6. Ragnarr fekk Kráku

Nú segir hann, at honum lízt vel á hana ok ætlar víst, at hún skyli með honum fara. Þá kvað hún eigi svá vera mega. Þá kvaðst hann vilja, at hún væri þar um nótt á skipi.

Hún segir, at eigi skal þat vera, fyrr en hann kemr heim ór þeiri ferð, sem hann hafði ætlat, — “ok má vera, at þá sýnist yðr annat.”

Þá kallar Ragnarr á féhirði sinn ok bað hann taka serk þann, er Þóra hefir átt ok var allr gullsaumaðr, ok færa sér. Þá býðr Ragnarr Kráku á þá lund:

“Viltu þenna þiggja,
er Þóra hjörtr átti,
serk við silfr of merkðan;
sama allvel þér klæði;
fóru hendr hvítar
hennar um þessar gervar;
sú var buðlungi bragna
blíðum þekk til dauða.”

Kráka kvað á móti:

“Þorik eigi þann þiggja,
er Þóra hjörtr átti,
serk við silfr of merkðan;
sama ælig mér klæði;
því em ek Kráka kölluð,
í kolsvörtum váðum,
at ek hefi grjót of gengit
ok geitr með sjá reknar.”

“Ok vil ek víst eigi taka við serknum,” segir hún. “Vil ek ekki í skraut búast, meðan ek em hjá karli. Kann vera, at yðr lítist betr á mik, ef ek búumst betr, ok vil ek nú fara heim. En þá máttu gera menn eptir mér, ef þér er þá samt í hug ok vilir þú, at ek fara með þér.”

Ragnarr segir, at eigi mun hugr hans skipast, ok ferr hún heim. En þeir fóru, sem þeir höfðu ætlat, þegar þeim gaf byr, ok lýkr hann sínum erendum, eptir því sem hann hafði ætlat. Ok er hann ferr aptr, kemr hann sér í ina sömu höfn, sem hann hafði fyrr haft, þá er Kráka kom til hans. Ok þat it sama kveld sendir hann menn á fund hennar at segja orð Ragnars, at hún færi nú alfari. En hún segir, at hún mun eigi fara fyrr en um morgininn. Ríss Kráka upp snemma ok gengr til rekkju þeira karls ok kerlingar ok spyrr, hvárt þau vaki. Þau kváðust vaka ok spurðu, hvat hún vildi.

En hún segir, at hún ætlaði á brott ok vera þar ekki lengr. “En ek veit, at þit drápuð Heimi, fóstra minn, ok á ek engum manni verra at launa en ykkr. Ok fyrir þá sök vil ek ykkr ekki illt gera láta, at ek hefi lengi með ykkr verit, en nú vil ek þat um mæla, at annarr dagr sé ykkr öðrum verri, er yfir ykkr kemr, en inn síðasti verstr, ok munu vér nú skilja.”

Þá gengr hún leiðar sinnar til skipa, ok er þar vel við henni tekit. Gefr þeim vel veðr.

Þann aptan inn sama, er menn skulu rekkja undir sér, þá segir Ragnarr, at hann vill, at þau Kráka hvíli bæði saman.

Hún segir, at eigi mátti svá vera, — “ok vil ek, at þú drekkir brúðlaup til mín, þá er þú kemr í ríki þitt, ok þykki mér þat mín virðing sem þín ok okkarra erfingja, ef vit eigum nokkura.”

Hann veitti henni sína bæn, ok ferst þeim vel. Kemr Ragnarr nú heim í land sitt, ok er dýrlig veizla búin í mót honum, ok nú er bæði drukkit fagnaðaröl í móti honum ok brúðlaup hans. Ok inn fyrsta aptan, er þau koma í eina rekkju, vill Ragnarr eiga hjúskaparfar við konu sína, en hún biðst undan, því at hún segir, at á baki mundi bera nokkut, ef hún réði eigi. Ragnarr kvaðst ekki trúa mundu á þat, kvað þau ekki framvís karl ok kerlingu. Hann spurði, hvé lengi svá skyldi vera. Þá kvað hún:

“Þrjár vit skulum þessar,
ok þó saman, byggja
hvárt sér nætr í höllu,
áðr heilug goð blótim;
þá munut mein á mínum
megi til löng of verða;
heldr ert bráðr at byrja
þann, er bein hefir engi.”

Ok þó hún kvæði þetta, gaf Ragnarr at því engan gaum ok brá á sitt ráð.

