Sacred Texts Hinduism Mahabharata Index Book 8 Index Previous Next
|
1
[स] शवेताश्वॊ ऽपि महाराज वयधमत तावकं बलम यदा वायुः समासाथ्य तूला राशिं समन्ततः 2 परत्युथ्ययुस तरिगर्तास तं शिबयः कौरवैः सह शाल्वाः संशप्तकाश चैव नारायण बलं च यत 3 सत्यसेनः सत्यकीर्तिर मित्र थेवः शरुतं जयः सौश्रुतिश चित्रसेनश च मित्र वर्मा च भारत 4 तरिगर्तराजः समरे भरातृभिः परिवारितः पुत्रैश चैव महेष्वासैर नानाशस्त्रधरैर युधि 5 ते सृजन्तः शरव्रातान किरन्तॊ ऽरजुनम आहवे अभ्यथ्रवन्त समरे वार्यॊघा इव सागरम 6 ते तव अर्जुनं समासाथ्य यॊधाः शतसहस्रशः अगच्छन विलयं सर्वे तार्क्ष्यं थृष्ट्वेव पन्नगाः 7 ते वध्यमानाः समरे नाजहुः पाण्डवं तथा थह्यमाना यदा राजञ शलभा इव पावकम 8 सत्यसेनस तरिभिर बाणैर विव्याध युधि पाण्डवम मित्र थेवस तरिषष्ट्या च चन्थ्र थेवश च सप्तभिः 9 मित्र वर्मा तरिसप्तत्या सौश्रुतिश चापि पञ्चभिः शत्रुंजयश च विंशत्या सुशर्मा नवभिः शरैः 10 शत्रुंजयं च राजानं हत्वा तत्र शिलाशितैः सौश्रुतेः सशिरस्त्राणं शिरः कायाथ अपाहरत तवरितश चन्थ्र थेवं च शरैर निन्ये यमक्षयम 11 अदेतरान महाराज यतमानान महारदान पञ्चभिः पञ्चभिर बाणैर एकैकं परत्यवारयत 12 सत्यसेनस तु संक्रुथ्धस तॊमरं वयसृजन महत समुथ्थिश्य रणे कृष्णं सिंहनाथं ननाथ च 13 स निर्भिथ्य भुजं सव्यं माधवस्य महात्मनः अयॊ मयॊ महाचण्डॊ जगाम धरणीं तथा 14 माधवस्य तु विथ्धस्य तॊमरेण महारणे परतॊथः परापतथ धस्ताथ रश्मयश च विशां पते 15 स परतॊथं पुनर गृह्य रश्मींश चैव महायशाः वाहयाम आस तान अश्वान सत्यसेनरदं परति 16 विष्वक्सेनं तु निर्भिन्नं परेक्ष्य पार्दॊ धनंजयः सत्यसेनं शरैस तीक्ष्णैर थारयित्वा महाबलः 17 ततः सुनिशितैर बाणै राज्ञस तस्य महच छिरः कुण्डलॊपचितं कायाच चकर्त पृतनान्तरे 18 तं निहत्य शितैर बाणैर मित्र वर्माणम आक्षिपत वत्सथन्तेन तीक्ष्णेन सारदिं चास्य मारिष 19 ततः शरशतैर भूयः संशप्तक गणान वशी पातयाम आस संक्रुथ्धः शतशॊ ऽद सहस्रशः 20 ततॊ रजतपुङ्खेन राज्ञः शीर्षं महात्मनः मित्र थेवस्य चिच्छेथ कषुरप्रेण महायशाः सुशर्माणं च संक्रुथ्धॊ जत्रु थेशे समार्थयत 21 ततः संशप्तकाः सर्वे परिवार्य धनंजयम शस्त्रौघैर ममृथुः करुथ्धा नाथयन्तॊ थिशॊ थश 22 अभ्यर्थितस तु तैर जिष्णुः शक्रतुल्यपराक्रमः ऐन्थ्रम अस्त्रम अमेयात्मा पराथुश्चक्रे महारदः ततः शरसहस्राणि पराथुरासन विशां पते 23 धवजानां छिथ्यमानानां कार्मुकाणां च संयुगे रदानां सपताकानां तूणीराणां शरैः सह 24 अक्षाणाम अद यॊक्त्राणां चक्राणां रश्मिभिः सह कूबराणां वरूदानां पृषत्कानां च संयुगे 25 अश्मनां पततां चैव परासानाम ऋष्टिभिः सह गथानां परिघाणां च शक्तीनां तॊमरैः सह 26 शतघ्नीनां सचक्राणां भुजानाम ऊरुभिः सह कण्ठसूत्राङ्गथानां च केयूराणां च मारिष 27 