| ||
Home | Site Index | Heithinn Idea Contest | | ||
Örvar-Odds saga 30. Bardagi Odds ok ÖgmundarÞat hafði borit til tíðenda fyrir sjau vetrum, at konungr sá, er var austr í Hólmgörðum, hafði orðit bráðdauðr, en þar brauzt til ríkis ókunnigr maðr, sá er Kvillánus heitir, ok varð hann þar konungr yfir. Hann var nokkut með undarligum hætti, því at hann hafði grímu fyrir andliti, svá at aldri sá hans ásjónu bera. Þetta þótti mönnum kynligt. Engi maðr vissi ok ætt hans né óðaljörð, eigi heldr, hvaðan hann var at kominn. Lögðu menn þetta mjök í umræðu. Spyrst þetta víða, ok þetta kemr í Grikkland til eyrna Oddi, ok þykkir honum undarligt mjök um þenna mann, at hann skal aldri hafa heyrt hans getit, svá víða sem hann hafði farit. Oddr stígr þá á stokk ok strengir þess heit, at hann skal víss verða, hverr konungr er í Görðum austr, ok nokkuru síðar safnar hann liði ok býst heiman. Hann sendir orð Sírni, fóstbróður sínum, ok kom hann til móts við hann austr fyrir Vinnlandi ok hafði þrjá tigi skipa, en Oddr fimm tigi. Þeir váru allir vel búnir at vápnum ok mönnum. Þeir halda nú austr til Hólmgarðs. Garðaríki er svá mikit land, at þat var þá margra konunga ríki. Marró hét konungr. Hann réð fyrir Móramar; þat land er í Garðaríki. Ráðstafr hét konungr. Ráðstofa heitir þar, er hann réð fyrir. Eddval hét konungr. Hann réð fyrir því ríki, er Súrsdal heitir. Hólmgeirr hét sá konungr, er næst Kvillánus réð fyrir Hólmgarði. Paltes hét konungr. Hann réð fyrir Palteskjuborg. Kænmarr hét konungr. Hann réð fyrir Kænugörðum, en þar byggði fyrst Magok, sonr Japhets Nóasonar. Þessir konungar allir, sem nú eru nefndir, váru skattgildir undir Kvillánus konung. Ok áðr en Oddr kæmi til Hólmgarðs, þá hafði Kvillánus lið safnat um ina næstu þrjá vetr. Þykkir mönnum sem hann hafi vitat fyrir þangatkvámu Odds. Þar váru allir fyrr nefndir konungar með honum. Svartr Geirríðarson var ok þar. Hann var svá kallaðr, síðan Ögmundr Eyþjófsbani hvarf. Þar var ok mikill herr af Kirjálalandi ok Rafestalandi, Refalandi, Vírlandi, Eistlandi, Líflandi, Vitlandi, Kúrlandi, Lánlandi, Ermlandi ok Púlínalandi. Þetta var svá mikill herr, at eigi mátti hundruðum telja. Undruðust menn mjök, hvat þetta ógrynni hers, er saman var dregit, skyldi. En er Oddr var við land kominn, sendi hann menn á fund Kvillánuss konungs ok bauð honum burtreið, en Kvillánus brást skjótt við ok fór á mót honum með her sinn. Hafði hann þá grímu fyrir andliti sínu, sem hann var vanr. En þegar þeir fundust, bjuggust þeir at ríða á burt. Þeir höfðu sterkar stengr ok langar. Fjórar brutu þeir stengr, ok þrjá daga reyndu þeir með sér, ok gerðist ekki at. Þá mælti Kvillánus: "Reynt þykki mér nú með okkr, ok kalla ek okkr jafna." "Svá þykki mér þat mega kalla," sagði Oddr. "Þá þykki mér ráð, at vit skiljum," sagði Kvillánus, "ok stríðum ekki lengr, ok vil ek bjóða þér heim til veizlu." "Þar stendr fyrir einn hlutr," sagði Oddr. "Hverr er sá?" sagði Kvillánus. "Sá," kvað Oddr, "at ek veit eigi, hverr þú ert, en ek hefi þess heit strengt at vita, hverr konungr væri í Hólmgarði." Þá tók Kvillánus grímuna frá andliti sér ok mælti: "Þekkir þú nokkut þetta it nauðljóta höfuð?" Oddr kenndi þá gerla Ögmund bónda Eyþjófsbana, því at öll merki sá þau á honum, sem Oddr hafði af honum rifit skegg ok ásjónu ok aptr á miðjan haus. Var þetta allt beingróit ok ekki hár á vaxit. Oddr mælti þá. "Nei, Ögmundr," sagði hann, "við þik sættumst ek aldri. Miklu hefir þú mér meira skaða unnit, ok býð ek þér til bardaga á morgin." Ögmundr