Sacred Texts Hinduism Mahabharata Index Book 12 Index Previous Next
|
1
[य] कदं वयासस्य धर्मात्मा शुकॊ जज्ञे महातपः सिधिं च परमां पराप्तस तन मे बरूहि पितामह 2 कस्यां चॊत्पाथयाम आस शुकं वयासस तपॊधनः न हय अस्य जननीं विथ्म जन्म चाग्र्यं महात्मनः 3 कदं च बालस्य सतः सूक्ष्मज्ञाने गता मतिः यदा नान्यस्य लॊकास्मिन थवितीयस्येह कस्य चित 4 एतथ इच्छाम्य अहं शरॊतुं विस्तरेण महाथ्युते न हि मे तृप्तिर अस्तीह शृण्वतॊ ऽमृतम उत्तमम 5 माहात्म्यम आत्मयॊगं च विज्ञानं च शुकस्य ह यदावथ आनुपूर्व्येण तन मे बरूहि पितामह 6 [भी] न हायनैर न पलितैर न वित्तेन न बन्धुभिः ऋषयश चक्रिरे धर्मं यॊ ऽनूचानः स नॊ महान 7 तपॊ मूलम इथं सर्वं यन मां पृच्छसि पाण्डव तथ इन्थ्रियाणि संयम्य तपॊ भवति नान्यदा 8 इन्थ्रियाणां परसङ्गेन थॊषम ऋच्छत्य असंशयम संनियम्य तु तान्य एव सिथ्धिं पराप्नॊति मानवः 9 अश्वमेध सहस्रस्य वाजपेयशतस्य च यॊगस्य कलया तात न तुल्यं विथ्यते फलम 10 अत्र ते वर्तयिष्यामि जन्म यॊगफलं यदा शुकस्याग्र्यां गतिं चैव थुर्विथाम अकृतात्मभिः 11 मेरुशृङ्गे किल पुरा कर्णिकारवनायुते विजहार महाथेवॊ भिमैर भूतगणैर वृतः 12 शैलराजसुता चैव थेवी तत्राभवत पुरा तत्र थिव्यं तपस तेपे कृष्णथ्वैपायनः परभुः 13 यॊगेनात्मानम आविश्य यॊगधर्मपरायनः धारयन स तपस तेपे पुत्रार्दं कुरुसत्तम 14 अग्नेर भूमेर अपां वायॊर अन्तरिक्षस्य चाभिभॊ वीर्येण संमितः पुत्रॊ मम भूयाथ इति सम ह 15 संकल्पेनाद सॊ ऽनेन थुष्प्रापेनाकृतात्मभिः वरयाम आस थेवेशम आस्दितस तप उत्तमम 16 अतिष्ठन मारुताहारः शतं किल सभाः परभुः आराधयन महाथेवं बहुरूपम उमापतिम 17 तत्र बरह्मर्षयश चैव सर्वे थेवर्षयस तदा लॊकपालाश च लॊकेशं साध्याश च वसुभिः सह 18 आथित्याश चैव रुथ्राश च थिवाकरनिशाकरौ मरुतॊ मारुतश चैव सागराः सरितस तदा 19 अश्विनौ थेवगन्धर्वास तदा नारथ पर्वतौ विश्वावसुश च गन्धर्वः सिथ्धाश चाप्सरसां गणाः 20 तत्र रुथ्रॊ महाथेवः कर्णिकारमयीं शुभाम धारयाणः सरजं भाति जयॊत्स्नाम इव निशाकरः 21 तस्मिन थिव्ये वने रम्ये थेवथेवर्षिसंकुले आस्दितः परमं यॊगम ऋषिः पुत्रार्दम उथ्यतः 22 न चास्य हीयते वर्णॊ न गलानिर उपजायते तरयाणाम अपि लॊकानां तथ अथ्भुतम इवाभवत 23 जताश च तेजसा तस्य वैश्वानर शिखॊपमाः परज्वलन्त्यः सम थृश्यन्ते युक्तस्यामित तेजसः 24 मार्कन्थेयॊ हि भगवान एतथ आख्यातवान मम स थेव चरितानीह कदयाम आस मे सथा 25 ता एताथ्यापि कृष्णस्य तपसा तेन थीपिताः अग्निवर्णा जतास तात परकाशन्ते महात्मनः 26 एवंविधेन तपसा तस्य भक्त्या च भारत महेश्वरः परसन्नात्मा चकार मनसा मतिम 27 उवाच चैनं भगवांस तर्यम्बकः परहसन्न इव एवंविधस ते तनयॊ थवैपायन भविष्यति 28 यदा हय अग्निर यदा वायुर यदा भूमिर यदा जलम यदा च खं तदा शुथ्धॊ भविष्यति सुतॊ महान 29 तथ्भावभावी तथ बुथ्धिस तथ आत्मा तथ अपाश्रयः तेजसावृत्य लॊकांस तरीन यशः पराप्स्यति केवलम |
1
