Sacred Texts Hinduism Mahabharata Index Book 3 Index Previous Next
|
1
[अस्ट] अन्धस्य पन्दा बधिरस्य पन्दाः; सत्रियः पन्दा वैवधिकस्य पन्दाः राज्ञः पन्दा बराह्मणेनासमेत्य समेत्य; तु बराह्मणस्यैव पन्दाः 2 [र] पन्दा अयं ते ऽथय मया निसृष्टॊ; येनेच्छसे तेन कामं वरजस्व न पावकॊ विथ्यते वै लघीयान; इन्थ्रॊ ऽपि नित्यं नमते बराह्मणानाम 3 [अस्ट] यज्ञं थरष्टुं पराप्तवन्तौ सवतात; कौतूहलं नौ बलवथ वै विवृथ्धम आवां पराप्ताव अतिदी संप्रवेशं; काङ्क्षावहे थवारपते तवाज्ञाम 4 ऐन्थ्रथ्युम्नेर यज्ञथृशाव इहावां; विवक्षू वै जनकेन्थ्रं थिथृक्षू न वै करॊधाथ वयाधिनैवॊत्तमेन; संयॊजय थवारपाल कषणेन 5 [थवारप] बन्थेः समाथेश करा वयं सम; निबॊध वाक्यं च मयेर्यमाणम न वै बालाः परविशन्त्य अत्र विप्रा; वृथ्धा विथ्वांसः परविशन्ति थविजाग्र्याः 6 [अस्ट] यथ्य अत्र वृथ्धेषु कृतः परवेशॊ; युक्तं मम थवारपाल परवेष्टुम वयं हि वृथ्धाश चरितव्रताश च; वेथ परभावेन परवेशनार्हाः 7 शुश्रूषवश चापि जितेन्थ्रियाश च; जञानागमे चापि गताः सम निष्ठाम न बाल इत्य अवमन्तव्यम आहुर; बालॊ ऽपय अग्निर थहति सपृश्यमानः 8 [थव] सरॊ वतीम ईरय वेथ जुष्टाम; एकाक्षरां बहुरूपां विराजम अङ्गात्मानं समवेक्षस्व बालं; किं शलाघसे थुर लभा वाथसिथ्धिः 9 [अस्ट] न जञायते कायवृथ्ध्या विवृथ्धिर; यदाष्ठीला शाल्मलेः संप्रवृथ्धा हरस्वॊ ऽलपकायः फलितॊ विवृथ्धॊ; यश चाफलस तस्य न वृथ्धभावः 10 वृथ्धेभ्य एवेह मतिं सम बाला; गृह्णन्ति कालेन भवन्ति वृथ्धाः न हि जञानम अल्पकालेन शक्यं; कस्माथ बालॊ वृथ्ध इवावभाषसे 11 [अस्ट] न तेन सदविरॊ भवति येनास्य पलितं शिरः बालॊ ऽपि यः परजानाति तं थेवाः सदविरं विथुः 12 न हायनैर न पलितैर न वित्तेन न बन्धुभिः ऋषयश चक्रिरे धर्मं यॊ ऽनूचानः स नॊ महान 13 थिथृक्षुर अस्मि संप्राप्तॊ बन्थिनं राजसंसथि निवेथयस्व मां थवाः सद राज्ञे पुष्कर मालिने 14 थरष्टास्य अथ्य वथत थवारपाल; मनीषिभिः सह वाथे विवृथ्धे उताहॊ वाप्य उच्चतां नीचतां वा; तूष्णींभूतेष्व अद सर्वेषु चाथ्य 15 [थव] कदं यज्ञं थशवर्षॊ विशेस तवं; विनीतानां विथुषां संप्रवेश्यम उपायतः परयतिष्ये तवाहं; परवेशने कुरु यत्नं यदावत 16 [अस्ट] भॊ भॊ राजञ जनकानां वरिष्ठ; सभाज्यस तवं तवयि सर्वं समृथ्धम तवं वा कर्ता कर्मणां यज्ञियानां; ययातिर एकॊ नृपतिर वा पुरस्तात 17 विथ्वान बन्थी वेथ विथॊ निगृह्य; वाथे भग्नान अप्रतिशङ्कमानः तवया निसृष्टैः पुरुषैर आप्तकृथ्भिर; जले सर्वान मज्जयतीति नः शरुतम 18 स तच छरुत्वा बराह्मणानां सकाशाथ; बरह्मॊथ्यं वै कदयितुम आगतॊ ऽसमि कवासौ बन्थी यावथ एनं