játar því, ok annan dag eptir tóku þeir til bardaga. Var hann bæði æfr ok strangr, ok varð it mesta mannfall af hvárumtveggjum. Sírnir gekk þá enn sem optar raunvel fram ok drap margan mann, því at Sniðill beit allt, þat er fyrir varð. Svartr Geirríðarson sneri þá honum í móti, ok varð þar hörð sókn, en þó bilaði Sniðill þá at bíta, ok var Svartr þó hlífarlauss. Hvárki skorti Svart afl né illsku, en með því lauk þeira einvígi, at Sírnir fell dauðr fyrir Svarti með góðan orðstír. Þá hafði Oddr drepit alla skattkonunga Kvillánuss, suma skotit, en suma höggit. En er hann sá fall Sírnis, angraði honum mjök, ok þótti mjög ór einum brunni bera, hvern mannskaða hann fekk af Ögmundi ok hans mönnum. Þá leggr hann ör á streng ok skýtr at Svart, en hann brá við lófanum, ok beit ekki á. Svá fór önnur ok in þriðja. Þá kom Oddi í hug, at hann hafði mikils misst, þar er Gusisnautar váru honum horfnir. Hann snýr þá í burt ór bardaganum ok í skóginn ok höggr sér eina stóra kylfu ok gengr síðan aptr í bardagann. Ok er hann mætir Svart, taka þeir til at berjast. Lemr Oddr þá með kylfunni, svá at hann linnir eigi fyrr en hann hafði brotit hvert bein í Svart ok gekk svá af honum dauðum. Eigi hafði Kvillánus ekki at hafzt á meðan, því at svá segja menn, at ör flygi af hverjum hans fingri ok dæi maðr fyrir hverri, ok með atdugnaði manna hans hafði hann drepit hvert mannsbarn, þat er með Oddi var. Margt var ok fallit af Kvillánus, svá at varla kom tölu á. Oddr stóð þá enn upp ok varðist alldrengiliga. Hvárki var hann móðr né sárr; olli því skyrta hans. Nótt skildi þá með þeim, því at eigi var vígljóst. Fór Kvillánus þá til borgar með sína menn, þá er eptir lifðu. Var þat eigi meira en sex tigir manna, allir móðir ok sárir. Var hann síðan kallaðr Kvillánus blesi. Stýrði hann lengi síðan Hólmgörðum. Oddr gekk á burt á merkr ok skóga, allt þar til at hann kom fram í Gallía. Þar réðu þá fyrir tveir konungar, en þó hafa þar verit tólf ríki. Annarr þeira hét Hjörólfr, en annarr Hróarr. Þeir váru bræðrasynir. Hróarr hafði drepit föður Hjörólfs til ríkis ok sat einn yfir ríkinu, nema Hjörólfr sat at einu fylki. Þar kom Oddr til hirðar hans. Konungr var ungr ok hafði til gamans at vera í skotbakka, ok gekk honum lítt. Oddr sagði, at þeir skyti ófimliga. "Hyggstu munu skjóta betr?" sagði konungr. "Ekki þykkir mér fyrir því," sagði Oddr, ok nú skýtr hann ok hæfir ávallt. Þá finnst konungi mikit til um þenna mann ok mat Odd mikils. Konungr sagði honum, hversu vanhaldinn hann var af Hróari konungi. Oddr fýsti at beiða jafnaðarskiptis á ríkjunum. Þeir senda tólf menn með bréfum til konungs, ok er hann hafði yfir lesit bréfit, þá svarar hann ok sagði, at þeir væri eigi tæpidjarfir at beiða slíkra hluta ok þat mundi til at setja þá svá aptr, at eigi fýsti annan at beiða slíks. Ok síðan safna hvárirtveggja liði, ok hafa þeir Oddr eigi inn tólfta hlut liðs við Hróar. Oddr bað þá vísa sér til Hróars konungs. Síðan tók hann eina ör ok skaut at honum, ok kom á hann miðjan, ok fell þar Hróarr konungr, ok varð engi bardagi. Hjörólfr bauð Oddi ríkit, en hann undi þar eigi lengi ok leyndist á burt á einni nótt. Síðan lá hann úti á mörkum, þar til at hann kom í ríki sitt ok sezt þá um kyrrt. Nokkurum tíma síðar sendir Kvillánus Oddi gjafir miklar bæði í gulli ok silfri ok marga góða gripi ok þar með vináttumál ok sættarboð. Þá Oddr þessar gjafir, því at hann fyrirstóð af sinni vizku, at Ögmundr Eyþjófsbani, sem þá nefndist Kvillánus, var ósigranligr, því at hann mátti eigi síðr kallast andi en maðr. Ok er eigi getit, at þeir hafi síðan nokkura hluti við átzt, ok lauk svá þeira skiptum. 