Sacred Texts  Hinduism  Mahabharata  Index  Book 9 Index  Previous  Next 

Book 9 in English

The Mahabharata in Sanskrit

Book 9
Chapter 48

  1 [वै]
      इन्थ्र तीर्दं ततॊ गत्वा यथूनां परवरॊ बली
      विप्रेभ्यॊ धनरत्नानि थथौ सनात्वा यदाविधि
  2 तत्र हय अमर राजॊ ऽसाव ईजे करतुशतेन ह
      बृहस्पतेश च थेवेशः परथथौ विपुलं धनम
  3 निरर्गलान सजारूद्यान सर्वान विविधथक्षिणान
      आजहार करतूंस तत्र यदॊक्तान वेथपारगैः
  4 तान करतून भरतश्रेष्ठ शतकृत्वॊ महाथ्युतिः
      पूरयाम आस विधिवत ततः खयातः शतक्रतुः
  5 तस्य नाम्ना च तत तीर्दं शिवं पुण्यं सनातनम
      इन्थ्र तीर्दम इति खयातं सर्वपापप्रमॊचनम
  6 उपस्पृश्य च तत्रापि विधिवन मुसलायुधः
      बराह्मणान पूजयित्वा च पानाच्छाथन भॊजनैः
      शुभं तीर्दवरं तस्माथ राम तीर्दं जगाम ह
  7 यत्र रामॊ महाभागॊ भार्गवः सुमहातपाः
      असकृत पृदिवीं सर्वां हतक्षत्रिय पुंगवाम
  8 उपाध्यायं पुरस्कृत्य कश्यपं मुनिसत्तमम
      अजयथ वाजपेयेन सॊ ऽशवमेध शतेन च
      परथथौ थक्षिणार्दं च पृदिवीं वै ससागराम
  9 रामॊ थत्त्वा धनं तत्र थविजेभ्यॊ जनमेजय
      उपस्पृश्य यदान्यायं पूजयित्वा तदा थविजान
  10 पुण्ये तीर्दे शुभे थेशे वसु थत्त्वा शुभाननः
     मुनींश चैवाभिवाथ्याद यमुनातीर्दम आगमत
 11 यत्रानयाम आस तथा राजसूयं महीपते
     पुत्रॊ ऽथितेर महाभागॊ वरुणॊ वै सितप्रभः
 12 तत्र निर्जित्य संग्रामे मानुषान थैवतांस तदा
     वरं करतुं समाजह्रे वरुणः परवीरहा
 13 तस्मिन करतुवरे वृत्ते संग्रामः समजायत
     थेवानां थानवानां च तरैलॊक्यस्य कषयावहः
 14 राजसूये करतुश्रेष्ठे निवृत्ते जनमेजय
     जायते सुमहाघॊरः संग्रामः कषत्रियान परति
 15 सीरायुधस तथा रामस तस्मिंस तीर्दवरे तथा
     तत्र सनात्वा च थत्त्वा च थविजेभ्यॊ वसु माधवः
 16 वनमाली ततॊ हृष्टः सतूयमानॊ थविजातिभिः
     तस्माथ आथित्यतीर्दं च जगाम कमलेक्षणः
 17 यत्रेष्ट्वा भगवाञ जयॊतिर भास्करॊ राजसत्तम
     जयॊतिषाम आधिपत्यं च परभावं चाभ्यपथ्यत
 18 तस्या नथ्यास तु तीरे वै सर्वे थेवाः सवासवाः
     विश्वे थेवाः समरुतॊ गन्धर्वाप्सरसश च ह
 19 थवैपायनः शुकश चैव कृष्णश च मधुसूथनः
     यक्षाश च राक्षसाश चैव पिशाचाश च विशां पते
 20 एते चान्ये च बहवॊ यॊगसिथ्धाः सहस्रशः
     तस्मिंस तीर्दे सरस्वत्याः शिवे पुण्ये परंतप
 21 तत्र हत्वा पुरा विष्णुर असुरौ मधु कौटभौ
     आप्लुतॊ भरतश्रेष्ठ तीर्दप्रवर उत्तमे
 22 थवैपायनश च धर्मात्मा तत्रैवाप्लुत्य भारत
     संप्राप्तः परमं यॊगं सिथ्धिं च परमां गतः
 23 असितॊ थेवलश चैव तस्मिन्न एव महातपाः
     परमं यॊगम आस्दाय ऋषिर यॊगम अवाप्तवान
  1 [vai]
      indra tīrthaṃ tato gatvā yadūnāṃ pravaro balī
      viprebhyo dhanaratnāni dadau snātvā yathāvidhi