समेत्य; नक्षत्राणीव सविता नाशयामि 19 [र] आशंससे बन्थिनं तवं विजेतुम; अविज्ञात्वा वाक्यबलं परस्य विज्ञात वीर्यैः शक्यम एवं; परवक्तुं थृष्टश चासौ बराह्मणैर वाथशीलैः 20 [अस्ट] विवाथितॊ ऽसौ न हि माथृशैर हि; सिंही कृतस तेन वथत्य अभीतः समेत्य मां निहतः शेष्यते ऽथय; मार्गे भग्नं शकटम इवाबलाक्षम 21 [र] षण्णाभेर थवाथशाक्षस्य चतुर्विंशतिपर्वणः यस तरिषष्टि शतारस्य वेथार्दं स परः कविः 22 [अस्ट] चतुर्विंशतिपर्व तवां षण णाभि थवाथश परधि तत तरिषष्टि शतारं वै चक्रं पातु सथागति 23 [र] वडवे इव संयुक्ते शयेनपाते थिवौकसाम कस तयॊर गर्भम आधत्ते गर्भं सुषुवतुश च कम 24 मा सम ते ते गृहे राजञ शात्रवाणाम अपि धरुवम वातसारदिर आधत्ते गर्भं सुषुवतुश च तम 25 किं सवित सुप्तं न निमिषति किं सविज जातं न चॊपति कस्य सविथ धृथयं नास्ति किं सविथ वेगेन वर्धते 26 मत्स्यः सुप्तॊ न निमिषत्य अन्थं जातं न चॊपति अश्मनॊ हृथयं नास्ति नथीवेगेन वर्धते 27 न तवा मन्ये मानुषं थेव सत्त्वं; न तवं बालः सदविरस तवं मतॊ मे न ते तुल्यॊ विथ्यते वाक परलापे; तस्माथ थवारं वितराम्य एष बन्थी |
1
[asṭ] andhasya panthā badhirasya panthāḥ; striyaḥ panthā vaivadhikasya panthāḥ rājñaḥ panthā brāhmaṇenāsametya sametya; tu brāhmaṇasyaiva panthāḥ 2 [r] panthā ayaṃ te 'dya mayā nisṛṣṭo; yenecchase tena kāmaṃ vrajasva na pāvako vidyate vai laghīyān; indro 'pi nityaṃ namate brāhmaṇānām 3 [asṭ] yajñaṃ draṣṭuṃ prāptavantau svatāta; kautūhalaṃ nau balavad vai vivṛddham āvāṃ prāptāv atithī saṃpraveśaṃ; kāṅkṣāvahe dvārapate tavājñām 4 aindradyumner yajñadṛśāv ihāvāṃ; vivakṣū vai janakendraṃ didṛkṣū na vai krodhād vyādhinaivottamena; saṃyojaya dvārapāla kṣaṇena 5 [dvārap] bandeḥ samādeśa karā vayaṃ sma; nibodha vākyaṃ ca mayeryamāṇam na vai bālāḥ praviśanty atra viprā; vṛddhā vidvāṃsaḥ praviśanti dvijāgryāḥ 6 [asṭ] yady atra vṛddheṣu kṛtaḥ praveśo; yuktaṃ mama dvārapāla praveṣṭum vayaṃ hi vṛddhāś caritavratāś ca; veda prabhāvena praveśanārhāḥ 7 śuśrūṣavaś cāpi jitendriyāś ca; jñānāgame cāpi gatāḥ sma niṣṭhām na bāla ity avamantavyam āhur; bālo 'py agnir dahati spṛśyamānaḥ 8 [dv] saro vatīm īraya veda juṣṭām; ekākṣarāṃ bahurūpāṃ virājam aṅgātmānaṃ samavekṣasva bālaṃ; kiṃ ślāghase dur labhā vādasiddhiḥ 9 [asṭ] na jñāyate kāyavṛddhyā vivṛddhir; yathāṣṭhīlā śālmaleḥ saṃpravṛddhā hrasvo 'lpakāyaḥ phalito vivṛddho; yaś cāphalas tasya na vṛddhabhāvaḥ 10 vṛddhebhya eveha matiṃ sma bālā; gṛhṇanti kālena bhavanti vṛddhāḥ na hi jñānam alpakālena śakyaṃ; kasmād bālo vṛddha ivāvabhāṣase 11 [asṭ] na tena sthaviro bhavati yenāsya palitaṃ śiraḥ bālo 'pi yaḥ prajānāti taṃ devāḥ sthaviraṃ viduḥ 12 na hāyanair na palitair na vittena na bandhubhiḥ ṛṣayaś cakrire dharmaṃ yo 'nūcānaḥ sa no mahān 13 didṛkṣur asmi saṃprāpto bandinaṃ rājasaṃsadi nivedayasva māṃ dvāḥ stha rājñe puṣkara māline 14 draṣṭāsy adya vadata dvārapāla; manīṣibhiḥ saha vāde vivṛddhe utāho vāpy uccatāṃ nīcatāṃ vā; tūṣṇīṃbhūteṣv atha sarveṣu cādya 15 [dv] kathaṃ yajñaṃ daśavarṣo viśes tvaṃ; vinītānāṃ viduṣāṃ saṃpraveśyam upāyataḥ prayatiṣye tavāhaṃ; praveśane kuru yatnaṃ yathāvat 16 [asṭ] bho bho rājañ janakānāṃ variṣṭha; sabhājyas tvaṃ tvayi sarvaṃ samṛddham tvaṃ vā kartā karmaṇāṃ yajñiyānāṃ; yayātir eko nṛpatir vā purastāt 17 vidvān bandī veda vido nigṛhya; vāde bhagnān apratiśaṅkamānaḥ tvayā nisṛṣṭaiḥ puruṣair āptakṛdbhir; jale sarvān majjayatīti naḥ śrutam 18 sa tac chrutvā brāhmaṇānāṃ sakāśād; brahmodyaṃ vai kathayitum āgato 'smi kvāsau bandī yāvad enaṃ sametya; nakṣatrāṇīva savitā nāśayāmi 19 [r] āśaṃsase bandinaṃ tvaṃ vijetum; avijñātvā vākyabalaṃ parasya vijñāta vīryaiḥ śakyam evaṃ; pravaktuṃ dṛṣṭaś cāsau brāhmaṇair vādaśīlaiḥ 20 [asṭ] vivādito 'sau na hi mādṛśair hi; siṃhī kṛtas tena vadaty abhītaḥ sametya māṃ nihataḥ śeṣyate 'dya; mārge bhagnaṃ śakaṭam ivābalākṣam 21 [r] ṣaṇṇābher dvādaśākṣasya caturviṃśatiparvaṇaḥ yas triṣaṣṭi śatārasya vedārthaṃ sa paraḥ kaviḥ 22 [asṭ] caturviṃśatiparva tvāṃ ṣaṇ ṇābhi dvādaśa pradhi tat triṣaṣṭi śatāraṃ vai cakraṃ pātu sadāgati 23 [r] vaḍave iva saṃyukte śyenapāte divaukasām kas tayor garbham ādhatte garbhaṃ suṣuvatuś ca kam 24 mā sma te te gṛhe rājañ śātravāṇām api dhruvam vātasārathir ādhatte garbhaṃ suṣuvatuś ca tam 25 kiṃ svit suptaṃ na nimiṣati kiṃ svij jātaṃ na copati kasya svid dhṛdayaṃ nāsti kiṃ svid vegena vardhate 26 matsyaḥ supto na nimiṣaty andaṃ jātaṃ na copati aśmano hṛdayaṃ nāsti nadīvegena vardhate 27 na tvā manye mānuṣaṃ deva sattvaṃ; na tvaṃ bālaḥ sthaviras tvaṃ mato me na te tulyo vidyate vāk pralāpe; tasmād dvāraṃ vitarāmy eṣa bandī |