Sacred Texts Hinduism Mahabharata Index Book 13 Index Previous Next
|
1
[य] कीथृशे पुरुषे तात सत्रीषु वा भरतर्षभ शरीः पथ्मा वसते नित्यं तन मे बरूहि पितामह 2 [भ] अत्र ते वर्तयिष्यामि यदाथृष्टं यदा शरुतम रुक्मिणी थेवकीपुत्र संनिधौ पर्यपृच्छत 3 नारायणस्याङ्क गतां जवलन्तीं; थृष्ट्वा शरियं पथ्मसमान वक्त्राम कौतूहलाथ विस्मितचारुनेत्रा; पप्रच्छ माता मकरध्वजस्य 4 कानीह भूतान्य उपसेवसे तवं; संतिष्ठती कानि न सेवसे तवम तानि तरिलॊकेश्वर भूतकान्ते; तत्त्वेन मे बरूहि महर्षिकन्ये 5 एवं तथा शरीर अभिभाष्यमाणा; थेव्या समक्षं गरुड धवजस्य उवाच वाक्यं मधुराभिधानं; मनॊहरं चन्थ्र मुखी परसन्ना 6 वसामि सत्ये सुभगे परगल्भे; थक्षे नरे कर्मणि वर्तमाने नाकर्म शीले पुरुषे वसामि; न नास्तिके सांकरिके कृतघ्ने न भिन्नवृत्ते न नृशंसवृत्ते; न चापि चौरे न गुरुष्व असूये 7 ये चाल्पतेजॊबलसत्त्वसारा; हृष्यन्ति कुप्यन्ति च यत्र तत्र न थेवि तिष्ठामि तदाविधेषु; नरेषु संसुप्त मनॊरदेषु 8 यश चात्मनि परार्दयते न किं चिथ; यश च सवभावॊपहतान्तर आत्मा तेष्व अल्पसंतॊष रतेषु नित्यं; नरेषु नाहं निवसामि थेवि 9 वसामि धर्मशीलेषु धर्मज्ञेषु महात्मसु वृथ्धसेविषु थान्तेषु सत्त्वज्ञेषु महात्मसु 10 सत्रीषु कषान्तासु थान्तासु थेवथ्विज परासु च वसामि सत्यशीलासु सवभावनिरतासु च 11 परकीर्णभाण्डाम अनवेक्ष्य कारिणीं; सथा च भर्तुः परतिकूलवाथिनीम परस्य वेश्माभिरताम अलज्जाम; एवंविधां सत्रीं परिवर्जयामि 12 लॊकाम अचॊक्षाम अवलेहिनीं च; वयपेतधैर्यां कलहप्रियां च निथ्राभिभूतां सततं शयानाम; एवंविधां सत्रीं परिवर्जयामि 13 सत्यासु नित्यं परियथर्शनासु; सौभाग्ययुक्तासु गुणान्वितासु वसामि नारीषु पतिव्रतासु; कल्याण शीलासु विभूषितासु 14 यानेषु कन्यासु विभूषणेषु; यज्ञेषु मेघेषु च वृष्टिमत्सु वसामि फुल्लासु च पथ्मिनीषु; नक्षत्रवीदीषु च शारथीषु 15 शैलेषु गॊष्ठेषु तदा वनेषु; सरःसु फुल्लॊत्पलपङ्कजेषु नथीषु हंसस्वननाथितासु; करौञ्चावघुष्ट सवरशॊभितासु 16 विस्तीर्णकूलह्रथ शॊभितासु; तपस्विसिथ्धथ्विज सेवितासु वसामि नित्यं सुबहूथकासु; सिंहैर गजैश चाकुलितॊथकासु मत्ते गजे गॊवृषभे नरेन्थ्रे; सिंहासने सत्पुरुषे च नित्यम 17 यस्मिन गृहे हूयते हव्यवाहॊ; गॊब्राह्मणश चार्च्यते थेवताश च काले च पुष्पैर बलयः करियन्ते; तस्मिन गृहे नित्यम उपैमि वासम 18 सवाध्यायनित्येषु थविजेषु नित्यं; कषत्रे च धर्माभिरते सथैव वैश्ये च कृषाभिरते वसामि; शूथ्रे च शुश्रूषणनित्ययुक्ते 19 नारायणे तव एकमना वसानि; सर्वेण भावेन शरीरभूता तस्मिन हि धर्मः सुमहान निविष्टॊ; बरह्मण्यता चात्र तदा परियत्वम 20 नाहं शरीरेण वसामि थेवि; नैवं मया शक्यम इहाभिधातुम यस्मिंस तु भावेन वसामि पुंसि; स वर्धते धर्मयशॊ ऽरदकामैः |
1
