23. Hrólfr fekk boð Ellu konungs

Nú er frá því at segja, þegar þeir váru búnir, heldu þeir á brott af Svíþjóð ok vestr í haf. Gaf þeim heldr lítt, fengu veðr stór ok óhæga byri. Þeir höfðu mikla myrkva, tókst þeim heldr ógreitt, lágu löngum við eyjar ok annes, mættu þar jafnan víkingum. Fóru þeira skipti svá, at Hrólfr konungr hafði jafnan sigr.

Svá er sagt, at á áliðnu sumri kómu þeir við England. Þá réð fyrir Englandi Ella konungr. Hann var ríkr konungr ok ágætr, ok er hann spyrr kvámu Hrólfs konungs Gautrekssonar, sendir hann menn á fund hans ok býðr honum til veizlu með svá mikit lið sem hann sjálfr vildi. Hrólfr konungr bar þetta boð fyrir sína menn ok spurði, hversu fýsiligt þeim þætti at sækja veizluna. Þeir báðu hann fyrir sjá. Konungr kveðst mundu til ætla ok bjóst með hundraðs liði.

Svá er sagt, at Ella konungr átti dýr eitt. Þat var svá grimmt ok ólmt, at þat eirði engu því, sem því var á vísat. Þat var bæði mikit ok sterkt. Þat var leó. Þetta dýr höfðu þeir svá vanit, at þat grandaði engu utan þeim, er konunginum veittu mótgang ok hann vildi því á vísa, en þat var spakt ok kyrrt við alla hirð konungsins ok alla þá, er konungrinn vildi, at með honum væri í friði ok náðum. Konungi þótti góðr gripr í dýrinu, því at þegar ófriðr var gerr á ríki hans, lét hann slá lausu dýrinu, ok drap þat niðr á lítilli stundu fjölda manns, svá at hundruðum skipti. Var þat svá öruggt til landvarnar, at engir konungar treystust á England at stríða, síðan þeir vissu athæfi þessa dýrs.

Tveir menn eru nefndir með hirð Ellu konungs, hét annarr Sigurðr, en annarr Bárðr. Þeir váru mikils metnir. Þeir geymdu ok varðveittu þetta dýr; var þat hversdagsliga bundit sterkliga með járnviðjum. Þessir bræðr váru ójafnaðarmenn miklir ok heldr illfúsir.

Ok er þeir urðu þess varir, at Hrólfi konungi var þangat boðit með sínu föruneyti, mælti Sigurðr: "Hvert ráð skulu vit þat gera, at konungr þessi tapi sæmd sinni, er svá mjök er lofaðr af öllum mönnum, því at mér þykkir þat illt at vita, ef hann fær hér nokkurn frama af konungi várum?"

Bárðr svaraði: "Þat er helzt mitt ráð, at vér farim á skóg þann, er á leið þeira er, ok hafim með okkr dýr konungsins ok slám því lausu, þá er við sjám ferð þeira. Mun konungr þessi eigi svá mikils máttar, at hann sigri dýrit, heldr mun þat honum verða at skaða. Færi þá sem skyldi ok ek vildi."

Þeir fara nú með dýrit á skóginn ok leynast þar, þar til er þeir sjá ferð Hrólfs konungs. Þeir höfðu áðr dýrit ært með víni ok alls kyns drykk inum sterkasta. Slógu þeir síðan laustu dýrinu ok létu hlaupa, en fálu sjálfa sik.

24. Hrólfr vann dýrit

Nú er at segja frá Hrólfi konungi. Hann gengr upp við hundrað manna ok ætlar á fund konungsins. Ok er þeir hafa litla hríð gengit, heyra þeir á skóg brak ok ógurlig læti.

Ásmundr tók til orða: "Herra," segir hann, "hvat látum heyrum vit?"

Konungr biðr þá stað nema ok hugsa til, hvat látum vera mun, en þat kunni engi þeira at skynja, utan þeim þótti mikit ok öskurligt at heyra til þessa.

Konungr mælti: "Þat hefi ek heyrt, at Englakonungr eigi dýr þat, er sé harðla mikit ok grimmt ok illt við at eiga. Má vera, at eigi sé allt af trúnaði við oss gert. Nú vil ek, at þér nemið hér stað en ek vil, at vit Ásmundr gangim fram ok forvitnumst, hvat látum þetta mun vera."

