GRÍMNISMÁL

Frá sonum Hrauðungs konungs.

Hrauðungr konungr átti tvá sonu. Hét annarr Agnarr, en annarr Geirröðr. Agnarr var tíu vetra, en Geirröðr átta vetra. Þeir reru tveir á báti með dorgar sínar at smáfiski. Vindr rak þá í haf út. Í náttmyrkri brutu þeir við land ok gengu upp, fundu kotbónda einn. Þar váru þeir um veturinn. Kerling fóstraði Agnar, en karl Geirröð. At vári fékk karl þeim skip.

En er þau kerling leiddu þá til strandar, þá mælti karl einmæli við Geirröð.

Þeir fengu byr ok kómu til stöðva föður síns. Geirröðr var fram í skipi. Hann hljóp upp á land, en hratt út skipinu ok mælti: "Farðu nú, þar er smyl hafi þik."

Skipit rak í haf út, en Geirröðr gekk upp til bæjar. Honum var vel fagnat, en þá var faðir hans andaður. Var þá Geirröðr til konungs tekinn ok varð maðr ágætr.

Óðinn ok Frigg sátu í Hliðskjálfu ok sáu um heima alla. Óðinn mælti: "Sér þú Agnar fóstra þinn, hvar hann elr börn við gýgi í hellinum, en Geirröðr fóstri minn er konungr ok sitr nú at landi?"

Frigg segir: "Hann er matníðingr sá, at hann kvelr gesti sína, ef honum þykkja of margir koma."

Óðinn segir, at þat er in mesta lygi. Þau veðja um þetta mál. Frigg sendi eskismey sína Fullu, til Geirröðar. Hon bað konung varast, at eigi fyrirgerði honum fjölkunnugr maður, sá er þar var kominn í land, ok sagði þat mark á, at engi hundr var svá ólmr at á hann myndi hlaupa.

En þat var inn mesti hégómi, at Geirröðr konungr væri eigi matgóðr, ok þó lætr hann handtaka þann mann, er eigi vildu hundar á ráða. Sá var í feldi blám ok nefndist Grímnir, og sagði ekki fleira frá sér, þótt hann væri at spurðr. Konungr lét hann pína til sagna ok setja milli elda tveggja, ok sat hann þar átta nætr.

Geirröðr konungr átti þá son tíu vetra gamlan, ok hét Agnarr eftir bróður hans. Agnarr gekk at Grímni ok gaf honum horn fullt at drekka ok sagði, at konungr gerði illa, er hann píndi þenna mann saklausan. Grímnir drakk af. Þá var eldrinn svá kominn, at feldrinn brann af Grímni. Hann kvað:

1. Heitr ertu, hripuðr,
ok heldr til mikill;
göngumk firr, funi!
loði sviðnar,
þótt ek á loft berak,
brennumk feldr fyr.

2. Átta nætr sat ek
milli elda hér,
svá at mér manngi
mat né bauð,
nema einn Agnarr,
er einn skal ráða,
Geirröðar sonr,
gotna landi.

3. Heill skaltu, Agnarr,
alls þik heilan biðr
Veratýr vera;
eins drykkjar
þú skalt aldrigi
betri gjöld geta.

4. Land er heilagt,
er ek liggja sé
ásum ok álfum nær
en í Þrúðheimi
skal Þór vera,
unz of rjúfask regin.

5. Ýdalir heita
þar er Ullur hefir
sér of görva sali
Álfheim Frey
gáfu í árdaga
tívar at tannféi.

6. Bær er sá inn þriði
er blíð regin
silfri þökðu sali;
Valaskjálf heitir,
er vélti sér
áss í árdaga.

7. Sökkvabekkr heitir inn fjórði,
en þar svalar knegu
unnir yfir glymja;
þar þau Óðinn ok Sága
drekka um alla daga
glöð ór gullnum kerum.

8. Glaðsheimr heitir inn fimmti,
þar er in gullbjarta
Valhöll víð of þrumir;
en þar Hroftr kýss
hverjan dag
vápndauða vera.

9. Mjök er auðkennt,
þeim er til Óðins koma
salkynni at séa:
sköftum er rann reft,
skjöldum er salr þakiðr,
brynjum um bekki strát.

10. Mjög er auðkennt,
þeir er til Óðins koma
salkynni at séa:
vargr hangir
fyr vestan dyrr
ok drúpir örn yfir.

11. Þrymheimr heitir inn sétti,
er Þjazi bjó,
sá inn ámáttki jötunn;
en nú Skaði byggvir,
skír brúðr goða,
fornar tóftir föður.