हराणाम अद निष्काणां तनुत्राणां च भारत छत्राणां वयजनानां च शिरसां मुकुटैः सह अश्रूयत महाञ शब्थस तत्र तत्र विशां पते 28 सकुण्डलानि सवक्षीणि पूर्णचन्थ्र निभानि च शिरांस्य उर्व्याम अथृश्यन्त तारागण इवाम्बरे 29 सुस्रग्वीणि सुवासांसि चन्थनेनॊक्षितानि च शरीराणि वयथृश्यन्त हतानां च महीतले गन्धर्वनगराकारं घॊरम आयॊधनं तथा 30 निहतै राजपुत्रैश च कषत्रियैश च महाबलैः हस्तिभिः पतितैश चैव तुरगैश चाभवन मही अगम्यमार्गा समरे विशीर्णैर इव पर्वतैः 31 नासीच चक्रपदश चैव पाण्डवस्य महात्मनः निघ्नतः शात्रवान भल्लैर हस्त्यश्वं चामितम महत 32 आ तुम्बाथ अवसीथन्ति रदचक्राणि मारिष रणे विचरतस तस्य तस्मिँल लॊहितकर्थमे 33 सीथमानानि चक्राणि समूहुस तुरगा भृशम शरमेण महता युक्ता मनॊमारुतरंहसः 34 वध्यमानं तु तत सैन्यं पाण्डुपुत्रेण धन्विना परायशॊ विमुखं सर्वं नावतिष्ठत संयुगे 35 ताञ जित्वा समरे जिष्णुः संशप्तक गणान बहून रराज स महाराज विधूमॊ ऽगनिर इव जवलन 36 युधिष्ठिरं महाराज विसृजन्तं शरान बहून सवयं थुर्यॊधनॊ राजा परत्यगृह्णाथ अभीतवत 37 तम आपतन्तं सहसा तव पुत्रं महाबलम धर्मराजॊ थरुतं विथ्ध्वा तिष्ठ तिष्ठेति चाब्रवीत 38 सा च तं परतिविव्याध नवभिर निशितैः शरैः सारदिं चास्य भल्लेन भृशं करुथ्धॊ ऽभयताडयत 39 ततॊ युधिष्ठिरॊ राजा हेमपुङ्खाञ शिलीमुखान थुर्यॊधनाय चिक्षेप तरयॊथश शिलाशितान 40 चतुर्भिश चतुरॊ वाहांस तस्य हत्वा महारदः पञ्चमेन शिरः कायात सारदेस तु समाक्षिपत 41 षष्ठेन च धवजं राज्ञः सप्तमेन च कार्मुकम अष्टमेन तदा खड्गं पातयाम आस भूतले पञ्चभिर नृपतिं चापि धर्मराजॊ ऽरथयथ भृशम 42 हताश्वात तु रदात तस्माथ अवप्लुत्य सुतस तव उत्तमं वयसनं पराप्तॊ भूमाव एव वयतिष्ठत 43 तं तु कृच्छ्रगतं थृष्ट्वा कर्ण थरौणिकृपाथयः अभ्यवर्तन्त सहिताः परीप्सन्तॊ नराधिपम 44 अद पाण्डुसुताः सर्वे परिवार्य युधिष्ठिरम अभ्ययुः समरे राजंस ततॊ युथ्धम अवर्तत 45 अद तूर्यसहस्राणि परावाथ्यन्त महामृधे कष्वेडाः किललिला शब्थाः पराथुरासन महीपते यथ अभ्यगच्छन समरे पाञ्चालाः कौरवैः सह 46 नरा नरैः समाजग्मुर वारणा वरवारणैः रदाश च रदिभिः सार्धं हयाश च हयसाथिभिः 47 थवंथ्वान्य आसन महाराज परेक्षणीयानि संयुगे विस्मापनान्य अचिन्त्यानि शस्त्रवन्त्य उत्तमानि च 48 अयुध्यन्त महावेगाः परस्परवधैषिणः अन्यॊन्यं समरे जघ्नुर यॊधव्रतम अनुष्ठिताः न हि ते समरं चक्रुः पृष्ठतॊ वै कदं चन 49 मुहूर्तम एव तथ युथ्धम आसीन मधुरथर्शनम तत उन्मत्तवथ राजन निर्मर्याथम अवर्तत 50 रदी नागं समासाथ्य विचरन रणमूर्धनि परेषयाम आस कालाय शरैः संनतपर्वभिः 51 नागा हयान समासाथ्य विक्षिपन्तॊ बहून अद थरावयाम आसुर अत्युग्रास तत्र तत्र तथा तथा 52 विथ्राव्य च बहून अश्वान नागा राजन बलॊत्कटाः विषाणैश चापरे जघ्नुर ममृथुश चापरे