Northvegr
Search the Northvegr™ Site



Powered by   Google.com
 
Hats, t-shirts, coffe mugs and more.
  Home | Site Index | Heithinn Idea Contest |
Gautreks saga


4. Víkarr hefndi föður síns

Herþjófr Hörðalands konungr fór með her at Haraldi konungi um nótt á óvart ok drap hann í tryggðum, en tók í gísling Víkar, son hans. Herþjófr konungr lagði undir sik ríki þat allt, er átt hafði Haraldr konungr, ok tók margra ríkra manna sonu með valdi ok í gísling, en tók skatta af öllu ríki.

Grani hét einn ríkr maðr í liði Herþjófs konungs. Hann var kallaðr Hrosshárs-Grani. Hann bjó í ey þeiri á Hörðalandi, er Fenhring heitir, á þeim bæ, er á Aski heitir. Hann tók at herfangi Starkað Stórvirksson ok flutti heim í Fenhring. Þá var Starkaðr þrévetr. Hann var níu vetr í Fenhring með Hrosshárs-Grana. Svá segir Starkaðr:

"Þá er Herþjófr
Harald um vélti,
sér ójafnan
sveik í tryggðum,
Egða dróttin
öndu rænti,
en hans sonum
haftbönd sneri.

Þrévetran mik
þaðan of flutti
Hrosshárs-Grani
til Hörðalands;
nam ek á Aski
upp at vaxa,
sákat niðja
á níu vetrum."

Herþjófr konungr var hermaðr mikill ok var löngum í hernaði, ok var þá mjök herskátt í ríki hans. Hann lét hlaða vita á fjöllum ok setti menn til at gæta ok skjóta upp vitum, ef ófriðr kæmi. Víkarr gætti vitanna á Fenhring við þriðja mann, ok skyldi þann vita fyrst upp kynda, ef herr væri sénn, en síðan hvern at öðrum.

En er Víkarr hafði skamma stund vitans gætt, gekk hann einn morgin á Ask út ok fann Starkað, fóstbróður sinn, Stórvirksson. Hann var furðuliga mikill. Hann var hímaldi ok kolbítr ok lá í fleti við eld. Þá var hann tólf vetra gamall. Víkarr reisti hann upp ór fletinu ok fekk honum vápn ok klæði ok mældi vöxt hans, því at honum þótti hann undarliga mikit vaxit hafa, síðan hann kom á Ask. Fengu þeir Víkarr sér skip ok fóru í brutt þaðan. Svá segir Starkaðr:

"Afl gat ek ærit,
uxu tjálgur,
langir leggir
ok ljótt höfuð,
en hímaldi
af hagli sat,
fás forvitinn,
í fleti niðri,

Unz Víkarr kom
frá vita innan,
gísli Herþjófs,
gekk inn í sal;
hann kenndi mik,
hann kvaddi mik
upp at standa
ok andsvara.

Hann mældi mik
mundum ok spönnum,
alla arma
til úlfliða,
………
vaxit hári
á höku niðri."

Hér segir Starkaðr frá því, at hann hafði þá skegg, er hann var tólf vetra. Síðan reis Starkaðr upp, ok fekk Víkarr honum vápn ok klæði, ok fóru síðan til skips. Eptir þetta safnaði Víkarr liði, ok urðu þeir saman tólf. Þeir váru allir kappar ok hólmgöngumenn. Svá segir Starkaðr:

"Þá safnaði
Sörkvi ok Gretti
Haralds arfþegi,
Hildigrími,
Erp ok Úlfi,
Áni ok Skúmu,
Hróa ok Hrotta
Herbrands syni,

Styr ok Steinþóri
frá Staði norðan;
þar var inn gamli
Gunnólfr blesi;
þá várum vér
þrettán saman;
fær varliga
fríðri drengi."

