Sacred Texts Hinduism Mahabharata Index Book 12 Index Previous Next
|
1
[भी] शतक्रतुर अदापश्यथ बलेर थीप्तां महात्मनः सवरूपिणीं शरीराथ धि तथा निष्क्रामतीं शरियम 2 तां थीप्तां परभया थृष्ट्वा भगवान पाकशासनः विस्मयॊत्फुल्लनयनॊ बलिं पप्रच्छ वासवः 3 बले केयम अपक्रान्ता रॊचमाना शिखन्थिनी तवत्तः सदिता सकेयूरा थीप्यमाना सवतेजसा 4 [बलि] न हीमाम आसुरीं वेथ्मि न थैवीं न च मानुषीम तवम एवैनां पृच्छ मा वा यदेष्टं कुरु वासव 5 [षक्र] का तवं बलेर अपक्रान्ता रॊचमाना शिखन्थिनी अजानतॊ ममाचक्ष्व नामधेयं शुचिस्मिते 6 का तवं तिष्ठसि मायेव थीप्यमाना सवतेजसा हित्वा थैत्येश्वरं सुभ्रु तन ममाचक्ष्व तत्त्वतः 7 [षरी] न मा विरॊचनॊ वेथ न मा वैरॊचनॊ बलिः आहुर मां थुःसहेत्य एवं विधित्सेति च मां विथुः 8 भूतिर लक्ष्मीति माम आहुः शरीर इत्य एवं च वासव तवं मां शक्र न जानीसे सर्वे थेवा न मां विथुः 9 [षक्र] किम इथं तवं मम कृते उताहॊ बलिनः कृते थुःसहे विजहास्य एनं चिरसंवासिनी सती 10 [षरी] न धाता न विधाता मां विथधाति कदं चन कालस तु शक्र पर्यायान मैनं शक्रावमन्यदाः 11 [षक्र] कदं तवया बलिस तयक्तः किमर्दं वा शिखन्थिनि कदं च मां न जह्यास तवं तन मे बरूहि शुचिस्मिते 12 [षरी] सत्ये सदितास्मि थाने च वरते तपसि चैव हि पराक्रमे च धर्मे च पराचीनस ततॊ बलिः 13 बरह्मण्यॊ ऽयं सथा भूत्वा सत्यवाथी जितेन्थ्रियः अभ्यसूयथ बराह्मणान वै उच्छिष्टश चास्पृशथ घृतम 14 यज्ञशीलः पुरा भूत्वा माम एव यजतेत्य अयम परॊवाच लॊकान मूढात्मा कालेनॊपनिपीथितः 15 अपाकृता ततः शक्र तवयि वत्स्यामि वासव अप्रमत्तेन धार्यास्मि तपसा विक्रमेण च 16 [षक्र] अस्ति थेवमनुष्येषु सर्वभूतेषु वा पुमान यस तवाम एकॊ विषहितुं शक्नुयात कमलालये 17 [षरी] नैव थेवॊ न गन्धर्वॊ नासुरॊ न च राक्षसः यॊ माम एकॊ विषहितुं शक्तः कश चित पुरंथर 18 [षक्र] तिष्ठेदा मयि नित्यं तवं यदा तथ बरूहि मे शुभे तत करिष्यामि ते वाक्यम ऋतं तवं वक्तुम अर्हसि 19 [षरी] सदास्यामि नित्यं थेवेन्थ्र यदा तवयि निबॊध तत विधिना वेथ थृष्टेन चतुर्धा विभजस्व माम 20 [षक्र] अहं वै तवा निधास्यामि यदाशक्ति यदाबलम न तु मे ऽतिक्रमः सयाथ वै सथा लक्ष्मितवान्तिके 21 भूमिर एव मनुष्येषु धारणी भूतभाविनी सा ते पाथं तितिक्षेत समहा हीति मे मतिः 22 [षरी] एष मे निहितः पाथॊ यॊ ऽयं भूमौ परतिष्ठितः थवितीयं शक्र पाथं मे तस्मात सुनिहितं कुरु 23 [षक्र] आप एव मनुष्येषु थरवन्त्यः परिचारिकाः तास ते पाथं तितिक्षन्ताम अलम आपस तितिक्षितुम 24 [षरी] एष मे निहितः पाथॊ यॊ ऽयम अप्सु परतिष्ठितः तृतीयं शक्र पाथं मे तस्मात सुनिहितं कुरु 25 [षक्र] यस्मिन थेवाश च यज्ञाश च यस्मिन वेथाः परतिष्ठिताः तृतीयं पाथम अग्निस ते सुधृतं धारयिष्यति 26 [षरी] एष मे निहितं पाथॊ यॊ ऽयम अग्नौ परतिष्ठितः चतुर्दं शक्र पाथं मे तस्मात सुनिहितं कुरु 27 [षक्र] ये वै सन्तॊ मनुष्येषु बरह्मण्याः सत्यवाथिनः