Þeir gera svá, ok er þeir hafa litla hríð gengit, sjá þeir dýrit, at þat leikr sér í skóginum. Leó sýnir mátt sinn ok kastar hala sínum í hring um eikrnar ok kippir svá upp með rótum. Síðan grípr hann með klónum ok kastar í lopt upp, sem þá er köttr leikr at fuglum.

Ásmundr mælti: "Hví mun sjá ófagnaðr svá láta?"

Konungr mælti: "Þat munda ek ætla, at því mundi dýrit leikit vera, at þat mundi ært vera áðr af drykk."

Ásmundr mælti: "Sé ek þat, at aldri komumst vit fram fyrir þessum óvin."

Konungr mælti: "Vit skulum taka annat ráð. Hér út af veginum stendr einn hár stofn. Þar er þröngr skógr fram at götunni. Þar skaltu fara upp á stofninn ok standa þar. Ek skal hafa þik at agni við dýrit, en skal fela mik þar í hjá, ok þá er dýrit geysist fram at þér, þá skaltu hlaupa út í skóginn, en ek mun vita, at ek fái nokkut færi á því. Þætti mér vera mega, at þat festi sik í skóginum, því at hann er mjök þröngr. Þú skalt hrína sem þú mátt hæst ok líkast svíni, því at þat má hann með engu móti heyra, ok þat eitt veit ek hann óttast. Sú er hans náttúra."

Ásmundr gerði svá sem konungr bauð.

Nú ferr þetta eptir því, sem konungr gat til, at þegar er dýrit sá manninn, hleypr þat at með ákefð ok grimmleik ok þegar fram í millum eikanna. Ásmundr gerir sem honum var boðit, hrín sem hann má hæst. Ok er dýrit heyrir þessi læti, nemr þat stað ok bregðr höfðinu milli fóta sér ok þröngvir með leggjunum at eyrum sér svá fast, at hann vildi eigi svínshríninn heyra. Hrólfr konungr hljóp þá upp ok hjó með sverðinu ok í sundr hrygg dýrsins fyrir framan mjaðmirnar, ok deyr dýrit þegar í stað.

Ok er þetta sá þeir bræðr, Sigurðr ok Bárðr, hlaupa þeir heim til hallarinnar, sem þeir mega skjótast, ok segja Ellu konungi þenna inn fáheyrða atburð, hversu Hrólfr konungr hafði dýrit unnit, þat er þeir ætluðu, at ekki mundi bella. Konungr spurði, hversu þetta hefði at borit, en þeir sögðu allt sem farit hafði. Konungr verðr þeim stórliga reiðr fyrir sínar tiltekjur ok kvað eigi þeira færi at þreyta hamingju við Hrólf konung ok lét taka þá báða ok setja í bönd, en Ella konungr sjálfr ferr í móti Hrólfi konungi með miklu liði ok kvað líkligt, at Hrólfr konungr ætlaði þetta af hans velræðum vera, er þessir menn höfðu á hendr tekizt.

Eptir dráp dýrsins snúa þeir Ásmundr ok Hrólfr konungr aptr til manna sinna, ok mælti Hrólfr konungr: "Vér skulum fara, sem vér höfum áðr ætlat, því at ek hygg, at þetta sé eigi ráð Ellu konungs, ok þat er mín ætlan, at honum þykki mikill skaði at dýrinu, ok vil ek sjálfr segja honum."

Þeir fara nú þar til, er þeir koma fram ór skógi ok geta at líta, at mikit fjölmenni ferr í móti þeim. Þat var vel búit at vápnum. Þeir þykkjast nú vita, at ófriðr mun vera.

Þá mælti Hrólfr konungr: "Annathvárt er nú, at konungr þessi er fullr upp flærðar ok undirhyggju ok hefir þetta hugsat þegar í fyrstu at svíkja oss með níðingskap, eða elligar er þetta ekki hans ráð, ok hafi nokkurir vándir menn þetta tekizt á hendr ok gert þetta til óvinganar vár í milli, ok þat munda ek hvergi síðr ætla. Gerum oss nú sem traustasta ok göngum djarfliga í móti þeim ok látum engan bilsbug á oss sjá, hvárt sem þeir vilja oss gott eða illt, ok ef þess þarf við, deyjum heldr við sæmd en lifum við skömm."

Þeir herða þá hugina ok báðu þann aldri þrífast, er eigi dygði sem mætti. Þeir fóru með fylktu liði. Hrólfr konungr fór í miðri fylkingu sinni ok hafði bert sverðit Risanaut, ok létu allvígmannliga.

