The Mologium
Verse Indeterminate Saxon


Crist wæs acennyd,      cyninga wuldor,
on midne winter,      mære þeoden,
ece ælmihtig,      on þy eahteoðan dæg
Hælend gehaten,      heofonrices weard.

5

Swa þa sylfan tiid      side herigeas,
folc unmæte,      habbað foreweard gear,
for þy se kalend us      cymeð geþincged
on þam ylcan dæge      us to tune,
forma monað;      hine folc mycel

10

Ianuarius      gerum heton.
And þæs embe fif niht      þætte fulwihttiid
eces drihtnes      to us cymeð,
þæne twelfta dæg      tireadige,
hæleð heaðurofe,      hatað on Brytene,

15

in foldan her.      Swylce emb feower wucan
þætte Solmonað      sigeð to tune
butan twam nihtum,      swa hit getealdon geo,
Februarius fær,      frode gesiþas,
ealde ægleawe.      And þæs embe ane niht

20

þæt we Marian      mæssan healdað,
cyninges modor,      forþan heo Crist on þam dæge,
bearn wealdendes,      brohte to temple.
ðænne þæs emb fif niht      þæt afered byð
winter of wicum,      and se wigend þa

25

æfter seofentynum      swylt þrowade
nihtgerimes,      nergendes þegen,
Mathias mære,      mine gefræge,
þæs þe lencten on tun      geliden hæfde,
werum to wicum.      Swylce eac is wide cuð

30

ymb III and twa      þeodum gewelhwær
his cyme kalend      ceorlum and eorlum
(butan þænne bises      geboden weorðe
feorðan geare;      þænne he furðor cymeð
ufor anre niht      us to tune),

35

hrime gehyrsted      hagolscurum færð
geond middangeard      Martius reðe,
Hlyda healic.      ðænne se halga þæs
emb XI niht      æþele scynde
Gregorius      in godes wære,

40

breme in Brytene.      Swylce Benedictus
embe nigon niht þæs      nergend sohte,
heard and higestrang,      þæne heriað wel
in gewritum wise,      wealdendes þeow
rincas regolfæste.      Swylce eac rimcræftige

45

on þa ylcan tiid      emniht healdað,
forðan wealdend god      worhte æt frymðe
on þy sylfan dæge      sunnan and monan.
Hwæt, ymb feower niht      fæder onsende,
þæs þe emnihte      eorlas healdað,

50

heahengel his,      se hælo abead
Marian mycle,      þæt heo meotod sceolde
cennan, kyninga betst,      swa hit gecyðed wearð
geond middangeard;      wæs þæt mære wyrd,
folcum gefræge!      Swylce emb feower and þreo

55

nihtgerimes,      þætte nergend sent
Aprelis monað,      on þam oftust cymð
seo mære tiid      mannum to frofre,
drihtnes ærist;      þænne dream gerist
wel wide gehwær,      swa se witega sang:

60

"þis is se dæg      þæne drihten us
wisfæst worhte,      wera cneorissum,
eallum eorðwarum      eadigum to blisse."
Ne magon we þa tide      be getale healdan
dagena rimes,      ne drihtnes stige

65

on heofenas up,      forþan þe hwearfað aa
wisra gewyrdum,      ac sceal wintrum frod
on circule      cræfte findan
halige dagas.      Sculan we hwæðere gyt
martira gemynd      ma areccan,

70

wrecan wordum forð,      wisse gesingan,
þæt embe nihgontyne      niht and fifum,
þæs þe Eastermonað      to us cymeð,
þæt man reliquias      ræran onginneð,
halige gehyrste;      þæt is healic dæg,

75

bentiid bremu.      Swylce in burh raþe
embe siex niht þæs,      smicere on gearwum,
wudum and wyrtum      cymeð wlitig scriðan
þrymilce on tun,      þearfe bringeð
Maius micle      geond menigeo gehwær.

80

Swa þi ylcan dæge      æþele geferan,
Philippus and Iacob,      feorh agefan,
modige magoþegnas      for meotudes lufan.
And þæs embe twa niht      þætte tæhte god
Elenan eadigre      æþelust beama,

85

on þam þrowode      þeoden engla
for manna lufan,      meotud on galgan
be fæder leafe.      Swylce ymb fyrst wucan
butan anre niht      þætte yldum bringð
sigelbeorhte dagas      sumor to tune,

90

wearme gewyderu.      þænne wangas hraðe
blostmum blowað,      swylce blis astihð
geond middangeard      manigra hada
cwicera cynna,      cyninge lof secgað
mænifealdlice,      mærne bremað,

95

ælmihtigne.      þæs emb eahta and nigon
dogera rimes      þætte drihten nam
in oðer leoht      Agustinus,
bliðne on breostum,      þæs þe he on Brytene her
eaðmode him      eorlas funde

100

to godes willan,      swa him se gleawa bebead
Gregorius.      Ne hyrde ic guman a fyrn
ænigne ær      æfre bringan
ofer sealtne mere      selran lare,
bisceop bremran.      Nu on Brytene rest

105

on Cantwarum      cynestole neah,
mynstre mærum.      þænne monað bringð
ymb twa and feower      tiida lange
ærra Liða      us to tune,
Iunius on geard,      on þam gim astihð

110

on heofenas up      hyhst on geare,
tungla torhtust,      and of tille agrynt,
to sete sigeð.      Wyle syððan leng
grund behealdan      and gangan lator
ofer foldan wang      fægerust leohta,

115

woruldgesceafta.      þænne wuldres þegn
ymb þreotyne,      þeodnes dyrling,
Iohannes in geardagan      wearð acenned,
tyn nihtum eac;      we þa tiid healdað
on midne sumor      mycles on æþelum.