ते ते पाथं तितिक्षन्ताम अलं सन्तस तितिक्षितुम 28 [षरी] एष मे निहितः पाथॊ यॊ ऽयं सत्सु परतिष्ठितम एवं विनिहितां शक्र भूतेषु परिधत्स्व माम 29 [षक्र] भूतानाम इह वै यस तवा मया विनिहितां सतीम उपहन्यात स मे थविष्यात तदा शृण्वन्तु मे वचः 30 [भी] ततस तयक्तः शरिया राजा थैत्यानां बलिर अब्रवीत यावत पुरस्तात परतपेत तावथ वै थक्षिणां थिशम 31 पश्चिमां तावथ एवापि तदॊथीचीं थिवाकरः तदा मध्यंथिने सूर्यॊ अस्तम एति यथा तथा पुनर थेवासुरं युथ्धं भावि जेतास्मि वस तथा 32 सर्वाँल लॊकान यथाथित्य एकस्दस तापयिष्यति तथा थेवासुरे युथ्धे जेताहं तवां शतक्रतॊ 33 [षक्र] बरह्मणास्मि समाथिष्टॊ न हन्तव्यॊ भवान इति तेन ते ऽहं बले वज्रं न विमुञ्चामि मूर्धनि 34 यदेष्टं गच्छ थैत्येन्थ्र सवस्ति ते ऽसतु महासुर आथित्यॊ नावतपिता कथा चिन मध्यतः सदितः 35 सदापितॊ हय अस्य समयः पूर्वम एव सवयम्भुवा अजस्रं परियात्य एष सत्येनावतपन परजाः 36 अयनं तस्य षण मासा उत्तरं थक्षिणं तदा येन संयाति लॊकेषु शीतॊष्णे विसृजन रविः 37 [भी] एवम उक्तस तु थैत्येन्थ्रॊ बलिर इन्थ्रेण भारत जगाम अथक्षिणाम आशाम उथीचीं तु पुरंथरः 38 इत्य एतथ बलिना गीतम अनहंकार संज्ञितम वाक्यं शरुत्वा सहस्राक्षः खम एवारुरुहे तथा |
1
[bhī] śatakratur athāpaśyad baler dīptāṃ mahātmanaḥ svarūpiṇīṃ śarīrād dhi tadā niṣkrāmatīṃ śriyam 2 tāṃ dīptāṃ prabhayā dṛṣṭvā bhagavān pākaśāsanaḥ vismayotphullanayano baliṃ papraccha vāsavaḥ 3 bale keyam apakrāntā rocamānā śikhandinī tvattaḥ sthitā sakeyūrā dīpyamānā svatejasā 4 [bali] na hīmām āsurīṃ vedmi na daivīṃ na ca mānuṣīm tvam evaināṃ pṛccha mā vā yatheṣṭaṃ kuru vāsava 5 [ṣakra] kā tvaṃ baler apakrāntā rocamānā śikhandinī ajānato mamācakṣva nāmadheyaṃ śucismite 6 kā tvaṃ tiṣṭhasi māyeva dīpyamānā svatejasā hitvā daityeśvaraṃ subhru tan mamācakṣva tattvataḥ 7 [ṣrī] na mā virocano veda na mā vairocano baliḥ āhur māṃ duḥsahety evaṃ vidhitseti ca māṃ viduḥ 8 bhūtir lakṣmīti mām āhuḥ śrīr ity evaṃ ca vāsava tvaṃ māṃ śakra na jānīse sarve devā na māṃ viduḥ 9 [ṣakra] kim idaṃ tvaṃ mama kṛte utāho balinaḥ kṛte duḥsahe vijahāsy enaṃ cirasaṃvāsinī satī 10 [ṣrī] na dhātā na vidhātā māṃ vidadhāti kathaṃ cana kālas tu śakra paryāyān mainaṃ śakrāvamanyathāḥ 11 [ṣakra] kathaṃ tvayā balis tyaktaḥ kimarthaṃ vā śikhandini kathaṃ ca māṃ na jahyās tvaṃ tan me brūhi śucismite 12 [ṣrī] satye sthitāsmi dāne ca vrate tapasi caiva hi parākrame ca dharme ca parācīnas tato baliḥ 13 brahmaṇyo 'yaṃ sadā bhūtvā satyavādī jitendriyaḥ abhyasūyad brāhmaṇān vai ucchiṣṭaś cāspṛśad ghṛtam 14 yajñaśīlaḥ purā bhūtvā mām eva yajatety ayam provāca lokān mūḍhātmā kālenopanipīditaḥ 