Ok er þetta sér Ella konungr, lætr hann bregða upp friðskildi ok ríðr sjálfr í mót Hrólfi konungi ok fagnar honum vel ok endrnýjar þá enn boðit við Hrólf konung. Ok er Hrólfr konungr sér blíðu bragð á Ellu konungi, tekr hann því vel, fara þá allir saman til borgar, er þar fyrirbúinn inn bezti fagnaðr ok harðla fögr veizla. Talast konungar þá við.

Hrólfr konungr mælti: "Ek vil yðr kunnigt gera, at vér munum hafa unnit yðr mikinn skaða í því, at ek drap dýr eitt, þat sem mér er svá flutt, at yðr muni svá mikill skaði at vera. En með því at ek þóttumst eiga hendr mínar at verja, þá gerðum vér af því þetta, en fyrir utan allan mótþróa við yðr; en allt þat, sem þér þykkir í þessu misboðit, þá vil ek svá bæta, at yðr megi vel líka."

Ella konungr svarar: "Sýni þér í þessu sem mörgu öðru sanna vizku, at þér bjóðið bætr fyrir þat, er aðrir ætti þér at bæta. En sakir þess, at þú eignar eigi þetta várri ódyggð, þá vil ek þá menn gefa undir yðvarn dóm ok refsing, er þessu eru valdandi," lét síðan sækja þá bræðr, Sigurð ok Bárð. Váru þeir báðir bundnir leiddir fyrir hann, ok sögðu þeir sjálfir sína ráðagerð. Eptir þat bað Ella konungr Hrólf konung dæma þeira mál eða hvern dauða, at hann vildi, at þeir hefði.

Hrólfr konungr svaraði: "Öll þau lögbrot, sem yðrir menn gera, þá eigi þér, herra, dóm á þeim, en ef þér vildið nokkut gera fyrir minn bænarstað, þá vilda ek, at þú gæfir þeim líf ok færi þeir í brott ór þínu ríki ok hefðu þeir þat fyrir sinn ótrúleika."

Ella konungr mælti: "Þat er þó satt at segja, at fára konunga maki muntu vera á mildi þína, ok skal þetta gerast eptir þínum vilja."

Lét konungr leysa þá ok fekk þeim skip ok fé nokkut, ok fóru þeir ór landi, ok eru þeir ór þessi sögu.

Eptir þetta taka konungar tal með sér, spyrr Ella konungr eptir um ferð Hrólfs konungs, en hann segir honum allt eptir því, sem ætlat var. Konungr kvað þat vera heldr óvænliga ferð, kvað Hrólf Írakonung vera heldr harðan ok illan við at eiga ok bað Hrólf konung eigi ætlast til þessarar ferðar á þessu sumri, bauð honum við sér at vera með hundrað manna, en þeir vistaði annat lið hans þar á Englandi nær sér, ok þetta boð þiggr Hrólfr konungr. Hafði Ella konungr þar fyrirætlan ok alla tilskipun með kostnaði. Sitr Hrólfr konungr nú á Englandi við öllu liði sínu með mikilli gleði. Veitti konungr þat it kappsamligasta. Líðr nú svá fram um hríð.

25. Frá þeim Hrólfi ok kerlingu

Þess er getit, at þeir Hrólfr konungr ok Ásmundr gengu út um staðinn einn dag at skemmta sér, ok er þeir ætluðu heim at ganga til hallarinnar, kom at þeim kerling ein. Hún gekk við tvá stafi.

Kerling setti upp nasirnar ok mælti: "Hverir eru þessir inir tíguligu menn?" Þeir sögðu til sín.

Kerling mælti: "Er þetta inn ágæti konungr, Hrólfr Gautreksson, ok væra ek sæl, ef ek hefða hann fundit."

Konungr mælti: "Hvat vildir þú Hrólfi konungi?"

"Svá lízt mér sem sagt er, at þú sér hverjum konungi vænni ok kurteisari ok at öllum hlutum afbragð annarra konunga. Er þat ætlan mín, at af þér hljóti ek nokkut gott ok þínum ráðum."