[y] kathaṃ vyāsasya dharmātmā śuko jajñe mahātapaḥ sidhiṃ ca paramāṃ prāptas tan me brūhi pitāmaha 2 kasyāṃ cotpādayām āsa śukaṃ vyāsas tapodhanaḥ na hy asya jananīṃ vidma janma cāgryaṃ mahātmanaḥ 3 kathaṃ ca bālasya sataḥ sūkṣmajñāne gatā matiḥ yathā nānyasya lokāsmin dvitīyasyeha kasya cit 4 etad icchāmy ahaṃ śrotuṃ vistareṇa mahādyute na hi me tṛptir astīha śṛṇvato 'mṛtam uttamam 5 māhātmyam ātmayogaṃ ca vijñānaṃ ca śukasya ha yathāvad ānupūrvyeṇa tan me brūhi pitāmaha 6 [bhī] na hāyanair na palitair na vittena na bandhubhiḥ ṛṣayaś cakrire dharmaṃ yo 'nūcānaḥ sa no mahān 7 tapo mūlam idaṃ sarvaṃ yan māṃ pṛcchasi pāṇḍava tad indriyāṇi saṃyamya tapo bhavati nānyathā 8 indriyāṇāṃ prasaṅgena doṣam ṛcchaty asaṃśayam saṃniyamya tu tāny eva siddhiṃ prāpnoti mānavaḥ 9 aśvamedha sahasrasya vājapeyaśatasya ca yogasya kalayā tāta na tulyaṃ vidyate phalam 10 atra te vartayiṣyāmi janma yogaphalaṃ yathā śukasyāgryāṃ gatiṃ caiva durvidām akṛtātmabhiḥ 11 meruśṛṅge kila purā karṇikāravanāyute vijahāra mahādevo bhimair bhūtagaṇair vṛtaḥ 12 śailarājasutā caiva devī tatrābhavat purā tatra divyaṃ tapas tepe kṛṣṇadvaipāyanaḥ prabhuḥ 13 yogenātmānam āviśya yogadharmaparāyanaḥ dhārayan sa tapas tepe putrārthaṃ kurusattama 14 agner bhūmer apāṃ vāyor antarikṣasya cābhibho vīryeṇa saṃmitaḥ putro mama bhūyād iti sma ha 15 saṃkalpenātha so 'nena duṣprāpenākṛtātmabhiḥ varayām āsa deveśam āsthitas tapa uttamam 16 atiṣṭhan mārutāhāraḥ śataṃ kila sabhāḥ prabhuḥ ārādhayan mahādevaṃ bahurūpam umāpatim 17 tatra brahmarṣayaś caiva sarve devarṣayas tathā lokapālāś ca lokeśaṃ sādhyāś ca vasubhiḥ saha 18 ādityāś caiva rudrāś ca divākaraniśākarau maruto mārutaś caiva sāgarāḥ saritas tathā 19 aśvinau devagandharvās tathā nārada parvatau viśvāvasuś ca gandharvaḥ siddhāś cāpsarasāṃ gaṇāḥ 20 tatra rudro mahādevaḥ karṇikāramayīṃ śubhām dhārayāṇaḥ srajaṃ bhāti jyotsnām iva niśākaraḥ 21 tasmin divye vane ramye devadevarṣisaṃkule āsthitaḥ paramaṃ yogam ṛṣiḥ putrārtham udyataḥ 22 na cāsya hīyate varṇo na glānir upajāyate trayāṇām api lokānāṃ tad adbhutam ivābhavat 23 jatāś ca tejasā tasya vaiśvānara śikhopamāḥ prajvalantyaḥ sma dṛśyante yuktasyāmita tejasaḥ 24 mārkandeyo hi bhagavān etad ākhyātavān mama sa deva caritānīha kathayām āsa me sadā 25 tā etādyāpi kṛṣṇasya tapasā tena dīpitāḥ agnivarṇā jatās tāta prakāśante mahātmanaḥ 26 evaṃvidhena tapasā tasya bhaktyā ca bhārata maheśvaraḥ prasannātmā cakāra manasā matim 27 uvāca cainaṃ bhagavāṃs tryambakaḥ prahasann iva evaṃvidhas te tanayo dvaipāyana bhaviṣyati 28 yathā hy agnir yathā vāyur yathā bhūmir yathā jalam yathā ca khaṃ tathā śuddho bhaviṣyati suto mahān 29 tadbhāvabhāvī tad buddhis tad ātmā tad apāśrayaḥ tejasāvṛtya lokāṃs trīn yaśaḥ prāpsyati kevalam |