GRÍPISSPÁ

Sigmundr Völsungsson var konungr á Frakklandi. Sinfjötli var elztr sona, annarr Helgi, þriði Hámundr. Borghildr, kona Sigmundar, átti bróður, er hét [..............] En Sinfjötli, stjúpson hennar, ok [............] báðu einnar konu báðir, ok fyrir þá sök drap Sinfjötli hann.

En er hann kom heim, þá bað Borghildr hann fara á brott, en Sigmundr bauð henni fébætr, ok þat varð hon at þiggja. En at erfinu bar Borghildr öl. Hon tók eitr mikit, horn fullt, ok bar Sinfjötla. En er hann sá í hornit, skilði hann, at eitr var í, ok mælti til Sigmundar: "Göróttr er drykkurinn, ái." Sigmundr tók hornit ok drakk af. Svá er sagt at Sigmundr var harðgörr, at hvárki mátti hánum eitr granda útan né innan, en allir synir hans stóðust eitr á hörund útan.

Borghildr bar annat horn Sinfjötla ok bað drekka, ok fór allt sem fyrr. Ok enn it þriðja sinn bar hon hánum hornit ok ámælisorð með, ef hann drykki eigi af. Hann mælti enn sem fyrr við Sigmund. Hann sagði: "Láttu grön sía þá, sonr." Sinfjötli drakk ok varð þegar dauðr. Sigmundr bar hann langar leiðir í fangi sér ok kom at fyrði einum mjóvum ok löngum, ok var þar skip eitt lítit ok maðr einn á. Hann bauð Sigmundi far of fjörðinn. En er Sigmundr bar líkit út á skipit, þá var bátrinn hlaðinn. Karl mælti, at Sigmundr skyldi fara fyrir innan fjörðinn. Karl hratt skipinu ok hvarf þegar.

Sigmundr konungr dvalðisk lengi í Danmörk í ríki Borghildar, síðan er hann fekk hennar. Fór Sigmundr þá suðr í Frakkland til þess ríkis, er hann átti þar. Þá fekk hann Hjördísar, dóttur Eylima konungs. Þeira son var Sigurðr.

Sigmundr konungr fell í orrostu fyrir Hundingssonum, en Hjördís giftist þá Álfi, syni Hjálpreks konungs. Óx Sigurðr þar upp í barnæsku. Sigmundr ok allir synir hans váru langt um fram alla menn aðra um afl ok vöxt ok hug ok alla atgervi. Sigurðr var þó allra framastr, ok hann kalla allir menn í fornfræðum um alla menn fram ok göfgastan herkonunga.

Grípir hét sonr Eylima, bróðir Hjördísar. Hann réð löndum ok var allra manna vitrastr ok framvíss. Sigurðr reið einn saman ok kom til hallar Grípis. Sigurðr var auðkenndr. Hann hitti mann at máli úti fyrir höllini. Sá nefndist Geitir. Þá kvaddi Sigurðr hann máls ok spyrr:

1.
"Hverr byggir hér
borgir þessar?
Hvat þann þjóðkonung
þegnar nefna?"

Geitir kvað:

2.
"Grípir heitir
gumna stóri
sá er fastri ræðr
foldu ok þegnum."

Sigurðr kvað:

3.
"Er horskr konungr
heima í landi,
mun sá gramr við mik
ganga at mæla?
Máls er þarfi
maðr ókunnigr,
vil ek fljótliga
finna Grípi."

Geitir kvað:

4.
"Þess mun glaðr konungr
Geiti spyrja,
hverr sá maðr sé,
er máls kveðr Grípi."

Sigurðr kvað:

5.
"Sigurðr ek heiti
borinn Sigmundi,
en Hjördís er
hilmis móðir."

6.
Þá gekk Geitir
Grípi at segja;
"Hér er maðr úti
ókuðr kominn;
hann er ítarligr
at áliti,
sá vill, fylkir,
fund þinn hafa."

7.
Gengr ór skála
skatna dróttinn
ok heilsar vel
hilmi komnum:
"þiggðu hér, Sigurðr,
væri sœmra fyrr,
en þú, Geitir, tak
við Grana sjalfum."

8.
Mæla námu
ok margt hjala
þá er ráðspakir
rekkar fundusk.

Sigurðr kvað:

9.
"Segðu mér, ef þú veizt,
móðurbróðir,
hvé mun Sigurði
snúa ævi."

Grípir kvað:

10.
"Þú munt maðr vera
mæztr und sólu
ok hæstr borinn
hverjum jöfri,
gjöfull af gulli,
en glöggr flugar,
ítr áliti
ok í orðum spakr."

Sigurðr kvað:

11.
"Segðu, gegn konungr
gerr en spyrjak
snotr, Sigurði,
ef þú sjá þykkisk,
hvat mun fyrst gerask
til farnaðar,
þá er ór garði emk
genginn þínum?"

Grípir kvað:

12.
"Fyrst muntu fylkir
föður of hefna,
ok Eylima
alls harms reka,
þú munt harða
Hundings sonu
snjalla fella,
muntu sigr hafa."