Konungr spurði, hvers hún þyrfti við. Hún svaraði: "Ek á lítit efni, er ek ein í húsi ok dóttir mín, er unnit hefir fyrir mér, ok er hún in vænasta kona at sjá, en nú er hún mér verri en engi, því at maðr venst til at glepja hana. Er mér þat mjök í móti skapi. Gáir hún engis fyrir honum. Er hann mikill maðr ok sæmiligr at sjá, en þó er mér ekki um hann. Vilda ek, herra, at þér kæmuð ok talaðir við þenna mann, mun hann gera fyrir yðar orð ok láta af fíflingum við dóttur mína."

Hrólfr konungr svaraði þá: "Ek skal at vísu, kerling, koma nokkurn dag at finna þann."

Þá vísaði kerling þeim til húsa sinna. Síðan gekk konungr heim til hallar, ok líða nú nokkurir dagar.

Ok einn dag mælti konungr til Ásmundar, at vel mundi fallit at vitja kerlingar.

Ásmundr svaraði: "Þat ætla ek vera illa kerlingu ok prettvísa, ok er mér ekki um hana."

Konungr kvað nauðsyn, at sá maðr gerði henni ekki vandræði. Ásmundr kvaðst eigi hirða, þótt hann hefði þær báðar. Ok eptir drykkju um daginn gengu þeir til húsa kerlingar. Þar var lítil stofa. Þar sat kona á palli, ung ok vænlig. Þar sat hjá henni maðr mikill ok frækligr. Hann sat með alvæpni ok talaði við konuna. Kerling sat í palls horni ok hafði yfir sér feld ok hökul illan. Þau fögnuðu vel konungi.

Ok er kerling varð vör við, at konungr var kominn, spratt hún upp ok greip stafi sína báða ok fór fram á gólfit ok mælti: "Ek bið þik, herra minn, at þú rekir minnar skammar ok drepir þenna inn vánda mann, er mér hefir gert svá mikla raun, at hann hefir ginnt ok gabbat dóttur mína."

Konungr mælti: "Vertu eigi svá óð, fóstra, má þá vera, at þú hafir þitt mál, þótt vit leikum í tómi við."

"Þat er eigi," sagði kerling, "enda hafa þau svá þreytt mik um þetta mál, at ek má eigi lengr svá búit þola, þegar ek veit mér nokkurs trausts vánir."

Hefr kerling upp hækjuna ok ætlar at slá þenna mann við eyrat. Sá maðr brá upp við högginu kerlingar skildinum, ok laust hún svá fast á skjöldinn, at í sundr gekk stafr kerlingar.

Hrólfr konungr tók kerlingu ok mælti: "Því kom ek á þinn fund, at ek skal nú sjá fyrir þínum hlut."

Hann setr hana niðr hjá sér. Konungr spurði: "Hverr er þessi maðr, er heldr stríð við kerlingu?"

Hann svaraði: "Ek heiti Grímr."

"Hvat manna ertu? segir konungr.

"Þórir heitir faðir minn. Hann er bóndi hér skammt í brott í þorpinu."

Konungr mælti: "Þú ert maðr vænligr, eða hvé opt ertu vanr at koma til húsa kerlingar?"

Hann kvaðst þar jafnan koma. Konungr mælti: "Kerling þessi hefir kveinat nokkut um fyrir mér. Henni þykkir þú gera ærit margtalat við dóttur sína. Þykkist hún afla of lítils á vinnu hennar, en kveðr þar við liggja björg þeira beggja. Nú vil ek biðja þik, attu látir af at gera kerlingu þessa skapraun. Er þér í þessu lítilræði, en engi frami, at gera henni raun í þessu. Er mér þökk á, at ek þurfi lítils við umtalit. Vil ek bjóðast til at veita þér aðra bæn í móti."

Grímr mælti: "Þat hafða ek ætlat at gera enga breytni á um ferðir mínar, hverir sem þar legði orð til, en eptir bæn þinni ok vilja skal ek gera sem þér líkar bezt. Mun ek ok eigi skjótt beðinn af ágætara manni en þér eruð. Vil ek ok ekki fresta at biðja yðr í móti. Þat er mín bæn, at þér takið við mér til hirðvistar ok fara ek með yðr at sumri. Er mér forvitni á at reyna mik. Hefi ek aldri í styrjöld staðit hér til."

Konungr mælti: "Þetta vil ek sannliga veita þér. Lízt mér vel á þik ok gæfusamliga, ok kom til móts við oss at sumri."

Ok þegar gekk Grímr út, ok skildu þeir með blíðu.