भृशम 53 साश्वारॊहांश च तुरगान विषाणैर बिभिथू रणे अपरांश चिक्षिपुर वेगात परगृह्यातिबलास तदा 54 पाथातैर आहता नागा विवरेषु समन्ततः चक्रुर आर्तस्वरं घॊरं वयथ्रवन्त थिशॊ थश 55 पथातीनां तु सहसा परथ्रुतानां महामृधे उत्सृज्याभरणं तूर्णम अवप्लुत्य रणाजिरे 56 निमित्तं मन्यमानास तु परिणम्य महागजाः जगृहुर बिभिथुश चैव चित्राण्य आभरणानि च 57 परतिमानेषु कुम्भेषु थन्तवेष्टेषु चापरे निगृहीता भृशं नागाः परासतॊमर शक्तिभिः 58 निगृह्य च गथाः के चित पार्श्वस्दैर भृशथारुणैः रदाश्वसाथिभिस तत्र संभिन्ना नयपतन भुवि 59 सरदं साथिनं तत्र अपरे तु महागजाः भूमाव अमृथ्नन वेगेन सवर्माणं पताकिनम 60 रदं नागाः समासाथ्य धुरि गृह्य च मारिष वयाक्षिपन सहसा तत्र घॊररूपे महामृधे 61 नाराचैर निहतश चापि निपपात महागजः पर्वतस्येव शिखरं वज्रभग्नं महीतले 62 यॊधा यॊधान समासाथ्य मुष्टिभिर वयहनन युधि केशेष्व अन्यॊन्यम आक्षिप्य चिच्छिथुर बिभिथुः सह 63 उथ्यम्य च भुजाव अन्यॊ निक्षिप्य च महीतले पथा चॊरः समाक्रम्य सफुरतॊ वयहनच छिरः 64 मृतम अन्यॊ महाराज पथ्भ्यां ताडितवांस तथा जीवतश च तदैवान्यः शस्त्रं काये नयमज्जयत 65 मुष्टियुथ्धं महच चासीथ यॊधानां तत्र भारत तदा केशग्रहश चॊग्रॊ बाहुयुथ्धं च केवलम 66 समासक्तस्य चान्येन अविज्ञातस तदापरः जहार समरे पराणान नानाशस्त्रैर अनेकधा 67 संसक्तेषु च यॊधेषु वर्तमाने च संकुले कबन्धान्य उत्दितानि सम शतशॊ ऽद सहस्रशः 68 लॊहितैः सिच्यमानानि शस्त्राणि कवचानि च महारङ्गानुरक्तानि वस्त्राणीव चकाशिरे 69 एवम एतन महायुथ्धं थारुणं भृशसंकुलम उन्मत्तरङ्गप्रतिमं शब्थेनापूरयज जगत 70 नैव सवे न परे राजन विज्ञायन्ते शरातुराः यॊथ्धव्यम इति युध्यन्ते राजानॊ जय गृथ्धिनः 71 सवान सवे जघ्नुर महाराज परांश चैव समागतान उभयॊः सेनयॊर वीरैर वयाकुलं समपथ्यत 72 रदैर भग्नैर महाराज वारणैश च निपातितैः हयैश च पतितैस तत्र नरैश च विनिपातितैः 73 अगम्यरूपा पृदिवी मांसशॊणितकर्थमा कषणेनासीन महाराज कषतजौघप्रवर्तिनी 74 पाञ्चालान अवधीत कर्णस तरिगर्तांश च धनंजयः भीमसेनः कुरून राजन हस्त्यनीकं च सर्वशः 75 एवम एष कषयॊ वृत्तः कुरुपाण्डवसेनयॊः अपराह्णे महाराज काङ्क्षन्त्यॊर विपुलं जयम |
1
[s] śvetāśvo 'pi mahārāja vyadhamat tāvakaṃ balam yathā vāyuḥ samāsādya tūlā rāśiṃ samantataḥ 2 pratyudyayus trigartās taṃ śibayaḥ kauravaiḥ saha śālvāḥ saṃśaptakāś caiva nārāyaṇa balaṃ ca yat 3 satyasenaḥ satyakīrtir mitra devaḥ śrutaṃ jayaḥ sauśrutiś citrasenaś ca mitra varmā ca bhārata 4 trigartarājaḥ samare bhrātṛbhiḥ parivāritaḥ putraiś caiva maheṣvāsair nānāśastradharair yudhi 5 te sṛjantaḥ śaravrātān kiranto 'rjunam āhave abhyadravanta samare vāryoghā iva sāgaram 