VÖLUNDARKVIÐA

Níðuðr hét konungr í Svíþjóð. Hann átti tvá sonu ok eina dóttur. Hon hét Böðvildr. Bræðr váru þrír, synir Finnakonungs. Hét einn Slagfiðr, annarr Egill, þriði Völundr. Þeir skriðu ok veiddu dýr. Þeir kómu í Úlfdali ok gerðu sér þar hús. Þar er vatn er heitir Úlfsjár. Snemma um morgin fundu þeir á vatnsströndu konur þrjár, ok spunnu lín. Þar váru hjá þeim álftarhamir þeira. Þat váru valkyrjur. Þar váru tvær dætr Hlöðvés konungs, Hlaðguðr svanhvít ok Hervör alvitr, in þriðja var Ölrún Kjársdóttir af Vallandi. Þeir höfðu þær heim til skála með sér. Fekk Egill Ölrúnar en Slagfiðr Svanhvítrar, en Völundr Alvitrar. Þau bjuggu sjau vetr. Þá flugu þær at vitja víga ok kómu eigi aftr. Þá skreið Egill at leita Ölrúnar en Slagfiðr leitaði Svanhvítrar, en Völundr sat í Úlfdölum. Hann var hagastr maðr, svá at menn viti, í fornum sögum. Níðuðr konungr lét hann höndum taka, svá sem hér er um kveðit:

1.
Meyjar flugu sunnan,
myrkvið í gögnum,
Alvitr unga,
örlög drýgja;
þær á sævarströnd
settusk at hvílask,
drósir suðrænar,
dýrt lín spunnu.

2.
Ein nam þeira
Egil at verja,
fögr mær fira,
faðmi ljósum;
önnur var Svanhvít,
svanfjaðrar dró,
en in þriðja
þeira systir
varði hvítan
háls Völundar.

3.
Sátu síðan
sjö vetr at þat
en inn átta
allan þráðu
en inn níunda
nauðr um skilði;
meyjar fýstusk
á myrkvan við,
Alvitr unga,
örlög drýgja.

4.
Kom þar af veiði
veðreygr skyti,
[Völundr, líðandi
um langan veg],
Slagfiðr ok Egill,
sali fundu auða,
gengu út ok inn
ok um sáusk;
austur skreið Egill
at Ölrúnu
en suðr Slagfiðr
at Svanhvítu,

5.
En einn Völundr
sat í Úlfdölum,
hann sló gull rautt
við gim fastan,
lukði hann alla
lind baugum vel;
svá beið hann
sinnar ljóssar
kvánar ef honum
koma gerði.

6.
Þat spyrr Níðuðr,
Níára dróttinn,
at einn Völundr
sat í Ulfdölum;
nóttum fóru seggir,
neklðar váru brynjur,
skildir bliku þeira
við inn skarða mána.

7.
Stigu ór sölum
at salar gafli,
gengu inn þaðan
endlangan sal;
sáu þeir á bast
bauga dregna,
sjau hundruð allra,
er sá seggur átti.

8.
Og þeir af tóku
ok þeir á létu,
fyr einn útan,
er þeir af létu.
Kom þar af veiði
veðreygr skyti,
Völundr, líðandi
um langan veg.

9.
Gekk hann brúnni
beru hold steikja,
ár brann hrísi
allþurr fura,
viðr inn vindþurri,
fyrir Völundi.

10.
Sat á berfjalli,
bauga talði,
alfa ljóði,
eins saknaði;
hugði hann, at hefði
Hlöðvés dóttir,
Alvitr unga,
væri Hon aftr komin.

11.
Sat hann svá lengi
at hann sofnaði;
ok hann vaknaði
viljalauss;
vissi sér á höndum
höfgar nauðir,
en á fótum
fjötur of spenntan.

Völundr kvað:

12.
"Hverir ro jöfrar
þeir er á lögðu
besti bör síma
ok mik bundu?"

13.
Kallaði nú Níðuðr
Níára dróttinn:
"Hvar gaztu, Völundr,
vísi alfa,
vára aura
í Ulfdölum?"

Völundr Kvað:

14.
"Gull var þar eigi
á Grana leiðu,
fjarri hugða ek várt land
fjöllum Rínar;
man ek, at vér meiri
mæti áttum
er vér heil hjú
heima várum.

15.
Hlatguðr ok Hervör
borin var Hlöðvé
kunn var Ölrún
Kjárs dóttir."

16.
[Úti stóð kunnig
kván Níðaðar],
hon inn of gekk
endlangan sal,
stóð á golfi,
stillti röddu:
"Er-a sá nú hýrr,
er ór holti ferr."

Níðuðr konungr gaf dóttur sinni, Böðvildi gullhring þann, er hann tók af bastinu at Völundar, en hann sjálfr bar sverðit, er Völundr átti. En dróttning kvað:

17.
"Ámun eru augu
ormi þeim inum frána,
tenn hánum teygjask
er hánum er tét sverð
ok hann Böðvildar
baug of þekkir;
sníðið ér hann
sina magni
ok setjið hann síðan
í Sævarstöð."