7. Frá Ragnarssonum

Nú líða stundir fram, ok var samför þeira góð ok miklar ástir. En Kráka kennir sér sóttar ok verðr léttari ok elr sveinbarn, ok var sveinninn vatni ausinn ok nafn gefit ok kallaðr Ívarr. En sá sveinn var beinlauss ok sem brjósk væri þar, sem bein skyldu vera. Ok þá er hann var ungr, var hann vexti svá mikill, at engir váru hans jafningjar. Hann var allra manna fríðastr sýnum ok svá vitr, at eigi er víst, hverr meiri spekingr hefir verit en hann. Þeim verðr enn fleiri barna auðit. Annarr sonr þeira hét Björn, inn þriðji Hvítserkr, inn fjórði Rögnvaldr. Þeir váru miklir menn allir ok inir fræknustu, ok þegar þeir máttu nokkut at hafast, námu þeir alls konar íþróttir. Ok hvert sem þeir fóru, lét Ívarr bera sik á stöngum, því at hann mátti eigi ganga, ok skyldi hann hafa ráð fyrir þeim, hvat sem þeir höfðust at.

Nú eru þeir Eirekr ok Agnarr, synir Ragnars, miklir menn fyrir sér, svá at trautt finnast þeira jafningjar, ok búa þeir á herskipum hvert sumar ok eru ágætir af sínum hernaði.

Ok nú er þat einn dag, at Ívarr ræðir við bræðr sína, Hvítserk ok Björn, hvé lengi svá skal fram fara, at þeir skyli heima sitja ok leita sér engrar frægðar. En þeir segja, at þeir skyli hans ráðum fram fara um þat sem annat. “Nú vil ek,” segir Ívarr, “at vér biðim, at oss sé fengin skip ok lið, svá at þau sé vel skipuð, ok síðan vil ek, at vér aflim oss fjár ok ágætis, ef svá vill upp takast.”

Ok er þeir höfðu þetta ráðit með sér, segja þeir Ragnari, at þeir vilja, at hann fái þeim skip ok skipi liði því, er reynt sé at herfangi ok búit vel fyrir alls sakir. Ok gerir hann þat eptir því, sem þeir beiddu. Ok nú er þetta lið er búit, fara þeir ór landi. En þar sem þeir berjast við menn, fá þeir meira hlut ok fá sér nú bæði mikit lið ok fé. Ok nú segir Ívarr, at hann vildi, at þeir heldi þar til, er meira ofrefli er fyrir, ok reyndi svá sinn hraustleik. Ok nú spyrja þeir, hvar hann vissi þess ván.

Ok nú nefnir hann einn stað, þann er heitir Hvítabær, en þar höfðu verit blót, — “ok margir hafa til leitat at vinna, ok hafa engir sigrazt,” ok hafði Ragnarr komit þar ok varð frá at hverfa ok fekk ekki at gert.

“Hvárt er þat lið svá mikit,” segja þeir, “ok svá harðfengt, eða eru þar önnur torveldi?”

Ívarr segir, at bæði var fjölmenni mikit ok blótstaðr mikill ok þat hafði öllum fyrir komit ok engir höfðu staðizt. Ok nú mæla þeir, at hann skyldi fyrir ráða, hvárt þeir skyldu þangat halda eða eigi. En hann segir, at hann vill heldr hætta á, hvárt meira má þeim harðfengi eða blótskapr landsmanna.

8. Ragnarssynir unnu Hvítabæ

Nú halda þeir þangat, ok er þeir koma þar í land, búast þeir til uppgöngu. Ok nú þykkir þeim þurfa, at liðit gæti sumt skipanna. En Rögnvaldr, bróðir þeira, var þá ungr, at þeim þótti hann eigi til færr vera í svá mikilli mannraun at vera sem þeim þótti líkligt, at vera mundi, ok láta hann gæta skipa með sumu liði. En áðr þeir færi frá skipum, segir Ívarr, at þeir borgarmenn eigu naut tvau, ok eru þat kvígendi, ok menn höfðu því frá horfit, at eigi mátti standast lát þeira ok tröllskap.

Þá mælti Ívarr: “Verðið við sem bezt þótt yðr bjóði nokkurn ótta, því at eigi mun til saka.”

Nú fylkja þeir liði sínu. Ok er þeir nálgast borgina, verða þeir varir við, er byggja staðinn, taka nú at leysa út naut þessi, er þeir trúðu á. Ok er kvígendin eru laus látin, hlaupa þau hart ok láta illa. Nú sér Ívarr þetta, þar sem hann er borinn á skildi, ok biðr fá sér boga, ok svá var gert. Nú skýtr hann þessi in illu kvígendi, svá at hvárttveggja fekk bana, ok var nú af hendi leystr þessi ófriðr, er mönnum þótti mestr ótti at.