6 te tv arjunaṃ samāsādya yodhāḥ śatasahasraśaḥ agacchan vilayaṃ sarve tārkṣyaṃ dṛṣṭveva pannagāḥ 7 te vadhyamānāḥ samare nājahuḥ pāṇḍavaṃ tadā dahyamānā yathā rājañ śalabhā iva pāvakam 8 satyasenas tribhir bāṇair vivyādha yudhi pāṇḍavam mitra devas triṣaṣṭyā ca candra devaś ca saptabhiḥ 9 mitra varmā trisaptatyā sauśrutiś cāpi pañcabhiḥ śatruṃjayaś ca viṃśatyā suśarmā navabhiḥ śaraiḥ 10 śatruṃjayaṃ ca rājānaṃ hatvā tatra śilāśitaiḥ sauśruteḥ saśirastrāṇaṃ śiraḥ kāyād apāharat tvaritaś candra devaṃ ca śarair ninye yamakṣayam 11 athetarān mahārāja yatamānān mahārathān pañcabhiḥ pañcabhir bāṇair ekaikaṃ pratyavārayat 12 satyasenas tu saṃkruddhas tomaraṃ vyasṛjan mahat samuddiśya raṇe kṛṣṇaṃ siṃhanādaṃ nanāda ca 13 sa nirbhidya bhujaṃ savyaṃ mādhavasya mahātmanaḥ ayo mayo mahācaṇḍo jagāma dharaṇīṃ tadā 14 mādhavasya tu viddhasya tomareṇa mahāraṇe pratodaḥ prāpatad dhastād raśmayaś ca viśāṃ pate 15 sa pratodaṃ punar gṛhya raśmīṃś caiva mahāyaśāḥ vāhayām āsa tān aśvān satyasenarathaṃ prati 16 viṣvaksenaṃ tu nirbhinnaṃ prekṣya pārtho dhanaṃjayaḥ satyasenaṃ śarais tīkṣṇair dārayitvā mahābalaḥ 17 tataḥ suniśitair bāṇai rājñas tasya mahac chiraḥ kuṇḍalopacitaṃ kāyāc cakarta pṛtanāntare 18 taṃ nihatya śitair bāṇair mitra varmāṇam ākṣipat vatsadantena tīkṣṇena sārathiṃ cāsya māriṣa 19 tataḥ śaraśatair bhūyaḥ saṃśaptaka gaṇān vaśī pātayām āsa saṃkruddhaḥ śataśo 'tha sahasraśaḥ 20 tato rajatapuṅkhena rājñaḥ śīrṣaṃ mahātmanaḥ mitra devasya ciccheda kṣurapreṇa mahāyaśāḥ suśarmāṇaṃ ca saṃkruddho jatru deśe samārdayat 21 tataḥ saṃśaptakāḥ sarve parivārya dhanaṃjayam śastraughair mamṛduḥ kruddhā nādayanto diśo daśa 22 abhyarditas tu tair jiṣṇuḥ śakratulyaparākramaḥ aindram astram ameyātmā prāduścakre mahārathaḥ tataḥ śarasahasrāṇi prādurāsan viśāṃ pate 23 dhvajānāṃ chidyamānānāṃ kārmukāṇāṃ ca saṃyuge rathānāṃ sapatākānāṃ tūṇīrāṇāṃ śaraiḥ saha 24 akṣāṇām atha yoktrāṇāṃ cakrāṇāṃ raśmibhiḥ saha kūbarāṇāṃ varūthānāṃ pṛṣatkānāṃ ca saṃyuge 25 aśmanāṃ patatāṃ caiva prāsānām ṛṣṭibhiḥ saha gadānāṃ parighāṇāṃ ca śaktīnāṃ tomaraiḥ saha 26 śataghnīnāṃ sacakrāṇāṃ bhujānām ūrubhiḥ saha kaṇṭhasūtrāṅgadānāṃ ca keyūrāṇāṃ ca māriṣa 27 harāṇām atha niṣkāṇāṃ tanutrāṇāṃ ca bhārata chatrāṇāṃ vyajanānāṃ ca śirasāṃ mukuṭaiḥ saha aśrūyata mahāñ śabdas tatra tatra viśāṃ pate 28 sakuṇḍalāni svakṣīṇi pūrṇacandra nibhāni ca