Sigurðr kvað:

13.
"Segðu, ítr konungr,
ættingi, mér
heldr horskliga,
er vit hugat mælum;
sér þú Sigurðar
snör brögð fyrir,
þau er hæst fara
und himinskautum?"

Grípir kvað:

14.
"Muntu einn vega
orm inn frána,
þann er gráðugr liggr
á Gnitaheiði,
þú munt báðum
at bana verða
Regin ok Fáfni;
rétt segir Grípir."

Sigurðr kvað:

15.
"Auðr mun œrinn,
ef ek eflik svá
víg með virðum,
sem víst segir;
leið at huga
ok lengra seg,
hvat mun enn vera
ævi minnar?"

Grípir kvað:

16.
"Þú munt finna
Fáfnis bœli
ok upp taka
auð inn fagra,
gulli hlœða
á Grana bógu;
ríðr þú til Gjúka
gramr vígrisinn."

Sigurðr kvað:

17.
"Enn skaltu hilmi
í hugaðsrœðu,
framlyndr jöfurr,
fleira segja;
gestr em ek Gjúka
ok ek geng þaðan,
hvat mun enn vera
ævi minnar?"

Grípir kvað:

18.
"Sefr á fjalli
fylkis dóttir
björt í brynju
eftir bana Helga;
þú munt höggva
hvössu sverði,
brynju rísta
með bana Fáfnis."

Sigurðr kvað:

19.
"Brotin er brynja,
brúðr mæla tekr,
er vaknaði
víf ór svefni,
hvat mun snót at heldr
við Sigurð mæla
þat er at farnaði
fylki verði?"

Grípir kvað:

20.
"Hon mun ríkjum þér
rúnar kenna,
allar þær er aldir
eignask vildu,
ok á manns tungu
mæla hverja,
líf með læking,
lifðu heill, konungr."

Sigurðr kvað:

21.
"Nú er því lokit,
numin eru frœði
ok em braut þaðan
búinn at ríða,
leið at huga
ok lengra seg,
hvat mun meir vera
minnar ævi?"

Grípir kvað:

22.
"Þú munt hitta
Heimis byggðir
ok glaðr vera
gestr þjóðkonungs;
farit er Sigurðr
þats ek fyrir vissak,
skal-a fremr en svá
fregna Grípi."

Sigurðr kvað:

23.
"Nú fær mér ekka
orð þatstu mæltir,
því at þú fram of sér
fylkir lengra,
veiztu ofmikit
angr Sigurði;
því þú, Grípir, þat
gerr-a segja."

Grípir kvað:

24.
"Lá mér um œsku
ævi þinnar
ljósast fyrir
líta eftir,
rétt em ek
ráðspakr taliðr
né in heldr framvíss,
farit þats ek vissak."

Sigurðr kvað:

25.
"Mann veit ek engi
fyr mold ofan,
þann er fleira sé
fram en þú Grípir;
skal-at-tu leyna,
þótt ljót séi,
eða mein gerisk
á mínum hag."

Grípir kvað:

26.
"Er-a með löstum
Iögð ævi þér,
lát, inn ítri, þat
öðlingr, nemask;
því at uppi mun,
meðan öld lifir,
naddéls boði,
nafn þitt vera."

Sigurðr kvað:

27.
"Verst hyggjum því,
verðr at skiljask
Sigurðr við fylki
at sógöru;
leið vísa þú,
- lagt er allt fyrir -
mærr, mér, ef þú veizt
móðurbróðir."

Grípir kvað:

28.
"Nú skal Sigurði
segja görva,
alls þengill mik
til þess neyðir;
muntu víst vita
at vætki lýgr;
dœgr eitt er þér
dauði ætlaðr."

Sigurðr kvað:

29.
"Vilk-at ek reiði
ríks þjóðkonungs,
góð ráð at heldr
Grípis þiggja;
nú vill víst vita,
þótt viltki sé,
hvat á sýnt Sigurðr
sér fyr höndum."

Grípir kvað:

30.
"Fljóð er at Heimis
fagrt álitum,
hana Brynhildi
bragnar nefna,
dóttir Buðla,
en dýrr konungr
harðugðigt man
Heimir fœðir."

Sigurðr kvað:

31.
"Hvat er mik at því,
þótt mær séi
fögr áliti
fœdd at Heimis?
Þat skaltu Grípir
görva segja,
því at þú öll of sér
örlög fyrir."

Grípri kvað:

32.
"Hon firrir þik
flestu gamni,
fögr áliti,
fóstra Heimis,
svefn þú né sefr
né of sakar dœmir,
gár-a þú manna
nema þú mey séir."

Sigurðr kvað:

33.
"Hvat mun til líkna
lagt Sigurði?
Segðu, Grípir, þat,
ef þú sjá þykkisk;
mun ek mey náa
mundi kaupa,
þá ina fögru
fylkis dóttur?"

Grípir kvað:

34.
"It munuð alla
eiða vinna
fullfastliga,
fá munuð halda;
verit hefr þú Gjúka
gestr eina nótt,
mant-at-tu horska
Heimis fóstru."