Nú tekr Rögnvaldr til orða at skipum ok mælti við lið sitt, at þeir menn væri sælir, er slíka skemmtan skyldu hafa sem þeir bræðr hans hafa. “Ok gengr þeim ekki annat til, er ek skylda eptir vera, en þeir einir vilja hafa virðing af. Nú skulu vér ganga upp gervallir.”

Ok nú gera þeir svá. Ok þá er þeir koma eptir liðinu, gengr Rögnvaldr hart fram í bardagann, ok lýkr svá, at hann fellr. En þeir komast í borgina bræðr, ok tekst nú bardagi af nýju, ok lýkr svá, at borgarmenn komast á flótta, en þeir reka flóttann.

Ok er þeir hverfa aptr til borgarinnar, kveðr Björn vísu:

“Upp hrundu vér ópi,
ór bitu meira en þeira,
satt mun ek til þess segja,
sverð, í Gnípafirði;
knátti hverr, er vildi,
fyr Hvítabæ útan,
né sitt spari sveinar
sverð, mannsbani verða.”

Ok er þeir koma aptr í borgina, taka þeir allt lausafé, en brenna hvert hús, er í var borginni, ok brjóta alla borgarveggi. Ok nú halda þeir skipum sínum þaðan.

9. Kemr upp ætt Áslaugar

Eysteinn hefir konungr heitit, er réð fyrir Svíþjóðu. Hann var kvángaðr ok átti eina dóttur. Sú hét Ingibjörg. Hún var allra kvenna fríðust ok vænst sýnum. Eysteinn konungr var ríkr ok fjölmennr, illgjarn ok þó vitr. Hann hafði atsetu at Uppsölum. Hann var blótmaðr mikill, ok at Uppsölum váru blót svá mikil í þann tíma, at hvergi hafa verit meiri á Norðrlöndum. Þeir höfðu átrúnað mikinn á einni kú, ok kölluðu þeir hana Síbilju. Hún var svá mjök blótin, at menn máttu eigi standast lát hennar. Ok því var konungr vanr, þá er hers var ván, at þessi kýr in sama var fyrir fylkingum, ok svá mikill djöfuls kraptr fylgdi henni, at óvinir hans urðu svá ærir, þegar þeir heyrðu til hennar, at þeir börðust sjálfir ok gáðu sín eigi, ok fyrir þá sök var óherskátt á Svíþjóð, at menn treystust eigi við slíkt ofrefli at etja.

Eysteinn konungr átti vingott við marga menn ok höfðingja, ok er þat sagt, at í þann tíma var vinátta mikil með þeim Ragnari ok Eysteini konungi ok þeir váru því vanir, at sitt sumar skyldi sækja veizlu hvárr þeira til annars.

Nú kemr at því, at Ragnarr skal sækja veizlu til Eysteins konungs. Ok er hann kemr til Uppsala, var honum vel fagnat ok liði hans. Ok þá er þeir drekka inn fyrsta aptan, lætr konungr dóttur sína byrla sér ok Ragnari. Ok þat mæltu menn Ragnars með sér, at engi væri annarr til en hann bæði dóttur Eysteins konungs, en hann ætti eigi lengr karlsdóttur. Ok nú verðr til einnhverr hans manna at tjá þetta fyrir honum, ok því lýkr svá, at honum er heitit konunni, ok skyldi hún þó sitja í festum mjök lengi.

En þá er þeiri veizlu var lokit, býst Ragnarr heim, ok ferst honum vel, ok er ekki sagt frá ferð hans, fyrr en hann á skammt til borgarinnar, ok liggr leið hans um skóg einn. Þeir koma í eitt rjóðr, er var í skóginum. Þá lætr Ragnarr nema staðar lið sitt ok kvaddi sér hljóðs ok biðr þá menn alla, er í hans ferð höfðu verit til Svíþjóðar, at engi skyldi segja hans fyrirætlan, er stofnuð var um ráðahag við dóttur Eysteins konungs. Nú leggr hann svá ríkt við þetta, ef sá er nokkurr, er of þetta geti, at hann skal engu fyrir týna nema lífinu.

En nú er hann hafði talað slíkt er hann vildi, fór hann heim til bæjarins. Ok nú verða menn fegnir, er hann kemr aptr, ok þá var drukkit fagnaðaröl í móti honum.

Ok er hann kemr í hásætit ok hefir setit eigi lengi, áðr Kráka kemr í höllina fyrir Ragnar ok sezt í kné honum ok leggr hendr um háls honum ok spyrr: “Hvat er tíðenda?”

