Sacred Texts  Hinduism  Mahabharata  Index  Book 13 Index  Previous  Next 

Book 13 in English

The Mahabharata in Sanskrit

Book 13
Chapter 19

  1 [य]
      यथ इथं सहधर्मेति परॊच्यते भरतर्षभ
      पाणिग्रहण काले तु सत्रीणाम एतत कदं समृतम
  2 आर्ष एष भवेथ धर्मः पराजापत्यॊ ऽद वासुरः
      यथ एतत सहधर्मेति पूर्वम उक्तं महर्षिभिः
  3 संथेहः सुमहान एष विरुथ्ध इति मे मतिः
      इह यः सहधर्मॊ वै परेत्यायं विहितः कव नु
  4 सवर्गे मृतानां भवति सहधर्मः पितामह
      पूर्वम एकस तु मरियते कव चैकस तिष्ठते वथ
  5 नाना कर्मफलॊपेता नाना कर्म निवासिनः
      नाना निरयनिष्ठान्ता मानुषा बहवॊ यथा
  6 अनृताः सत्रिय इत्य एवं सूत्रकारॊ वयवस्यति
      यथानृताः सत्रियास तात सहधर्मः कुतः समृतः
  7 अनृताः सत्रिय इत्य एवं वेथेष्व अपि हि पठ्यते
      धर्मॊ ऽयं पौर्विकी संज्ञा उपचारः करियाविधिः
  8 गह्वरं परतिभात्य एत्न मम चिन्तयतॊ ऽनिशम
      निः संथेहम इथं सर्वं पितामह यदा शरुतिः
  9 यथ एतथ याथृशं चैतथ यदा चैतत परवर्तितम
      निखिलेन महाप्राज्ञ भवान एतथ बरवीतु मे
  10 [भ]
     अताप्य उथाहरन्तीमम इतिहासं पुरातनम
     अष्टावक्रस्य संवाथं थिशया सह भारत
 11 निवेष्टु कामस तु पुरा अष्टावक्रॊ महातपाः
     ऋषेर अद वथान्यस्य कन्यां वव्रे महात्मनः
 12 सुप्रभां नाम वै नाम्ना रूपेणाप्रतिमां भुवि
     गुणप्रबर्हां शीलेन साध्वीं चारित्रशॊभनाम
 13 सा तस्य थृष्ट्वैव मनॊ जहार शुभलॊचना
     वनराजी यदा चित्रा वसन्ते कुसुमाचिता
 14 ऋषिस तम आह थेया मे सुता तुभ्यं शृणुष्व मे
     गच्छ तावथ थिशं पुण्याम उत्तरां थरक्ष्यसे ततः
 15 [अ]
     किं थरष्टव्यं मया तत्र वक्तुम अर्हति मे भवान
     तदेथानीं मया कार्यं यदा वक्ष्यति मां भवान
 16 [व]
     धनथं समतिक्रम्य हिमवन्तं तदैव च
     रुथ्रस्यायतनं थृष्ट्वा सिथ्धचारणसेवितम
 17 परहृष्टैः पार्षथैर जुष्टं नृत्यथ्भिर विविधाननैः
     थिव्याङ्गरागैः पैशाचैर वन्यैर नानाविधैर तदा
 18 पाणितालसतालैश च शम्या तालैः समैस तदा
     संप्रहृष्टैः परनृत्यथ्भिः शर्वस तत्र निषेव्यते
 19 इष्टं किल गिरौ सदानं तथ थिव्यम अनुशुश्रुम
     नित्यं संनिहितॊ थेवस तदा पारिषथाः शुभाः
 20 तत्र थेव्या तपस तप्तं शंकरार्दं सुथुश्चरम
     अतस तथ इष्टं थेवस्य तदॊमाया इति शरुतिः
 21 तत्र कूपॊ महान पार्श्वे थेवस्यॊत्तरतस तदा
     ऋतवः कालरात्रिश च ये थिव्या ये च मानुषाः
 22 सर्वे थेवम उपासन्ते रूपिणः किल तत्र ह
     तथ अतिक्रम्य भवनं तवया यातव्यम एव हि
 23 ततॊ नीलं वलॊथ्थेशं थरक्ष्यसे मेघसंनिभम
     रमणीयं मनॊग्राहि तत्र थरक्ष्यसि वै सत्रियम
 24 तपस्विणीं महाभागां वृथ्धां थीक्षाम अनुष्ठिताम
     थरष्टव्या सा तवया तत्र संपूज्या चैव यत्नतः
 25 तां थृष्ट्वा विनिवृत्तस तवं ततः पाणिं गरहीष्यसि
     यथ्य एष समयः सत्यः साध्यतां तत्र गम्यताम
  1 [y]
      yad idaṃ sahadharmeti procyate bharatarṣabha