12. Breiðablik eru in sjaundu,
en þar Baldr hefir
sér um gerva sali,
á því landi,
er ek liggja veit
fæsta feiknstafi.

13. Himinbjörg eru in áttu,
en þar Heimdall
kveða valda véum;
þar vörðr goða
drekkr í væru ranni
glaðr inn góða mjöð.

14. Fólkvangr er inn níundi,
en þar Freyja ræðr
sessa kostum í sal;
hálfan val
hún kýss hverjan dag,
en hálfan Óðinn á.

15. Glitnir er inn tíundi,
hann er gulli studdr
ok silfri þakðr it sama;
en þar Forseti
byggir flestan dag
ok svæfir allar sakir.

16. Nóatún eru in elliftu,
en þar Njörðr hefir,
sér of görva sali;
manna þengill
inn meins vani
hátimbruðum hörgi ræðr.

17. Hrísi vex
ok háu grasi
Víðars land Viði;
en þar mögr of læzt
af mars baki
frækn at hefna föður.

18. Andhrímnir
lætr í Eldhrímni
Sæhrímni soðinn,
fleska bezt;
en þat fáir vitu,
við hvat einherjar alask.

19. Gera ok Freka
seðr gunntamiðr
hróðigr Herjaföður;
en við vín eitt
vopngöfugr
Óðinn æ lifir.

20. Huginn ok Muninn
fljúga hverjan dag
Jörmungrund yfir;
óumk ek of Hugin
at hann aftr né komit,
þó sjámk meir um Munin.

21. Þýtr Þund,
unir Þjóðvitnis
fiskr flóði í;
árstraumr þykkir
ofmikill
valglaumni at vaða.

22. Valgrind heitir,
er stendr velli á
heilög fyr helgum dyrum;
forn er sú grind,
en þat fáir vitu,
hve hon er í lás lokin.

23. Fimm hundruð dyra
ok umb fjórum tögum,
svá hygg ek áValhöllu vera;
átta hundruð Einherja
ganga senn ór einum durum,
þá er þeir fara við vitni at vega.

24. Fimm hundruð gólfa
ok umb fjórum tögum,
svá hygg ek Bilskirrni með bugum;
ranna þeira
er ek reft vita,
míns veit ek mest magar.

25. Heiðrún heitir geit,
er stendr höllu á
ok bítr af Læraðs limum;
skapker fylla
hon skal ins skíra mjaðar;
kná-at sú veig vanask.

26. Eikþyrnir heitir hjörtr,
er stendr höllu á
ok bítr af Læraðs limum;
en af hans hornum
drýpr í Hvergelmi,
þaðan eiga vötn öll vega:

27. Síð ok Víð,
Sækin ok Eikin,
Svöl ok Gunnþró,
Fjörm ok Fimbulþul,
Rín ok Rennandi,
Gipul ok Göpul,
Gömul ok Geirvimul,
þær hverfa um hodd goða,
Þyn ok Vín,
Þöll ok Höll,
Gráð ok Gunnþorin.

28. Vína heitir ein,
önnur Vegsvinn,
þriðja Þjóðnuma,
Nyt ok Nöt,
Nönn ok Hrönn,
Slíð ok Hríð,
Sylgr ok Ylgr,
Víð ok Ván,
Vönd ok Strönd,
Gjöll o Leiftr,
þær falla gumnum nær,
er falla til Heljar héðan.

29. Körmt ok Örmt
ok Kerlaugar tvær,
þær skal Þórr vaða
dag hvern,
er hann dæma ferr
at aski Yggdrasils,
því at ásbrú
brenn öll loga,
heilög vötn hlóa.

30. Glaðr ok Gyllir,
Glær ok Skeiðbrimir,
Silfrintoppr ok Sinir,
Gísl ok Falhófnir,
Gulltoppr ok Léttfeti,
þeim ríða æsir jóm
dag hvern,
er þeir dæma fara
at aski Yggdrasils.

31. Þrjár rætr
standa á þría vega
undan aski Yggdrasils;
Hel býr und einni,
annarri hrímþursar,
þriðju mennskir menn.

32. Ratatoskr heitir íkorni,
er renna skal
at aski Yggdrasils;
arnar orð
hann skal ofan bera
ok segja Niðhöggvi niðr.

33. Hirtir eru ok fjórir,
þeirs af hæfingar
gaghálsir gnaga:
Dáinn ok Dvalinn,
Duneyrr ok Duraþrór.

34. Ormar fleiri liggja
und aski Yggdrasils,
en þat of hyggi hverr ósviðra apa:
Góinn ok Móinn,
þeir ro Grafvitnis synir,
Grábakr ok Grafvölluðr,
Ófnir ok Sváfnir,
hygg ek, at æ skyli
meiðs kvistu má.