31. Oddr sótti heim átthaga sínaNú sitr Oddr í ríkjum sínum, ok hefir hann þar verit um langa ævi ok átti tvá sonu við sinni konu. Hét annarr Ásmundr eptir fóstbróður hans, en annarr hét Herrauðr eptir móðurföður sínum, ok váru báðir efniligir. Þat var eitthvert sinn um kveld, er þau kómu í rekkju, at Oddr tók til orða: "För er sú ór landi, er ek ætla at fara." "Er þú ætlar, hvert?" segir Silkisif. "Ek ætla norðr til Hrafnistu," sagði hann, "ek vil ok vita, hverr eyna hefir at varðveita, því at ek á at hafa hana ok mínir ættmenn." "Svá þykkir mér," segir hún, "sem þú hafir hér nógar eignir, er þú hefir Garðaríki allt ok slíkt af annarra eign ok ríkjum sem þú vilt ok þætti mér sem þú þyrftir eigi meira at ágirnast ok hirða ekki um eyjarskika þann, er vettugis er neytr." "Já," sagði hann, "svá er þat, at eyin er lítils verð, en þó vil ek ráða, hverir hana skulu hafa, ok mun ekki stoða at letja mik, því at ek em ráðinn at fara, ok mun ek skamma stund á burt vera." Síðan býr hann tvau skip ór landi ok fjóra tigi manna á hváru, ok verðr ekki til frásagnar um ferð hans, fyrr en hann kemr norðr í Hrafnistu í Noreg. En þeir menn tóku vel við Oddi, er þar váru fyrir, ok gera veizlu í mót honum, ok þar þiggr hann hálfs mánaðar veizlu. Þeir bjóða honum at taka við eyjunni ok öllum þeim eignum, sem þar lágu undir. Hann gefr þeim allar þær eignir ok vill þar ekki dveljast. Síðan býr hann ferð sína, ok er hann út leiddr með góðum gjöfum. Siglir Oddr nú ór Hrafnistu ok þar til, at þeir kómu fyrir Berurjóðr, en menn ætla, at þat liggi á Jaðri. Þá biðr hann lægja seglin. Þar gengr Oddr á land ok lið hans ok þangat, er bær Ingjalds hafði staðit, ok váru þar þá tóptir vallgrónar. Hann lítr þar yfir ok mælti síðan: "Mikit er slíkt at vita, at bær sá skal allr niðr fallinn ok allt aleytt, þat sem hér var fyrri." Hann gengr nú þangat, er þeir Ásmundr höfðu átt skotbakka, ok sagði, hverr munr hafi verit með þeim fóstbræðrum. Hann fylgir þeim ok þangat, er þeir höfðu á sund farit, ok sagði þeim þá allt til kennimarka. Ok er þeir höfðu sét þetta, þá mælti hann: "Nú munu vér fara ferðar várrar, ok tjáir nú ekki at horfa hér á land upp, en mikit er at sjá eptir slíku." Nú ganga þeir Oddr ofan, ok var þar nú hvervetna blásin jörð, er þá var blómguð vel, er Oddr var þar fyrr. Ok er þeir ganga ofan, þá mælti Oddr: "Þat ætla ek nú, at liðin ván sé, at spá sú komi fram, er völvan arma spáði mér fyrir löngu. En hvat er þarna?" sagði Oddr, "hvat liggr þar, er þat eigi hrosshauss?" "Já," segja þeir, "ok ákafliga skininn ok fornligr, harðla mikill ok allr grár utan." "Hvat hyggi þér um, hvárt þat mun haussinn Faxa?" Þat varð Oddi fyrir, at hann stakk til haussins spjótskapti sínu. Hann hallaðist við nokkut svá, en undan honum hrökktist ein naðra ok at Oddi. Ormrinn höggr fót hans fyrir ofan ökkla, svá at þegar lýstr í eitri, ok blæss upp allan fótinn ok þar með lærit. Svá tekr Odd fast mein þetta, at þeir urðu at leiða hann ofan til sjávar. Ok er Oddr kom þar, sezt hann niðr ok mælti: "Nú skal skipta liði mínu í helminga, ok skulu sitja hjá mér fjórir tigir manna, ok vil ek yrkja kvæði um ævi mína, en aðrir fjórir tigir skulu gera mér steinþró ok draga þar at við. Þar skal leggja í eld ok brenna upp allt saman, þá er ek em dauðr." 