15 apākṛtā tataḥ śakra tvayi vatsyāmi vāsava apramattena dhāryāsmi tapasā vikrameṇa ca 16 [ṣakra] asti devamanuṣyeṣu sarvabhūteṣu vā pumān yas tvām eko viṣahituṃ śaknuyāt kamalālaye 17 [ṣrī] naiva devo na gandharvo nāsuro na ca rākṣasaḥ yo mām eko viṣahituṃ śaktaḥ kaś cit puraṃdara 18 [ṣakra] tiṣṭhethā mayi nityaṃ tvaṃ yathā tad brūhi me śubhe tat kariṣyāmi te vākyam ṛtaṃ tvaṃ vaktum arhasi 19 [ṣrī] sthāsyāmi nityaṃ devendra yathā tvayi nibodha tat vidhinā veda dṛṣṭena caturdhā vibhajasva mām 20 [ṣakra] ahaṃ vai tvā nidhāsyāmi yathāśakti yathābalam na tu me 'tikramaḥ syād vai sadā lakṣmitavāntike 21 bhūmir eva manuṣyeṣu dhāraṇī bhūtabhāvinī sā te pādaṃ titikṣeta samahā hīti me matiḥ 22 [ṣrī] eṣa me nihitaḥ pādo yo 'yaṃ bhūmau pratiṣṭhitaḥ dvitīyaṃ śakra pādaṃ me tasmāt sunihitaṃ kuru 23 [ṣakra] āpa eva manuṣyeṣu dravantyaḥ paricārikāḥ tās te pādaṃ titikṣantām alam āpas titikṣitum 24 [ṣrī] eṣa me nihitaḥ pādo yo 'yam apsu pratiṣṭhitaḥ tṛtīyaṃ śakra pādaṃ me tasmāt sunihitaṃ kuru 25 [ṣakra] yasmin devāś ca yajñāś ca yasmin vedāḥ pratiṣṭhitāḥ tṛtīyaṃ pādam agnis te sudhṛtaṃ dhārayiṣyati 26 [ṣrī] eṣa me nihitaṃ pādo yo 'yam agnau pratiṣṭhitaḥ caturthaṃ śakra pādaṃ me tasmāt sunihitaṃ kuru 27 [ṣakra] ye vai santo manuṣyeṣu brahmaṇyāḥ satyavādinaḥ te te pādaṃ titikṣantām alaṃ santas titikṣitum 28 [ṣrī] eṣa me nihitaḥ pādo yo 'yaṃ satsu pratiṣṭhitam evaṃ vinihitāṃ śakra bhūteṣu paridhatsva mām 29 [ṣakra] bhūtānām iha vai yas tvā mayā vinihitāṃ satīm upahanyāt sa me dviṣyāt tathā śṛṇvantu me vacaḥ 30 [bhī] tatas tyaktaḥ śriyā rājā daityānāṃ balir abravīt yāvat purastāt pratapet tāvad vai dakṣiṇāṃ diśam 31 paścimāṃ tāvad evāpi tathodīcīṃ divākaraḥ tathā madhyaṃdine sūryo astam eti yadā tadā punar devāsuraṃ yuddhaṃ bhāvi jetāsmi vas tadā 32 sarvāṁl lokān yadāditya ekasthas tāpayiṣyati tadā devāsure yuddhe jetāhaṃ tvāṃ śatakrato 33 [ṣakra] brahmaṇāsmi samādiṣṭo na hantavyo bhavān iti tena te 'haṃ bale vajraṃ na vimuñcāmi mūrdhani 34 yatheṣṭaṃ gaccha daityendra svasti te 'stu mahāsura ādityo nāvatapitā kadā cin madhyataḥ sthitaḥ 35 sthāpito hy asya samayaḥ pūrvam eva svayambhuvā ajasraṃ pariyāty eṣa satyenāvatapan prajāḥ 36 ayanaṃ tasya ṣaṇ māsā uttaraṃ dakṣiṇaṃ tathā yena saṃyāti lokeṣu śītoṣṇe visṛjan raviḥ 37 [bhī] evam uktas tu daityendro balir indreṇa bhārata jagām adakṣiṇām āśām udīcīṃ tu puraṃdaraḥ 38 ity etad balinā gītam anahaṃkāra saṃjñitam vākyaṃ śrutvā sahasrākṣaḥ kham evāruruhe tadā |