Síðan fór Víkarr konungr með lið sitt á fund Herþjófs konungs. En er konungr spurði ófrið þenna, þá lét hann lið sitt til búast. Herþjófr konungr átti mikinn húsabæ, ok var þar gott vígi, svá at þat var náliga kastali eða borg. Þar var fyrir sjautigi vígra manna ok ótalit allr verkalýðr ok þjónustumenn. En þegar er víkingar kómu at, gerðu þeir svá harða atgöngu, at þeir hristu grindr ok hurðir ok hjuggu á gættin, svá at frá gengu lokur ok slagbrandar, er innan váru fyrir hliðunum, en konungsmenn hrukku frá, ok náðu víkingar inngöngu. Tókst þar þá bardagi mikill. Svá segir Starkaðr:

"Svá kómum vér
til konungs garða,
hristum grindr,
hjuggum gætti;
brutum borglokur,
brugðum sverðum,
þar er sjau tigir
seggir stóðu
kostum góðir
fyr konungi;
þó var um aukit
öllum þrælum,
verkalýðum
ok vatndrögum."

Herþjófr konungr varðist lengi með liði sínu, því at hann hafði marga frœkna menn, en með því að Víkarr hafði valit lið með sér ok ágæta kappa, þá varð rýrt fyrir þeim lið Herþjófs konungs. Víkarr var jafnan framast sinna manna. Svá segir Starkaðr:

"Var Víkari
vant at fylgja
því at fremstr ok fyrstr
í flokki stóð;
hjuggum hjálma
með höfuðgnípum,
brynjur sneiddum
ok brutum skjöldu."

Starkaðr sótti hart fram með Víkari á hendr Herþjófi konungi, ok þeir veittu honum bana. Allir kappar Víkars sóttu hart fram. Fellu þar margir menn, en sumir váru særðir. Svá segir Starkaðr:

"Var Víkari
vegs um auðit,
en Herþjófi
heiptir goldnar,
særðum seggi,
en suma drápum,
stóðkat ek fjarri,
þá er fell konungr."

Þar fekk Víkarr sigr, en Herþjófr konungr fell, svá sem áðr er sagt, ok þrír tigir manna með honum, en margir sárir til ólífis, en engir fellu af Víkars mönnum. Eptir þat tók Víkarr skip þau öll, er Herþjófr konungr hafði átt, ok allt lið, þat er hann fekk, fór síðan austr með landi með allt lið, þat er honum vildi fylgja. Ok er hann kom á Agðir, kómu til hans þeir, er verit höfðu vinir föður hans. Varð hann þá brátt fjölmennr. Var hann þá til konungs tekinn yfir Agðir allar ok Jaðar, ok hann lagði undir sik Hörðaland ok Harðangr ok allt ríki þat, er Herþjófr konungr hafði átt.

Víkarr konungr gerðist brátt ríkr ok inn mesti hermaðr. Hann var hvert sumar í hernaði. Víkarr konungr fór með her sinn í Vík austr ok gekk á land austan fjarðar ok herjaði upp á Gautland ok vann þar mikit hervirki. En er hann kom upp í Væni, þá kom þar á móti honum konungr sá, er Sísarr hét. Hann var austan ór Kænugarði. Hann var kappi mikill ok hafði lið mikit. Þeir Víkarr konungr ok Sísarr áttu þar bardaga harðan, ok gekk Sísarr hart fram ok drap margt manna af liði Víkars konungs. Þar var Starkaðr með Víkari konungi. Hann gekk fram móti Sísari, ok áttust þeir lengi við vápnaskipti, ok þurfti hvárrgi öðrum at frýja stórra högga. Sísarr hjó af Starkaði skjöldinn ok veitti honum tvau sár í höfði mikil með sverði ok í sundr viðbeinit. Starkaðr fekk ok sár fyrir ofan mjöðmina á síðunni. Svá segir Starkaðr:

"Vart þú eigi
með Víkari
austr í Væni
árdag snemma,
þá er sóttu vér
Sísar á velli,
þat var þrekvirki
þokks megnara.
Mik lét sverði hann
sáru höggvinn
skarpeggjuðu
skjöld í gegnum,
hjálm af höfði,
en haus skorat
ok kinnkjálka
klofinn í jaxla;
en it vinstra
viðbein lamit."