Svá var gert, at skornar váru sinar í knésbótum, ok settr í hólm einn, er þar var fyrir landi, er hét Sævarstaðr. Þar smíðaði hann konungi alls kyns görsimar. Engi maðr þorði at fara til hans nema konungr einn. Völundr kvað:

18.
"Skínn Níðaði
sverð á linda,
þat er ek hvessta,
sem ek hagast kunna
ok ek herðak,
sem mér hægst þótti;
sá er mér fránn mækir
æ fjarri borinn,
Sékk-a ek þann Völundi
til smiðju borinn

19.
Nú berr Böðvildr
brúðar minnar
- bíðk-a ek þess bót, -
bauga rauða."

20.
Sat hann, né hann svaf, ávallt
ok hann sló hamri;
vél gerði hann heldr
hvatt Níðaði.
Drifu ungir tveir
á dýr séa
synir Níðaðar,
í Sævarstöð.

21.
Kómu þeir til kistu,
kröfðu lukla,
opin var illúð
er þeir í sáu;
fjölð var þar menja
er þeim mögum sýndisk
at væri gull rautt
ok görsimar.

Völundr kvað:

22.
"Komið einir tveir,
komið annars dags;
ykkr læt ek þat gull
of gefit verða;
sekið-a meyjum
né salþjóðum,
manni öngum,
at it mik fyndið."

23.
Snemma kallaði
seggur annan,
bróðir á bróður:
"Göngum baug séa!"
Kómu til kistu,
kröfðu lukla,
opin var illúð
er þeir í litu.

24.
Sneið af höfuð
Húna þeira
ok und fen fjöturs
fætr of lagði
en þær skálar,
er und skörum váru,
sveip hann útan silfri,
seldi Níðaði.

25.
En ór augum
jarknasteina
sendi hann kunnigri
kván Níðaðar,
en ór tönnum
tveggja þeira
sló hann brjóstkringlur
sendi Böðvildi.

26.
Þá nam Böðvildr
baugi at hrósa
-- -- -- --
[bar hann Völundi],
er brotit hafði:
"Þorig-a ek at segja
nema þér einum."

Völundr kvað:

27.
"Ek bæti svá
brest á gulli
at feðr þínum
fegri þykir
ok mæðr þinni
miklu betri
ok sjalfri þér
at sama hófi."

28.
Bar hann hana bjóri
því at hann betr kunni
svá at hon í sessi
um sofnaði.
"Nú hef ek hefnt
harma minna
allra nema einna
íviðgjarna."

29.
"Vel ek," kvað Völundr,
"verða ek á fitjum
þeim er mik Níðaðar
námu rekkar."
Hlæjandi Völundr
hófsk at lofti,
grátandi Böðvildr
gekk ór eyju,
tregði för friðils
ok föður reiði.

30.
Úti stendr kunnig
kván Níðaðar
ok hon inn of gekk
endlangan sal,
- en hann á salgarð
settisk at hvílask -:
"Vakir þú, Níðuðr
Níára dróttinn?"

Níðuðr kvað:

31.
"Vaki ek ávallt
viljalauss,
sofna ek minnst
síz mína sonu dauða;
kell mik í höfuð,
köld eru mér ráð þín,
vilnumk ek þess nú
at ek við Völund dæma.

32.
Seg þú mér þat, Völundr,
vísi alfa,
af heilum hvat varð
húnum mínum."

Völundr kvað:

33.
"Eiða skaltu mér áðr
alla vinna,
at skips borði
ok at skjaldar rönd,
at mars bægi
ok at mækis egg
at þú kvelj-at
kván Völundar
né brúði minni
at bana verðir,
þótt vér kván eigim,
þá er ér kunnið,
eða jóð eigim
innan hallar.

34.
Gakk þú til smiðju
þeirar er þú gerðir,
þar fiðr þú belgi
blóði stokkna;
sneið ek af höfuð
húna þinna,
ok und fen fjöturs
fætr um lagðak.

35.
En þær skálar,
er und skörum váru,
sveip ek útan silfri,
selda ek Níðaði;
en ór augum
jarknasteina
senda ek kunnigri
kván Níðaðar,

36.
En úr tönnum
tveggja þeira
sló ek brjóstkringlur,
senda ek Böðvildi;
nú gengr Böðvildr
barni aukin,
eingadóttir
ykkur beggja."

Níðuðr kvað:

37.
"Mæltir-a þú þat mál
er mik meir tregi
né ek þik vilja, Völundr,
verr of níta;
er-at svá maðr hár
at þik af hesti taki,
né svá öflugr
at þik neðan skjóti,
þar er þú skollir
við ský uppi."

38.
Hlæjandi Völundr
hófsk at lofti,
en ókátr Níðuðr
sat þá eftir.

Níðuðr kvað:

39.
"Upp rístu, Þakkráðr,
þræll minn inn bezti
bið þú Böðvildi,
meyna bráhvítu,
ganga fagrvarið
við föður ræða.

40.
Er þat satt, Böðvildr,
er sögðu mér;
sátuð it Völundr
saman í holmi?"

Böðvildr kvað:

41.
"Satt er þat, Níðuðr,
er sagði þér:
Sátum vit Völundr
saman í holmi
eina ögurstund,
æva skyldi;
ek vætr hánum
vinna kunnak,
ek vætr hánum
vinna máttak."