Þá stóð kerling upp ok þakkaði konungi sínar tillögur. Hún mælti þá: "Hvárt mun engi konungr betri bæna en þú eða kunni þér nokkut at lyfja elli, herra minn?"

Konungr svarar: "Ekki kann ek þat, ok eigi veit ek, hvat þat er."

Ásmundr mælti: "Opt er þat í karls húsi, er eigi er í konungs, ek kann þat, kerling, at lyfja þér elli, ef þú vill af mér þiggja."

Hún kveðst þat gjarna vilja, -- "eða hvárt gerir þú þat í hvílu?"

Hann svaraði: "Farðu til mín, ek mun fara at sem mér líkar."

Kerling kastaði frá sér hækjunni ok fór til Ásmundar. Hann hafði viðaröxi eina í hendi sér. Hann bað kerlingu lúta at sér. Hún gerði svá ok hugði, at hann mundi vilja tala hljótt við sik. Lét þá Ásmundr hlaupa öxina á háls henni, svá at af tók höfuðit.

Hann mælti þá: "Nú lyfjaða ek þér elli."

Hrólfr konungr hafði ekki geymt at um viðtal þeirra, ok leit hann til, þá at af fauk höfuðit. Hrólfr konungr varð þessu svá reiðr, at hann helt við, at hann mundi vaða til Ásmundar, ok kvað þetta svá illt verk orðit ok óheyriligt, at þeir mundu aldri bót bíða þessa ámælis ok þeira skömm mundi uppi vera, at þeir skyldu drepit hafa gamla kerlingu ok fátæka í ókunnu landi. Ásmundr kvað undarligt at vera illa við slíkt. Varð þeim þetta mjök at sundrþykki, ganga eptir þat heim til hallarinnar.

Ok er menn váru komnir undir drykkjuborð, fann Ella konungr, at Hrólfr konungr var ekki með blíðu bragði, ok spurði konungr þegar, hvat til kom, en Hrólfr konungr sagði svá sem orðit var ok kvað þetta hafa orðit it mesta slys.

Ella konungr bað hann eigi þat mæla, -- "því at hún var in versta kerling ok in hreimsamasta ok full upp flærða ok ljóna, ok er miklu betr, at hún sé af ráðin."

Ásmundr kveðst aldri sét hafa Hrólf konung jafnreiðan fyrir lítit efni.

26. Frá rógi jarla

Þat er sagt, at nokkurir mikils háttar menn í Englandi urðu til þess at rægja Hrólf konung Gautreksson við Ellu konung ok sögðu hann búa um svikræði við hann. Váru at þessu óráði fyrirmenn tveir jarlar ok margir aðrir ríkir menn. Þeir sögðu, at Hrólfr konungr ætlaði at komast at ríkinu, hvat sem hann ynni til. Ella konungr vildi þessu ekki trúa, ok fór svá fram nokkura stund, at þeir kærðu þetta í hljóði fyrir konunginum. Konungr helt uppteknum hætti við Hrólf konung um alla gleði ok kvað þetta mundu vera ina mestu lygi. Hér kom um síðir, at konunginn grunaði, því at þeir sönnuðu þetta með mörgum skrökvottum. Fundu menn þá brátt, at skipti lyndi konungsins, ok gerðist hann fár við Hrólf konung hjá því, sem verit hafði. Hrólfr konungr gaf sér ekki at, ok liðu svá enn nokkurar stundir.

Þat var einn tíma, at jarlar kómu at máli við Ellu konung ok kærðu fyrir honum þessi svikræði. Konungr svarar: "Með því at þér þykkizt finna þenna mann at svikum við oss, þá gef ek yðr orlof til, at skapið honum fyrir makliga hefnd, en þar sem Hrólfr konungr sitr hér at váru boði, þá hefi ek eigi lund til at veita honum atgöngu, meðan hann verðr eigi berr at svikum við oss, ok vil ek hjá sitja öllum yðrum viðskiptum."

Mælti konungr af því svá, at honum var grunr á, at þeir mundu ljúga. Jarlar kváðust eigi framar beiða af konungi. Síðan á kváðu þeir stefnu til, nær þeir mundu veita Hrólfi konungi atgöngu, kváðust mundu hann sækja bæði með eldi ok járnum. Konungr bað þá nú gera sem þeim líkaði. Ok þann sama aptan, er jarla var at ván, veitti Ella konungr af miklu kappi ok gerði sik inn blíðasta við Hrólf konung. Urðu flestir allir mjök drukknir. Hrólfr konungr drakk þá jafnan minnst, er aðrir váru mest drukknir. Hrólfr konungr svaf við sína menn í einni útiskemmu. Hann var því vanr at ganga jafnan tímanliga at sofa, ok svá gerði hann þann aptan.