Starkaðr fekk ok holsár á annarri síðunni af atgeiri þeim, er Sísarr vó með. Svá segir Starkaðr:

"Ok á síðu
sverði beitti
mér öflugr
fyrir mjöðm ofan,
en í aðra
atgeir lagði
köldum broddi,
svát á kafi yddi;
þau sér merki
á mér gróin."

Starkaðr hjó Sísar með sverði ok sneið svá um þvera síðu honum ok veitti honum mikit sár á fæti fyrir neðan kné, ok at lyktum hjó hann af honum annan fótinn í ökkla, ok þá fell Sísarr konungr. Svá segir Starkaðr:

"Sneidda ek honum
síðu aðra
bitrum brandi
um búk þveran;
svá ek af heiptum
hjörvi beittak,
at alls megins
áðr kostaðak."

Í bardaga þeim varð mannfall mikit, ok fekk Víkarr konungr sigr, en Kænir lögðu á flótta, þeir er eptir lifðu. Eptir sigr þenna fór Víkarr konungr heim í ríki sitt.

5. Víkarr vann Geirþjóf og Friðþjóf

Víkarr konungr spyrr, at Geirþjófr konungr hafði liðsafnað mikinn á Upplöndum ok ætlaði með þann her at Víkari konungi ok hefna Herþjófs konungs, bróður síns. Þá bauð Víkarr konungr út almenningi af ríki sínu, fór með þat lið til Upplanda móti Geirþjófi konungi. Þeir áttu mikla orrostu, svá at þeir börðust sjautján daga samfast, ok þá fell Geirþjófr konungr, en Víkarr konungr hafði sigr. Þá vann Víkarr konungr undir sik Upplönd ok Þelamörk, því at Friðþjófr Þelamerkr konungr var ekki heima í ríki sínu.

Þess getr Starkaðr, at sú var in þriðja orrosta Víkars konungs, er hann hafði unnit á Upplöndum:

"Lét þreksamr
þriðja sinni
Hildar leik
háðan verða,
áðr Upplönd
unnin yrði
ok Geirþjófr
of gefinn helju."

Síðan setti Víkarr menn yfir þat ríki, er hann hafði unnit á Upplöndum, en hann fór heim í Agðir ok gerðist bæði ríkr ok fjölmennr. Hann fekk sér konu ok átti við henni tvá sonu. Hét Haraldr inn ellri, en inn yngri hét Neri. Hann var manna vitrastr, ok varð þat allt at ráði, er hann lagði til, en svá var hann sínkr, at hann mátti engan hlut svá gefa, at honum væri eigi þegar eptirsjár at. Svá segir Starkaðr:

"Átti sér
erfivörðu
tírsamr tvá
tiggi alna;
hét hans sonr
Haraldr inn ellri;
setti hann þann
at Þelamörku.

Var sínkgjarn
sagðr af gulli
Neri jarl,
nýtr í ráðum,
Víkars sonr,
vanr í sóknum;
sá réð einn
Upplendingum."

Neri jarl var hermaðr mikill, en svá sínkr, at til hans hefir jafnat verit öllum þeim, er sínkastir hafa verit ok sízt hafa öðrum veitt.

En er Friðþjófr frétti fall bræðra sinna, fór hann til Upplanda ok tók þat ríki undir sik, er Víkarr hafði fyrr unnit. Þá sendi hann Víkari orð, at hann skyldi skatt gjalda af sínu ríki eða þola her hans. Svá segir Starkaðr:

"Réð Friðþjófr
fyrst at senda
heiptar boð
horskum jöfri,
hvárt Víkarr
vildi gjalda
hilmi skatt
eða her þola."

En er þessi orðsending kom Víkari, þá stefndi hann þing ok átti tal við ráðuneyti sitt at svara þessu vandmæli. Þeir báru saman ráð sín ok réðu lengi um. Svá segir Starkaðr:

"Réðum um,
ræddum lengi,
urðum vit
ekki dælir;
þat kaus herr,
at konungr skyldi
ríkr með her
rómu knýja."