120

Wide is geweorðod,      swa þæt wel gerist,
haligra tid      geond hæleða bearn,
Petrus and Paulus.      Hwæt, þa apostolas,
þeodenholde,      þrowedon on Rome
ofer midne sumor,      miccle gewisse,

125

furðor fif nihtum,      folcbealo þrealic,
mærne martyrdom;      hæfdon mænige ær
wundra geworhte      geond wærþeoda,
swylce hi æfter þam      unrim fremedon
swutelra and gesynra      þurh sunu meotudes,

130

ealdorþegnas.      þænne ædre cymð
emb twa niht þæs      tidlice us
Iulius monað,      on þam Iacobus
ymb feower niht      feorh gesealde
ond twentigum,      trum in breostum,

135

frod and fæstræd      folca lareow,
Zebedes afera.      And þæs symle scriþ
ymb seofon niht þæs      sumere gebrihted
Weodmonað on tun,      welhwær bringeð
Agustus      yrmenþeodum

140

hlafmæssan dæg.      Swa þæs hærfest cymð
ymbe oðer swylc      butan anre wanan,
wlitig, wæstmum hladen;      wela byð geywed
fægere on foldan.      þænne forð gewat
ymb þreo niht þæs      þeodne getrywe

145

þurh martyrdom,      mære diacon,
Laurentius,      hæfð nu lif wiðþan
mid wuldorfæder      weorca to leane.
Swylce þæs ymb fif niht      fægerust mægða,
wifa wuldor,      sohte weroda god

150

for suna sibbe,      sigefæstne ham
on neorxnawange;      hæfde nergend þa
fægere fostorlean      fæmnan forgolden
ece to ealdre.      þænne ealling byð
ymb tyn niht þæs      tiid geweorðad

155

Bartholomeus      in Brytene her,
wyrd welþungen.      Swylce eac wide byð
eorlum geypped      æþelinges deað
ymb feower niht,      se þe fægere iu
mid wætere oferwearp      wuldres cynebearn,

160

wiga weorðlice.      Be him wealdend cwæð
þæt nan mærra man      geond middangeard
betux wife and were      wurde acenned.
Ond þæs ymbe þreo niht      geond þeoda feala
þætte Haligmonð,      heleþum geþinged,

165

fereð to folce,      swa hit foregleawe,
ealde uþwitan,      æror fundan,
Septembres fær,      and þy seofoþan dæg
þæt acenned wearð      cwena selost,
drihtnes modor.      þænne dagena worn

170

ymbe þreotyne      þegn unforcuð,
godspelles gleaw,      gast onsende
Matheus his      to metodsceafte,
in ecne gefean.      þænne ealling cymð
ymb þreo niht þæs      þeodum wide

175

emnihtes dæg,      ylda bearnum.
Hwæt, we weorðiað      wide geond eorðan
heahengles tiid      on hærfeste,
Michaheles,      swa þæt menigo wat,
fif nihtum ufor      þæs þe folcum byð,

180

eorlum geywed      emnihtes dæg.
And þæs embe twa niht      þæt se teoða monð
on folc fereð,      frode geþeahte,
October on tun      us to genihte,
Winterfylleð,      swa hine wide cigað

185

igbuende      Engle and Seaxe,
weras mid wifum.      Swylce wigena tiid
ymb twentig þæs      twegra healdað
and seofon nihtum      samod ætgædere
on anne dæg.      We þa æþelingas

190

fyrn gefrunan      þæt hy foremære,
Simon and Iudas,      symble wæron,
drihtne dyre;      forþon hi dom hlutan,
eadigne upweg.      And þæs ofstum bringð
embe feower niht,      folce genihtsum,

195

Blotmonað on tun,      beornum to wiste,
Nouembris,      niða bearnum
eadignesse,      swa nan oðer na deð
monað maran      miltse drihtnes.
And þy ylcan dæge      ealra we healdað

200

sancta symbel      þara þe sið oððe ær
worhtan in worulde      willan drihtnes.
Syþþan wintres dæg      wide gangeð
on syx nihtum,      sigelbeortne genimð
hærfest mid herige      hrimes and snawes,

205

forste gefeterad,      be frean hæse,
þæt us wunian ne moton      wangas grene,
foldan frætuwe.      þæs ymb feower niht
þætte Martinus      mære geleorde,
wer womma leas      wealdend sohte,

210

upengla weard.      þænne embe eahta niht
and feowerum      þætte fan gode
besenctun on sægrund      sigefæstne wer,
on brime haran,      þe iu beorna fela
Clementes oft      clypiað to þearfe.

215

And þæs embe seofon niht,      sigedrihtne leof,
æþele Andreas      up on roderum
his gast ageaf      on godes wære,
fus on forðweg.      þænne folcum bringð
morgen to mannum      monað to tune,

220

Decembris      drihta bearnum,
ærra Iula.      Swylce emb eahta and twelf
nihtgerimes      þætte nergend sylf
þristhydigum      Thomase forgeaf
wið earfeðum      ece rice,

225

bealdum beornwigan      bletsunga his.
þænne emb feower niht      þætte fæder engla
his sunu sende      on þas sidan gesceaft
folcum to frofre.      Nu ge findan magon
haligra tiida      þe man healdan sceal,

230

swa bebugeð gebod      geond Brytenricu
Sexna kyninges      on þas sylfan tiid.