En hann kveðst engi kunna at segja. Ok er á leið kveldit, taka menn til drykkju, ok síðan fara menn til svefns. Ok er þau koma í eina rekkju Ragnarr ok Kráka, spyrr hún hann enn tíðenda, en hann kveðst engi vita. Nú vill hún hjala margt, en hann kveðst vera syfjaðr mjök ok farmóðr.

“Nú mun ek segja þér tíðendi,” segir hún, “ef þú vilt mér engi segja.”

Hann spyrr, hver þau væri.

“Þat kalla ek tíðendi,” segir hún, “ef konungi er heitit konu, en þat er þó sumra manna mál, at hann eigi sér aðra áðr.”

“Hverr sagði þér þetta?” segir Ragnarr.

“Halda skulu menn þínir lífi ok limum, því at engi sagði mér þinna manna,” segir hún. “Þér munduð sjá, at fuglar þrír sátu í trénu hjá yðr. Þeir sögðu mér þessi tíðendi. Þess bið ek, at þú vitir eigi ráða þessa, sem ætlat er. Nú mun ek segja þér, at ek em konungs dóttir, en eigi karls, ok faðir minn var svá ágætr maðr, at eigi fekkst hans jafningi, en mín móðir var allra kvenna fríðust ok vitrust, ok hennar nafn mun uppi, meðan veröldin stendr.”

Nú spyrr hann, hverr faðir hennar var, ef hún væri eigi dóttir þess ins fátæka karls, er á Spangarheiði var. Hún segir, at hún var dóttir Sigurðar Fáfnisbana ok Brynhildar Buðladóttur.

“Þat þykki mér allólíkligt, at þeira dóttir mundi Kráka heita eða þeira barn mundi í slíku fátæki upp vaxa sem á Spangarheiði var.”

Þá svarar hún: “Saga er til þess,” ok nú segir hún ok hefr þar upp sögu, sem þau hittust á fjallinu Sigurðr ok Brynhildr ok hún var byrjuð. “Ok er Brynhildr varð léttari, var mér nafn gefit, ok var ek kölluð Áslaug.” Ok nú segir hún allt, sem farit hafði frá því, er þau karl hittust.

Þá svarar Ragnarr: “Þessum mun ek við bregða Áslaugar órunum, er þú mælir.”

Hún svarar: “Þú veizt, at ek em eigi heill maðr, ok mun þat vera sveinbarn, er ek geng með, en á þeim sveini mun vera þat mark, at svá mun þykkja sem ormr liggi um auga sveininum. Ok ef þetta gengr eptir, bið ek þess, at þú komir eigi til Svíþjóðar þeirar tíðar, at þú fáir dóttur Eysteins konungs. En ef þetta rýfst, far þú með sem þú vilt. En ek vil, at sjá sveinn sé heitinn eptir feðr mínum, ef í hans auga er þetta frægðarmark, sem ek ætla, at vera muni.”

Nú kemr at þeiri stundu, er hún kennir sér sóttar ok verðr léttari ok elr sveinbarn. Nú tóku þjónustukonur sveininn ok sýndu henni. Þá mælti hún, at bera skyldi til Ragnars ok láta hann sjá. Ok nú er svá gert, at sá inn ungi maðr var borinn í höllina ok lagðr í skikkjuskaut Ragnars. En er hann sér sveininn, var hann spurðr, hvat heita skyldi. Hann kvað vísu:

“Sigurðr mun sveinn of heitinn,
sá mun orrostur heyja,
mjök líkr vera móður
ok mögr föður kallaðr;
sá mun Óðins ættar
yfirbátr vera heitinn,
þeim er ormr í auga,
er annan lét svelta.”

Nú dregr hann gull af hendi sér ok gefr sveininum at nafnfesti. Ok þá er hann réttir höndina með gullinu, kemr við bak sveininum, en þat virðir Ragnarr svá sem hann vildi hata gullinu. Ok nú kvað hann vísu:

“Brynhildar lízt brögnum
brúnstein hafa fránan
dóttur mögr inn dýri
ok dyggligast hjarta;
sjá berr alla ýta
undleygs boði magni,
Buðla niðr, er baugi
bráðgerr, hatar rauðum.”

Ok enn kvað hann:

“Sá ek engum sveini
nema Sigurði einum
í brúnsteinum brúna
barðhjarls tauma lagða;
sjá hefir dagrýrir dýja,
dælt er hann at því kenna,
hvass í hvarmatúni
hring myrkviðar fengit.”

Nú mælti hann, at þann svein skyldi bera í skemmu út. En þá var því lokit, at hann mundi til Svíþjóðar fara. Ok nú kemr upp ætt Áslaugar, svá at þat veit hverr maðr, at hún er dóttir Sigurðar Fáfnisbana ok Brynhildar Buðladóttur.