śirāṃsy urvyām adṛśyanta tārāgaṇa ivāmbare 29 susragvīṇi suvāsāṃsi candanenokṣitāni ca śarīrāṇi vyadṛśyanta hatānāṃ ca mahītale gandharvanagarākāraṃ ghoram āyodhanaṃ tadā 30 nihatai rājaputraiś ca kṣatriyaiś ca mahābalaiḥ hastibhiḥ patitaiś caiva turagaiś cābhavan mahī agamyamārgā samare viśīrṇair iva parvataiḥ 31 nāsīc cakrapathaś caiva pāṇḍavasya mahātmanaḥ nighnataḥ śātravān bhallair hastyaśvaṃ cāmitam mahat 32 ā tumbād avasīdanti rathacakrāṇi māriṣa raṇe vicaratas tasya tasmiṁl lohitakardame 33 sīdamānāni cakrāṇi samūhus turagā bhṛśam śrameṇa mahatā yuktā manomārutaraṃhasaḥ 34 vadhyamānaṃ tu tat sainyaṃ pāṇḍuputreṇa dhanvinā prāyaśo vimukhaṃ sarvaṃ nāvatiṣṭhata saṃyuge 35 tāñ jitvā samare jiṣṇuḥ saṃśaptaka gaṇān bahūn rarāja sa mahārāja vidhūmo 'gnir iva jvalan 36 yudhiṣṭhiraṃ mahārāja visṛjantaṃ śarān bahūn svayaṃ duryodhano rājā pratyagṛhṇād abhītavat 37 tam āpatantaṃ sahasā tava putraṃ mahābalam dharmarājo drutaṃ viddhvā tiṣṭha tiṣṭheti cābravīt 38 sā ca taṃ prativivyādha navabhir niśitaiḥ śaraiḥ sārathiṃ cāsya bhallena bhṛśaṃ kruddho 'bhyatāḍayat 39 tato yudhiṣṭhiro rājā hemapuṅkhāñ śilīmukhān duryodhanāya cikṣepa trayodaśa śilāśitān 40 caturbhiś caturo vāhāṃs tasya hatvā mahārathaḥ pañcamena śiraḥ kāyāt sārathes tu samākṣipat 41 ṣaṣṭhena ca dhvajaṃ rājñaḥ saptamena ca kārmukam aṣṭamena tathā khaḍgaṃ pātayām āsa bhūtale pañcabhir nṛpatiṃ cāpi dharmarājo 'rdayad bhṛśam 42 hatāśvāt tu rathāt tasmād avaplutya sutas tava uttamaṃ vyasanaṃ prāpto bhūmāv eva vyatiṣṭhata 43 taṃ tu kṛcchragataṃ dṛṣṭvā karṇa drauṇikṛpādayaḥ abhyavartanta sahitāḥ parīpsanto narādhipam 44 atha pāṇḍusutāḥ sarve parivārya yudhiṣṭhiram abhyayuḥ samare rājaṃs tato yuddham avartata 45 atha tūryasahasrāṇi prāvādyanta mahāmṛdhe kṣveḍāḥ kilalilā śabdāḥ prādurāsan mahīpate yad abhyagacchan samare pāñcālāḥ kauravaiḥ saha 46 narā naraiḥ samājagmur vāraṇā varavāraṇaiḥ rathāś ca rathibhiḥ sārdhaṃ hayāś ca hayasādibhiḥ 47 dvaṃdvāny āsan mahārāja prekṣaṇīyāni saṃyuge vismāpanāny acintyāni śastravanty uttamāni ca 48 ayudhyanta mahāvegāḥ parasparavadhaiṣiṇaḥ anyonyaṃ samare jaghnur yodhavratam anuṣṭhitāḥ na hi te samaraṃ cakruḥ pṛṣṭhato vai kathaṃ cana 49 muhūrtam eva tad yuddham āsīn madhuradarśanam tata unmattavad rājan nirmaryādam avartata 50 rathī nāgaṃ samāsādya vicaran raṇamūrdhani preṣayām āsa kālāya śaraiḥ saṃnataparvabhiḥ 51 nāgā hayān samāsādya vikṣipanto bahūn atha drāvayām āsur atyugrās tatra tatra tadā tadā 52 vidrāvya ca bahūn aśvān nāgā rājan balotkaṭāḥ viṣāṇaiś cāpare jaghnur mamṛduś cāpare bhṛśam 53 sāśvārohāṃś ca turagān viṣāṇair bibhidū raṇe aparāṃś cikṣipur vegāt pragṛhyātibalās tathā 54 pādātair āhatā nāgā vivareṣu samantataḥ cakrur ārtasvaraṃ ghoraṃ vyadravanta diśo daśa 55 padātīnāṃ tu sahasā pradrutānāṃ mahāmṛdhe utsṛjyābharaṇaṃ tūrṇam avaplutya raṇājire 56 nimittaṃ manyamānās tu pariṇamya mahāgajāḥ jagṛhur bibhiduś caiva citrāṇy ābharaṇāni ca 57 pratimāneṣu kumbheṣu dantaveṣṭeṣu cāpare nigṛhītā bhṛśaṃ nāgāḥ prāsatomara śaktibhiḥ 58 nigṛhya ca gadāḥ ke cit pārśvasthair bhṛśadāruṇaiḥ rathāśvasādibhis tatra saṃbhinnā nyapatan bhuvi 59 sarathaṃ sādinaṃ tatra apare tu mahāgajāḥ bhūmāv amṛdnan vegena savarmāṇaṃ patākinam 60 rathaṃ nāgāḥ samāsādya dhuri gṛhya ca māriṣa vyākṣipan sahasā tatra ghorarūpe mahāmṛdhe 61 nārācair nihataś cāpi nipapāta mahāgajaḥ parvatasyeva śikharaṃ vajrabhagnaṃ mahītale 62 yodhā yodhān samāsādya muṣṭibhir vyahanan yudhi keśeṣv anyonyam ākṣipya cicchidur bibhiduḥ saha 63 udyamya ca bhujāv anyo nikṣipya ca mahītale padā coraḥ samākramya sphurato vyahanac chiraḥ 64 mṛtam anyo mahārāja padbhyāṃ tāḍitavāṃs tadā jīvataś ca tathaivānyaḥ śastraṃ kāye nyamajjayat 65 muṣṭiyuddhaṃ mahac cāsīd yodhānāṃ tatra bhārata tathā keśagrahaś cogro bāhuyuddhaṃ ca kevalam 66 samāsaktasya cānyena avijñātas tathāparaḥ jahāra samare prāṇān nānāśastrair anekadhā 67 saṃsakteṣu ca yodheṣu vartamāne ca saṃkule kabandhāny utthitāni sma śataśo 'tha sahasraśaḥ 68 lohitaiḥ sicyamānāni śastrāṇi kavacāni ca mahāraṅgānuraktāni vastrāṇīva cakāśire 69 evam etan mahāyuddhaṃ dāruṇaṃ bhṛśasaṃkulam unmattaraṅgapratimaṃ śabdenāpūrayaj jagat 70 naiva sve na pare rājan vijñāyante śarāturāḥ yoddhavyam iti yudhyante rājāno jaya gṛddhinaḥ 71 svān sve jaghnur mahārāja parāṃś caiva samāgatān ubhayoḥ senayor vīrair vyākulaṃ samapadyata 72 rathair bhagnair mahārāja vāraṇaiś ca nipātitaiḥ hayaiś ca patitais tatra naraiś ca vinipātitaiḥ 73 agamyarūpā pṛthivī māṃsaśoṇitakardamā kṣaṇenāsīn mahārāja kṣatajaughapravartinī 74 pāñcālān avadhīt karṇas trigartāṃś ca dhanaṃjayaḥ bhīmasenaḥ kurūn rājan hastyanīkaṃ ca sarvaśaḥ 75 evam eṣa kṣayo vṛttaḥ kurupāṇḍavasenayoḥ aparāhṇe mahārāja kāṅkṣantyor vipulaṃ jayam |