Ella konungr mælti: "Þú, Hrólfr konungr, hefir dvalizt í váru ríki um stundar sakir. Höfum vér jafnan skynjat yðvart athæfi ok yðvarra manna með góðri siðferð ok hæverskligum hversdags háttum. Nú vil ek sofa í nótt í yðru herbergi ok skynja athæfi yðvarra manna eigi síðr um nætr en um daga."

Hrólfr konungr svarar: "Þat er yðr gjarna í té, ef þér vilið hafa lítillæti til þess, ok viljum þat með þökkum taka."

Ok sem borð váru upp tekin, gengr Ella konungr með Hrólfi konungi til skemmunnar, ok lögðust til svefns ok sofnuðu skjótt.

Ok er þeir höfðu skamma stund sofit, vaknar Hrólfr konungr við þat, at út er at heyra mikit háreysti, hark ok vápnagný. Þat fylgdi ok, at eldr var borinn at skemmunni.

Hrólfr konungr bað sína menn vaka ok vápna sik, -- "ok er oss orðit þetta mikit slys, er Ella konungr skal hér hjá oss staddr í þessum háska, því at þessir menn munu þykkjast við oss sakir eiga, ok er þat illt, at svá góðr konungr ok réttlátr skal gjalda vár."

Hrólfr konungr vildi vekja konunginn ok gat þat eigi gert. Svaf hann svá fast, at hann varð eigi varr við þetta hark.

Hrólfr konungr mælti: "Hér mun verða skjótt til ráða at taka, áðr hús þetta brenni yfir oss. Vér skulum rífa setstokka ór húsinu ok færa fram á þilit, svá at undan gangi."

Konungr skipaði til þá menn, er sterkastir váru, ok lét taka Ellu konung upp í öllum klæðum ok bera svá út ok bað menn bera hann til sængr sinnar -- "ok gefa at því beztan gaum, er konunginn varðar, því at þar liggr við sæmd vár."

Ok er þeir kómu út, sá þeir, at þar var komit fjölmenni mikit, tókst þar þegar in snarpasta orrosta. Ok er Ella konungr er út kominn, kallar hann ok biðr menn eigi berjast lengr. Síðan segir hann Hrólfi konungi svá sem farit hafði ok kvað þetta at sumu leyti sín ráð verit hafa ok bað Hrólf konung fyrirgefa sér þetta tiltæki, en kvað þá skyldu drepa, er þetta róg höfðu kveykt. Hrólfr konungr kvað þá ekki fyrir þetta drepa skyldu. Varð hann við þetta stórliga vinsæll af Englands mönnum.

Tóku konungar nú at halda uppteknum hætti um sína vináttu. Veitti Ella konungr Hrólfi konungi enn betr þaðan af en áðr, því at nú þóttist hann þat hafa reynt, at hann var engum líkr at sínum heilleika. Líðr nú af vetrinn, ok kom sumarit.

27. Hrólfr vann Hárek berserk

Þat var einn morgin snemma, at Hrólfr konungr gekk ór sæng sinni einn saman ok brott frá skemmunni eigi allskammt. Hann hafði fátt klæða, en þess gekk hann hvergi, at hann hefði eigi sverðit Risanaut, hvárki nótt né dag. Konungr litaðist um víða, ok er hann ætlaði til skemmunnar, þá sér hann, hvar maðr ríðr ákafliga mikit ok var vel vápnaðr ok maðr ekki mikill á baki ok þó inn kviklátasti. Ok er hann sér, hvar konungr stendr, þá víkr hann þangat ok hafði sét fyrr Hrólf konung ok stígr af baki ok kveðr hann sæmiliga. Konungr tók því vel ok spurði, hverr hann væri. Hann kveðst Þórðr heita ok eiga bú á land upp. Konungr spurði, hvert hann ætlaði at ríða.

Þórðr svaraði: "Ek ætla nú eigi lengra fram á leið er ek hefi yðr fundit."

Konungr spyrr: "Hvert er eyrendi við mik?"

