Sacred Texts Hinduism Mahabharata Index Book 12 Index Previous Next
|
1
[य] अनर्दानाम अधिष्ठानम उक्तॊ लॊभः पितामह अज्ञानम अपि वै तात शरॊतुम इच्छामि तत्त्वतः 2 [भ] करॊति पापं यॊ ऽजञानान नात्मनॊ वेत्ति च कषमम परथ्वेष्टि साधुवृत्तांश च स लॊकस्यैति वाच्यताम 3 अज्ञानान निरयं याति तदाज्ञानेन थुर्गतिम अज्ञानात कलेशम आप्नॊति तदापत्सु निमज्जति 4 [य] अज्ञानस्य परवृत्तिं च सदानं वृथ्धिं कषयॊथयौ मूलं यॊगं गतिं कालं कारणं हेतुम एव च 5 शरॊतुम इच्छामि तत्त्वेन यदावथ इह पार्दिव अज्ञानप्रभवं हीथं यथ थुःखम उपलभ्यते 6 [भ] रागॊ थवेषस तदा मॊहॊ हर्षः शॊकॊ ऽभिमानिता कामः करॊधश च थर्पश च तन्थ्रीर आलस्यम एव च 7 इच्छा थवेषस तदा तापः परवृथ्ध्य उपतापिता अज्ञानम एतन निर्थिष्टं पापानां चैव याः करियाः 8 एतया या परवृत्तिश च वृथ्ध्याथीन यांश च पृच्छसि विस्तरेण महाबाहॊ शृणु तच च विशां पते 9 उभाव एतौ समफलौ समथॊषौ च भारत अज्ञानं चातिलॊभश चाप्य एकं जानीहि पार्दिव 10 लॊभप्रभवम अज्ञानं वृथ्धं भूयः परवर्धते सदाने सदानं कषये कषैण्यम उपैति विविधां गतिम 11 मूलं लॊभस्य महतः कालात्म गतिर एव च छिन्ने ऽचछिन्ने तदा लॊभे कारणं काल एव हि 12 तस्याज्ञानात तु लॊभॊ हि लॊभाथ अज्ञानम एव च सर्वे थॊषास तदा लॊभात तस्माल लॊभं विवर्जयेत 13 जनकॊ युवनाश्वश च वृषाथर्भिः परसेनजित लॊभक्षयाथ थिवं पराप्तास तदैवान्ये जनाधिपाः 14 परत्यक्षं तु कुरुश्रेष्ठ तयज लॊभम इहात्मना तयक्त्वा लॊभं सुखं लॊके परेत्य चानुचरिष्यसि |
1
[y] anarthānām adhiṣṭhānam ukto lobhaḥ pitāmaha ajñānam api vai tāta śrotum icchāmi tattvataḥ 2 [bh] karoti pāpaṃ yo 'jñānān nātmano vetti ca kṣamam pradveṣṭi sādhuvṛttāṃś ca sa lokasyaiti vācyatām 3 ajñānān nirayaṃ yāti tathājñānena durgatim ajñānāt kleśam āpnoti tathāpatsu nimajjati 4 [y] ajñānasya pravṛttiṃ ca sthānaṃ vṛddhiṃ kṣayodayau mūlaṃ yogaṃ gatiṃ kālaṃ kāraṇaṃ hetum eva ca 5 śrotum icchāmi tattvena yathāvad iha pārthiva ajñānaprabhavaṃ hīdaṃ yad duḥkham upalabhyate 6 [bh] rāgo dveṣas tathā moho harṣaḥ śoko 'bhimānitā kāmaḥ krodhaś ca darpaś ca tandrīr ālasyam eva ca 7 icchā dveṣas tathā tāpaḥ paravṛddhy upatāpitā ajñānam etan nirdiṣṭaṃ pāpānāṃ caiva yāḥ kriyāḥ 8 etayā yā pravṛttiś ca vṛddhyādīn yāṃś ca pṛcchasi vistareṇa mahābāho śṛṇu tac ca viśāṃ pate 9 ubhāv etau samaphalau samadoṣau ca bhārata ajñānaṃ cātilobhaś cāpy ekaṃ jānīhi pārthiva 10 lobhaprabhavam ajñānaṃ vṛddhaṃ bhūyaḥ pravardhate sthāne sthānaṃ kṣaye kṣaiṇyam upaiti vividhāṃ gatim 11 mūlaṃ lobhasya mahataḥ kālātma gatir eva ca chinne 'cchinne tathā lobhe kāraṇaṃ kāla eva hi 12 tasyājñānāt tu lobho hi lobhād ajñānam eva ca sarve doṣās tathā lobhāt tasmāl lobhaṃ vivarjayet 13 janako yuvanāśvaś ca vṛṣādarbhiḥ prasenajit lobhakṣayād divaṃ prāptās tathaivānye janādhipāḥ 14 pratyakṣaṃ tu kuruśreṣṭha tyaja lobham ihātmanā tyaktvā lobhaṃ sukhaṃ loke pretya cānucariṣyasi |