32. Oddr kvað ævidrápu ok andaðistNú tekr hann til kvæðisins, en hinir til sýslu sinnar at höggva steinþróna ok færa at viðinn. En þeir nema kvæðit, er til þess váru ætlaðir. Nú kvað Oddr þetta: 1. "Hlýði seggir, 2. Var mér fóstr gefit 3. Óxum báðir 4. Sagði mér völva 5. Búinn lézt Ásmundr 6. Létum beiti 7. Sák blíðliga, 8. Varð ek at vári 9. Váru horskir 10. Vér kaupskipi 11. Hann lézt seggjum 12. Réðu Bjarmar 13. Réðum skunda 14. Skjótt nam kynda 15. Sáum skjótliga, 16. Létum skeika 17. Kómum at eyju 18. Slógum tjöldum, 19. Kváðust fjallbúar 20. Uggðum ekki, 21. Réðk at ganga 22. Þar fekk ek heiti, 23. Búnir létumst 24. Várum allir 25. Sigldum síðan 26. Fundum um síðir 27. Báru rekkar 28. Heldum allir 29. Várum reiðir, 30. Várum allir 31. Höfðu jarls liðar 32. Frétti Guðmundr, 33. Mæltum allir 34. Fóru teitir 35. Mér gaf Hjálmarr 36. Fundust allir 37. Létum vestr þaðan 38. Rannk at víðri 39. Sák um síðir, 40. Réð mik ór vagni 41. Varat sem brynja 42. Fórum vestan 43. Sóti ok Hálfdan 44. Fundum þegna, 45. Máttak banorði 46. Fórum heim þaðan 47. Váru vit Hjálmarr 48. Létum falla 49. Hafðak eigi 50. Létk eigi þess 51. Gekk ek um Gautland 52. Létk suðr í haf 53. Enn komk þar, 54. Þat var fyrri, 55. Brögnum þrimr 56. Réð ek skunda 57. Veit ek, at fossum 58. Mættak gammi 59. Unz mik Hildir 60. Þýddumst ek hjá Hildi 61. Þann drap Ögmundr 62. Fleiri hefir mína 63. Þóttak hæfr 64. Hittak hugsnara 65. Komk um síðir, 66. Skautkat skemmra 67. Var mér skjaldmeyju 68. Sóttum sverði 69. Þá var mér Hárekr 70. Satk at sælu 71. Þér skuluð skynda Ok er lokit var kvæðinu, þá dregr at Oddi fast, ok leiða þeir hann nú þangat, sem steinþróin var búin. Þá mælti Oddr: "Nú skal þat allt sannast, er hún sagði mér völvan. Nú mun ek leggjast niðr í steinþróna ok deyja þar. Síðan skuluð þér slá at utan eldi ok brenna upp allt saman." Síðan leggst hann niðr í steinþróna ok mælti: "Nú skuluð þér bera kveðju mína heim Silkisif ok sonum okkrum ok vinum." Eptir þetta deyr Oddr. Slá þeir þá eldi í ok brenna upp allt saman ok ganga eigi fyrri frá en þat er allt brunnit. Svá segja flestir menn, at Oddr hafi verit tólf álna hár, því at svá var steinþróin innan at mæla. Nú búa þeir ferð sína fylgdarmenn Odds ok ferðast austr aptr. Gefr þeim vel byri til þess, er þeir koma heim. Sögðu þeir Silkisif þau tíðendi, er gerzt höfðu í ferðum þeira, ok bera henni kveðju hans. Henni þykkir þessi tíðendi mikil ok svá landsmönnum, ok settist hún at ríki eptir þetta ok Hárekr, fóstri hennar, með henni, ok varðveita þau land ok þegna til þess, er synir Odds váru til færir at taka við ríkinu. Nú óx þar upp sá ættbogi, sem frá Oddi er kominn í Garðaríki. En mær sú, er Oddr átti eptir á Írlandi, er Ragnhildr hét, hafði farit vestan eptir liðna móður sína ok norðr til Hrafnistu ok hefir þar verit gift, ok hefir margt manna frá henni komit, ok sá ættbogi hefir þar upp vaxit. Ok lýkr þar nú sögu Örvar-Odds, eptir því sem þér hafið nú heyrt frá sagt. © 2004-2007 Northvegr. Most of the material on this site is in the public domain. However, many people have worked very hard to bring these texts to you so if you do use the work, we would appreciate it if you could give credit to both the Northvegr site and to the individuals who worked to bring you these texts. A small number of texts are copyrighted and cannot be used without the author's permission. Any text that is copyrighted will have a clear notation of such on the main index page for that text. Inquiries can be sent to info@northvegr.org. Northvegr™ and the Northvegr symbol are trademarks and service marks of the Northvegr Foundation. |
|