35. Askr Yggdrasils
drýgir erfiði
meira en menn viti:
hjörtr bítr ofan,
en á hliðu fúnar,
skerðir Niðhöggr neðan.

36. Hrist ok Mist
vil ek at mér horn beri,
Skeggjöld ok Skögul,
Hildr ok Þrúðr,
Hlökk ok Herfjötur,
Göll ok Geirölul,
Randgríðr ok Ráðgríðr
ok Reginleif;
þær bera Einherjum öl.

37. Árvakr ok Alsviðr,
þeir skulu upp héðan
svangir sól draga;
en und þeira bógum
fálu blíð regin,
æsir, ísarnkol.

38. Svalinn heitir,
hann stendr sólu fyrir,
skjöldr, skínanda goði;
björg ok brim
ek veit at brenna skulu,
ef hann fellr í frá.

39. Sköll heitir úlfr,
er fylgir inu skírleita goði
til varna viðar,
en annarr Hati,
hann er Hróðvitnis sonr,
sá skal fyr heiða brúði himins.

40. Ór Ymis holdi
var jörð of sköpuð,
en ór sveita sær,
björg ór beinum,
baðmr ór hári,
en ór hausi himinn.

41. En ór hans brám
gerðu blíð regin
Miðgarð manna sonum;
en ór hans heila
váru þau in harðmóðgu
ský öll of sköpuð.

42. Ullar hylli
hefr ok allra goða
hverr er tekr fyrstr á funa,
því at opnir heimar
verða of ása sonum,
þá er hefja af hvera.

43. Ívalda synir
gengu í árdaga
Skíðblaðni at skapa,
skipa best,
skírum Frey,
nýtum Njarðar bur.

44. Askr Yggdrasils,
hann er æðstr viða,
en Skíðblaðnir skipa,
Óðinn ása,
en jóa Sleipnir,
Bilröst brúa,
en Bragi skálda,
Hábrók hauka,
en hunda Garmr.

45. Svipum hef ek nú yppt
fyr sigtíva sonum,
við þat skal vilbjörg vaka;
öllum ásum
þat skal inn koma
Ægis bekki á,
Ægis drekku at.

46. Hétumk Grímnir,
hétumk Gangleri,
Herjann ok Hjálmberi,
Þekkr ok Þriði,
Þuðr ok Uðr,
Herblindi ok Hár.

47. Saðr ok Svipall
ok Sanngetall,
Herteitr ok Hnikarr,
Bileygr, Báleygr,
Bölverkr, Fjölnir,
Grímr ok Grímnir,
Glapsviðr ok Fjölsviðr;

48. Síðhöttr, Síðskeggr,
Sigföðr, Hnikuðr,
Alföðr, Valföðr,
Atríðr ok Farmatýr.
Einu nafni
hétumk aldregi,
síz ek með fólkum fór.

49. Grímni mik hétu
at Geirröðar,
en Jálk at Ásmundar,
en þá Kjalar,
er ek kjálka dró;
Þrór þingum at,
Viðurr at vígum,
Óski ok Ómi,
Jafnhár ok Biflindi,
Göndlir ok Hárbarðr með goðum.

50. Sviðurr ok Sviðrir
er ek hét at Sökkmímis,
ok dulðak ek þann inn aldna jötun,
þá er ek Miðvitnis vark
ins mæra burar
orðinn einbani.

51. Ölr ertu, Geirröðr,
hefr þú ofdrukkit;
miklu ertu hnugginn,
er þú ert mínu gengi,
öllum Einherjum
ok Óðins hylli.

52. Fjölð ek þér sagðak,
en þú fátt of mant,
of þik véla vinir;
mæki liggja
ek sé míns vinar
allan í dreyra drifinn.

53. Eggmóðan val
nú mun Yggr hafa,
þitt veit ek líf of liðit;
úfar ro dísir,
nú knáttu Óðin sjá,
nálgastu mik ef þú megir.

54. Óðinn ek nú heiti,
Yggr ek áðan hét,
hétumk Þundr fyr þat,
Vakr ok Skilfingr,
Váfuðr ok Hroftatýr,
Gautr ok Jálkur með goðum,
Ófnir ok Sváfnir,
er ek hygg at orðnir sé
allir af einum mér.

Geirröðr konungr sat ok hafði sverð um kné sér, ok brugðit til miðs. En er hann heyrði at Óðinn var þar kominn, stóð hann upp ok vildi taka Óðin frá eldinum. Sverðit slapp ór hendi honum ok vissu hjöltin niðr. Konungr drap fæti ok steyptist áfram, en sverðit stóð í gögnum hann, ok fékk hann bana. Óðinn hvarf þá. En Agnarr var þar konungr lengi síðan.