      pāṇigrahaṇa kāle tu strīṇām etat kathaṃ smṛtam
  2 ārṣa eṣa bhaved dharmaḥ prājāpatyo 'tha vāsuraḥ
      yad etat sahadharmeti pūrvam uktaṃ maharṣibhiḥ
  3 saṃdehaḥ sumahān eṣa viruddha iti me matiḥ
      iha yaḥ sahadharmo vai pretyāyaṃ vihitaḥ kva nu
  4 svarge mṛtānāṃ bhavati sahadharmaḥ pitāmaha
      pūrvam ekas tu mriyate kva caikas tiṣṭhate vada
  5 nānā karmaphalopetā nānā karma nivāsinaḥ
      nānā nirayaniṣṭhāntā mānuṣā bahavo yadā
  6 anṛtāḥ striya ity evaṃ sūtrakāro vyavasyati
      yadānṛtāḥ striyās tāta sahadharmaḥ kutaḥ smṛtaḥ
  7 anṛtāḥ striya ity evaṃ vedeṣv api hi paṭhyate
      dharmo 'yaṃ paurvikī saṃjñā upacāraḥ kriyāvidhiḥ
  8 gahvaraṃ pratibhāty etna mama cintayato 'niśam
      niḥ saṃdeham idaṃ sarvaṃ pitāmaha yathā śrutiḥ
  9 yad etad yādṛśaṃ caitad yathā caitat pravartitam
      nikhilena mahāprājña bhavān etad bravītu me
  10 [bh]
     atāpy udāharantīmam itihāsaṃ purātanam
     aṣṭāvakrasya saṃvādaṃ diśayā saha bhārata
 11 niveṣṭu kāmas tu purā aṣṭāvakro mahātapāḥ
     ṛṣer atha vadānyasya kanyāṃ vavre mahātmanaḥ
 12 suprabhāṃ nāma vai nāmnā rūpeṇāpratimāṃ bhuvi
     guṇaprabarhāṃ śīlena sādhvīṃ cāritraśobhanām
 13 sā tasya dṛṣṭvaiva mano jahāra śubhalocanā
     vanarājī yathā citrā vasante kusumācitā
 14 ṛṣis tam āha deyā me sutā tubhyaṃ śṛṇuṣva me
     gaccha tāvad diśaṃ puṇyām uttarāṃ drakṣyase tataḥ
 15 [a]
     kiṃ draṣṭavyaṃ mayā tatra vaktum arhati me bhavān
     tathedānīṃ mayā kāryaṃ yathā vakṣyati māṃ bhavān
 16 [v]
     dhanadaṃ samatikramya himavantaṃ tathaiva ca
     rudrasyāyatanaṃ dṛṣṭvā siddhacāraṇasevitam
 17 prahṛṣṭaiḥ pārṣadair juṣṭaṃ nṛtyadbhir vividhānanaiḥ
     divyāṅgarāgaiḥ paiśācair vanyair nānāvidhair tathā
 18 pāṇitālasatālaiś ca śamyā tālaiḥ samais tathā
     saṃprahṛṣṭaiḥ pranṛtyadbhiḥ śarvas tatra niṣevyate
 19 iṣṭaṃ kila girau sthānaṃ tad divyam anuśuśruma
     nityaṃ saṃnihito devas tathā pāriṣadāḥ śubhāḥ
 20 tatra devyā tapas taptaṃ śaṃkarārthaṃ suduścaram
     atas tad iṣṭaṃ devasya tathomāyā iti śrutiḥ
 21 tatra kūpo mahān pārśve devasyottaratas tathā
     ṛtavaḥ kālarātriś ca ye divyā ye ca mānuṣāḥ
 22 sarve devam upāsante rūpiṇaḥ kila tatra ha
     tad atikramya bhavanaṃ tvayā yātavyam eva hi
 23 tato nīlaṃ valoddeśaṃ drakṣyase meghasaṃnibham
     ramaṇīyaṃ manogrāhi tatra drakṣyasi vai striyam
 24 tapasviṇīṃ mahābhāgāṃ vṛddhāṃ dīkṣām anuṣṭhitām
     draṣṭavyā sā tvayā tatra saṃpūjyā caiva yatnataḥ
 25 tāṃ dṛṣṭvā vinivṛttas tvaṃ tataḥ pāṇiṃ grahīṣyasi
     yady eṣa samayaḥ satyaḥ sādhyatāṃ tatra gamyatām


Next: Chapter 20