Hann svaraði: "Ek er mjög vant um kominn. Fyrir þrim vetrum kom til mín maðr sá, er Hárekr heitir, ef mann skal kalla, því at eigi er hann ólíkari trölli. Hann er inn mesti berserkr ok ójafnaðarmaðr. Ek á systur, er Gyða heitir, ok er inn bezti kostr. Þessi maðr vildi taka systur mína frillutaki, en ek vilda þat eigi. Þá skoraði hann mér á hólm, ok játaða ek því. Nú sé ek, at þat er ekki mitt færi at berjast við þetta flagð. Ek hefi spurt, herra, til hreystiverka yðvarra margra. Nú vil ek biðja yðr, at þér leysið mik af þessum háska ok ráðið af berserkinn."

Konungr mælti: "Lítt ertu við kominn, ok vil ek víst finna þenna mann, ok mun ek ganga inn ok taka vápn mín ok klæði."

Þórðr mælti: "Ekki má svá vera. Verðið þér nú þegar at fara svá búnir. Óttumst ek ok, at berserkrinn sé kominn. Mun hann hyggja mik svá ragan, at ek þori eigi at bíða hans, ok taki hann á brott systur mína. Nú stigi þér, herra, upp á þenna hest ok tak hér þegar vápn ok klæði."

Hafði hann þar þegar til reiðu ok var inn kviklátasti. Þetta verðr konungi fyrir, at hann stígr á bak ok ríðr, en Þórðr hleypr fyrir hestinum. Var þat eigi allskammt á land upp.

Ok er þeir kómu til bæjar Þórðar, var Hárekr eigi kominn. Sá konungr, at þar var góðr bær. Ganga þeir til stofu, ok er konungi þar búit hásæti. Þar var margt manna. Sýndist konungi Gyða in sæmiligasta. Ok er þeir höfðu setit um stund, kom þar Hárekr ok þeir tólf saman ok létu þegar it drjúgligasta ok spurðu, hvárt Þórðr væri búinn til hólmgöngu.

Hann svaraði: "Ek hefi fengit mann fyrir mik, sem skilit var okkar í millum."

Hárekr spurði, hverr svá mun djarfr, at byðist í móti honum. Þórðr segir honum, at þat var Hrólfr konungr Gautreksson.

Hárekr mælti: "Heyrt hefi ek getit Hrólfs konungs, ok eru færi konungar nú ágætari fyrir hreysti sakir ok íþrótta ok allrar atgervi. Er þat ok miklu jafnligra, at vit reynum með okkr. Þykki mér til lítils vera at ganga í móti þér, ok er þat ráð, Hrólfr konungr, at standa upp, með því at þú vill hætta virðing þinni undir vápn mín."

Konungr kveðst ætla, at honum mundi lítil hætturaun at ganga í móti honum. Eptir þat ganga þeir út, ok var kastat feldi undir fætr þeim, ok sagði berserkrinn upp hólmgöngu lög. Konungr hafði ekki fleira vápna en sverðit Risanaut. Þórðr helt skildi fyrir konungi, ok í fyrsta höggi hjó konungr berserkinn í herðar niðr, fell hann skjótt dauðr til jarðar. Þórðr þakkaði konungi þenna sigr ok gaf Hrólfi konungi ágætar gjafir, því at hann var stórauðigr maðr. Konungr bað hann eigi gifta systur sína, áðr hann kæmi aptr af Írlandi, ef þess yrði auðit, ok því hét Þórðr.

Eptir þat fylgdi hann konungi heim. Þá var brak mikit í bænum. Hafði Ásmundr vaknat litlu síðar en konungr var í brottu úr bænum ok hafði þegar leitat hans um allan bæinn ok var eigi í góðu skapi. Ok er konungr kom aptr, urðu menn honum stórliga fegnir. Spurði Ella konungr, hvert hann hefði farit. Hrólfr konungr segir honum allt, sem gengit hafði. Ella konungr mælti ok kvað hann hafa unnit mikit happ, sigrat þann berserk, er verstr gekk um England ok mestan ójafnað sýndi öllum mönnum í kúgan ok ránum, ok bað hann hafa mikla þökk fyrir. Marga aðra óspell siðaði hann þar um vetrinn ok fór víða um England með Ellu konungi. Skipaði hann ok setti þeim málum, er Ella konungr átti dóm á, því at hann var þá gamall mjök. Vildu allir svá sitja ok standa sem Hrólfr konungr vildi. Fór hans vinsæld um allt England.