,
Hámundr ok Geirmundr,
Hjörvi bornir,
en Leifr þriði
Loðhattarsonr.
Fæddir eigi þú
þann mög, kona."

Síðan skipti Hagný aptr sveinunum við ambátt. En er Hjörr konungr kom heim, þá bar hún sveinana til hans ok sagði, at þeir váru hans synir.

Konungr svarar: "Ber í burt!" sagði hann, "eigi sá ek slík heljarskinn." Þeir váru báðir svá kallaðir síðan.

Þeir váru miklir afreksmenn at afli, ok mikil ætt er frá þeim komin á Íslandi. Þórir á Espihóli var sonr Hámundar. Þaðan eru komnir Esphælingar. Geirmundr heljarskinn nam Meðalfellsströnd í Breiðafirði. Yri hét dóttir hans, ok er þaðan mikil ætt komin.