[y] kīdṛśe puruṣe tāta strīṣu vā bharatarṣabha śrīḥ padmā vasate nityaṃ tan me brūhi pitāmaha 2 [bh] atra te vartayiṣyāmi yathādṛṣṭaṃ yathā śrutam rukmiṇī devakīputra saṃnidhau paryapṛcchata 3 nārāyaṇasyāṅka gatāṃ jvalantīṃ; dṛṣṭvā śriyaṃ padmasamāna vaktrām kautūhalād vismitacārunetrā; papraccha mātā makaradhvajasya 4 kānīha bhūtāny upasevase tvaṃ; saṃtiṣṭhatī kāni na sevase tvam tāni trilokeśvara bhūtakānte; tattvena me brūhi maharṣikanye 5 evaṃ tadā śrīr abhibhāṣyamāṇā; devyā samakṣaṃ garuḍa dhvajasya uvāca vākyaṃ madhurābhidhānaṃ; manoharaṃ candra mukhī prasannā 6 vasāmi satye subhage pragalbhe; dakṣe nare karmaṇi vartamāne nākarma śīle puruṣe vasāmi; na nāstike sāṃkarike kṛtaghne na bhinnavṛtte na nṛśaṃsavṛtte; na cāpi caure na guruṣv asūye 7 ye cālpatejobalasattvasārā; hṛṣyanti kupyanti ca yatra tatra na devi tiṣṭhāmi tathāvidheṣu; nareṣu saṃsupta manoratheṣu 8 yaś cātmani prārthayate na kiṃ cid; yaś ca svabhāvopahatāntar ātmā teṣv alpasaṃtoṣa rateṣu nityaṃ; nareṣu nāhaṃ nivasāmi devi 9 vasāmi dharmaśīleṣu dharmajñeṣu mahātmasu vṛddhaseviṣu dānteṣu sattvajñeṣu mahātmasu 10 strīṣu kṣāntāsu dāntāsu devadvija parāsu ca vasāmi satyaśīlāsu svabhāvaniratāsu ca 11 prakīrṇabhāṇḍām anavekṣya kāriṇīṃ; sadā ca bhartuḥ pratikūlavādinīm parasya veśmābhiratām alajjām; evaṃvidhāṃ strīṃ parivarjayāmi 12 lokām acokṣām avalehinīṃ ca; vyapetadhairyāṃ kalahapriyāṃ ca nidrābhibhūtāṃ satataṃ śayānām; evaṃvidhāṃ strīṃ parivarjayāmi 13 satyāsu nityaṃ priyadarśanāsu; saubhāgyayuktāsu guṇānvitāsu vasāmi nārīṣu pativratāsu; kalyāṇa śīlāsu vibhūṣitāsu 14 yāneṣu kanyāsu vibhūṣaṇeṣu; yajñeṣu megheṣu ca vṛṣṭimatsu vasāmi phullāsu ca padminīṣu; nakṣatravīthīṣu ca śāradīṣu 15 śaileṣu goṣṭheṣu tathā vaneṣu; saraḥsu phullotpalapaṅkajeṣu nadīṣu haṃsasvananāditāsu; krauñcāvaghuṣṭa svaraśobhitāsu 16 vistīrṇakūlahrada śobhitāsu; tapasvisiddhadvija sevitāsu vasāmi nityaṃ subahūdakāsu; siṃhair gajaiś cākulitodakāsu matte gaje govṛṣabhe narendre; siṃhāsane satpuruṣe ca nityam 17 yasmin gṛhe hūyate havyavāho; gobrāhmaṇaś cārcyate devatāś ca kāle ca puṣpair balayaḥ kriyante; tasmin gṛhe nityam upaimi vāsam 18 svādhyāyanityeṣu dvijeṣu nityaṃ; kṣatre ca dharmābhirate sadaiva vaiśye ca kṛṣābhirate vasāmi; śūdre ca śuśrūṣaṇanityayukte 19 nārāyaṇe tv ekamanā vasāni; sarveṇa bhāvena śarīrabhūtā tasmin hi dharmaḥ sumahān niviṣṭo; brahmaṇyatā cātra tathā priyatvam 20 nāhaṃ śarīreṇa vasāmi devi; naivaṃ mayā śakyam ihābhidhātum yasmiṃs tu bhāvena vasāmi puṃsi; sa vardhate dharmayaśo 'rthakāmaiḥ |