  2 tatra hy amara rājo 'sāv īje kratuśatena ha
      bṛhaspateś ca deveśaḥ pradadau vipulaṃ dhanam
  3 nirargalān sajārūthyān sarvān vividhadakṣiṇān
      ājahāra kratūṃs tatra yathoktān vedapāragaiḥ
  4 tān kratūn bharataśreṣṭha śatakṛtvo mahādyutiḥ
      pūrayām āsa vidhivat tataḥ khyātaḥ śatakratuḥ
  5 tasya nāmnā ca tat tīrthaṃ śivaṃ puṇyaṃ sanātanam
      indra tīrtham iti khyātaṃ sarvapāpapramocanam
  6 upaspṛśya ca tatrāpi vidhivan musalāyudhaḥ
      brāhmaṇān pūjayitvā ca pānācchādana bhojanaiḥ
      śubhaṃ tīrthavaraṃ tasmād rāma tīrthaṃ jagāma ha
  7 yatra rāmo mahābhāgo bhārgavaḥ sumahātapāḥ
      asakṛt pṛthivīṃ sarvāṃ hatakṣatriya puṃgavām
  8 upādhyāyaṃ puraskṛtya kaśyapaṃ munisattamam
      ajayad vājapeyena so 'śvamedha śatena ca
      pradadau dakṣiṇārthaṃ ca pṛthivīṃ vai sasāgarām
  9 rāmo dattvā dhanaṃ tatra dvijebhyo janamejaya
      upaspṛśya yathānyāyaṃ pūjayitvā tathā dvijān
  10 puṇye tīrthe śubhe deśe vasu dattvā śubhānanaḥ
     munīṃś caivābhivādyātha yamunātīrtham āgamat
 11 yatrānayām āsa tadā rājasūyaṃ mahīpate
     putro 'diter mahābhāgo varuṇo vai sitaprabhaḥ
 12 tatra nirjitya saṃgrāme mānuṣān daivatāṃs tathā
     varaṃ kratuṃ samājahre varuṇaḥ paravīrahā
 13 tasmin kratuvare vṛtte saṃgrāmaḥ samajāyata
     devānāṃ dānavānāṃ ca trailokyasya kṣayāvahaḥ
 14 rājasūye kratuśreṣṭhe nivṛtte janamejaya
     jāyate sumahāghoraḥ saṃgrāmaḥ kṣatriyān prati
 15 sīrāyudhas tadā rāmas tasmiṃs tīrthavare tadā
     tatra snātvā ca dattvā ca dvijebhyo vasu mādhavaḥ
 16 vanamālī tato hṛṣṭaḥ stūyamāno dvijātibhiḥ
     tasmād ādityatīrthaṃ ca jagāma kamalekṣaṇaḥ
 17 yatreṣṭvā bhagavāñ jyotir bhāskaro rājasattama
     jyotiṣām ādhipatyaṃ ca prabhāvaṃ cābhyapadyata
 18 tasyā nadyās tu tīre vai sarve devāḥ savāsavāḥ
     viśve devāḥ samaruto gandharvāpsarasaś ca ha
 19 dvaipāyanaḥ śukaś caiva kṛṣṇaś ca madhusūdanaḥ
     yakṣāś ca rākṣasāś caiva piśācāś ca viśāṃ pate
 20 ete cānye ca bahavo yogasiddhāḥ sahasraśaḥ
     tasmiṃs tīrthe sarasvatyāḥ śive puṇye paraṃtapa
 21 tatra hatvā purā viṣṇur asurau madhu kauṭabhau
     āpluto bharataśreṣṭha tīrthapravara uttame
 22 dvaipāyanaś ca dharmātmā tatraivāplutya bhārata
     saṃprāptaḥ paramaṃ yogaṃ siddhiṃ ca paramāṃ gataḥ
 23 asito devalaś caiva tasminn eva mahātapāḥ
     paramaṃ yogam āsthāya ṛṣir yogam avāptavān


Next: Chapter 49