Sigurðr kvað:

35.
"Hvat er þá, Grípir,
get þú þess fyr mér,
sér þú geðleysi
í grams skapi,
er ek skal við mey þá
málum slíta,
er ek alls hugar
unna þóttumk."

Grípir kvað:

36.
"Þú verðr, siklingr,
fyr svikum annars,
muntu Grímhildar
gjalda ráða,
mun bjóða þér
bjarthaddat man
dóttur sína,
dregr hón vél at gram."

Sigurðr kvað:

37.
"Mun ek við þá Gunnar
görva hleyti
ok Guðrúnu
ganga at eiga?
Fullkvæni þá
fylkir væri,
ef meintregar
mér angraði-t."

Grípir kvað:

38.
"Þik mun Grímhildr
görva véla,
mun hón Brynhildar
biðja fýsa
Gunnari til handa,
Gotna drótni,
heitr þú fjótliga för
fylkis móður."

Sigurðr kvað:

39.
"Mein eru fyr höndum,
má ek líta þat;
ratar görliga
ráð Sigurðar,
ef skal ek mærrar
meyjar biðja
öðrum til handa,
þeirar ek unna vel."

Grípir kvað:

40.
"Ér munuð allir
eiða vinna
Gunnar ok Högni,
en þú, gramr, þriði,
þá it litum víxlið,
er á leið eruð,
Gunnar ok þú;
Grípir lýgr-at."

Sigurðr kvað:

41.
"Hví gegnir þat,
hví skulum skipta
litum ok látum,
er á leið erum?
Þar mun fláræði
fylgja annat
atalt með öllu,
enn segðu, Grípir."

Grípir kvað:

42.
"Lit hefr þú Gunnars
ok læti hans,
mælsku þína
ok meginhyggjur;
muntu fastna þér
framlundaða
fóstru Heimis,
sér vætr fyr því."

Sigurðr kvað:

43.
"Verst hyggjum því,
vándr munk heitinn
Sigurðr með seggjum
at sógöru,
vilda ek eigi
vélum beita
jöfra brúði,
er ek œðsta veitk."

Grípir kvað:

44.
"Þú munt hvíla,
hers oddviti,
mærr, hjá meyju
sem þín móðir sé;
því mun uppi,
meðan öld lifir,
þjóðar þengill,
þitt nafn vera."

Sigurðr kvað:

45.
"Mun góða kván
Gunnarr eiga,
mærr með mönnum,
- mér segðu, Grípir, -
þótt hafi þrjár nætr
þegns brúðr hjá mér
snarlynd sofit?
Slíks eru-t dœmi."

Grípir kvað:

46.
"Saman munu brullup
bæði drukkin
Sigurðar ok Gunnars
í sölum Gjúka;
þá hömum víxlið,
er it heim komið;
hefr hvárr fyr því
hyggju sína."

Sigurðr kvað:

47.
"Hvé mun at ynði
eftir verða
mægð með mönnum,
mér segðu, Grípir;
mun Gunnari
til gamans ráðit
síðan verða
eða sjálfum mér?"

Grípir kvað:

48.
"Minnir þik eiða,
máttu þegja þó,
anntu Guðrúnu
góðra ráða,
en Brynhildr þykkisk
brúðr vargefin,
snót fiðr vélar
sér at hefndum."

Sigurðr kvað:

49.
"Hvat mun at bótum
brúðr sú taka,
er vélar vér
vífi gerðum?;
hefr snót af mér
svarna eiða
enga efnda,
en unað lítit."

Grípir kvað:

50.
"Mun hon Gunnari
görva segja,
at þú eigi vel
eiðum þyrmðir,
þá er ítr konungr
af öllum hug,
Gjúka arfi,
á gram trúði."

Sigurðr kvað:

51.
"Hvat er þá, Grípir,
get þú þess fyr mér,
mun ek saðr vera
at sögu þeiri,
eða lýgr á mik
lofsæl kona
ok á sjalfa sik?
Segðu, Grípir, þat."

Grípir kvað:

52.
"Mun fyr reiði
rík brúðr við þik
né af oftrega
allvel skipa,
viðr þú góðri
grand aldrigi,
þó ér víf konungs
vélum beittuð."

Sigurðr kvað:

53.
"Mun horskr Gunnarr
at hvötun hennar
Gutþormr ok Högni
ganga síðan?
Munu synir Gjúka
á sifjugum mér
eggjar rjóða?
Enn segðu, Grípir."

Grípir kvað:

54.
"Þá er Guðrúnu
grimmt um hjarta,
er brœðr hennar
þér til bana ráða,
ok at engu verðr
ynði síðan
vitru vífi;
veldr því Grímhildr.

55.
Því skal hugga þik,
hers oddviti,
sú mun gift lagið
á grams ævi:
mun-at mætri maðr
á mold koma
und sólar sjöt,
en þú, Sigurðr, þykkir."

Sigurðr kvað:

56.
"Skiljum heilir,
mun-at sköpum vinna,
nú hefr þú, Grípir, vel
gört sem ek beiddak;
fljótt myndir þú
fríði segja
mína ævi,
ef þú mættir þat."