Þau orð váru send Friðþjófi konungi, at Víkarr konungr vildi verja land sitt. Fór þá Friðþjófr konungr með her sinn ok ætlaði at herja á Víkar konung.

Óláfr inn skyggni hét konungr einn í Svíþjóð, þar sem heitir Nærríki. Hann var ríkr ok hermaðr mikill. Hann bauð út almenning af sínu ríki ok fór til liðveizlu við Víkar konung. Þeir höfðu mikit lið ok fara með her þann móti Friðþjófi konungi ok svínfylktu liði sínu til bardaga. Svá segir Starkaðr:

"Réð Óláfr
austr inn skyggni,
sældar gramr,
fyr Svíaríki;
hann bauð út
almenningi;
mikill var hans
helmingr talinn."

Þar tókst harðr bardagi, ok gengu menn Víkars konungs vel fram, því at þar váru margir kappar í liði með þeim. Þar var inn fyrsti kappi Starkaðr Stórvirksson, annarr Úlfr ok Erpr ok margir aðrir góðir drengir ok miklir kappar. Víkarr konungr gekk hart fram. Starkaðr var brynjulauss ok gekk í gegnum fylkingar ok hjó tveim höndum, sem hér segir:

"Gengum fram
í glam vápna
konungs menn
kappi gnægðir;
þar var Úlfr
ok Erpr litinn;
hjó ek brynjulauss
báðum höndum."

Ok er Víkarr konungr sótti hart fram með kappa sína á hendr Friðþjófi konungi, þá helt við los á fylking hans. Þá beiddi hann friðar Víkar konung. Svá segir Starkaðr:

"Réð Friðþjófr
friðar at biðja,
því at Víkarr
vægði ekki
ok Starkaðr
Stórvirksson
almátt fram
allan lagði."

Þar var inn mesti bardagi ok inn snarpasti, ok fell mikill hluti liðs Friðþjófs konungs, en er hann beiddi friðar, stöðvaði Víkarr konungr her sinn. Gekk þá Friðþjófr konungr til sætta við Víkar konung. Skyldi þá Óláfr konungr semja sáttmál milli þeira, ok var sú sætt, at Friðþjófr konungr gaf upp ríki sitt allt á Upplöndum ok Þelamörk, en hann fór ór landi. Setti Víkarr konungr yfir þessi ríki sonu sína. Gaf hann Haraldi konungsnafn yfir Þelamörk, en Nera jarlsnafn ok ríki á Upplöndum. Hann vingaðist við Gautrek konung á Gautlandi, ok þat segir í sumum bókum, at Neri heldi nokkut ríki af Gautreki konungi, þann hluta Gautlands er honum var nálægastr, ok væri hann ok jarl Gautreks konungs ok í ráðum með honum, þegar þess þyrfti við. Eptir þetta fór Víkarr konungr heim í ríki sitt ok varð frægr mjök af sigri þeim, ok skildu þeir Óláfr konungr með vináttu ok heldu þat jafnan síðan. Fór hann heim austr í Svíaríki.





© 2004-2007 Northvegr.
Most of the material on this site is in the public domain. However, many people have worked very hard to bring these texts to you so if you do use the work, we would appreciate it if you could give credit to both the Northvegr site and to the individuals who worked to bring you these texts. A small number of texts are copyrighted and cannot be used without the author's permission. Any text that is copyrighted will have a clear notation of such on the main index page for that text. Inquiries can be sent to info@northvegr.org. Northvegr™ and the Northvegr symbol are trademarks and service marks of the Northvegr Foundation.

> Northvegr™ Foundation
>> About Northvegr Foundation
>> What's New
>> Contact Info
>> Link to Us
>> E-mail Updates
>> Links
>> Mailing Lists
>> Statement of Purpose
>> Socio-Political Stance
>> Donate

> The Vík - Online Store
>> More Norse Merchandise

> Advertise With Us

> Heithni
>> Books & Articles
>> Trúlög
>> Sögumál
>> Heithinn Date Calculator
>> Recommended Reading
>> The 30 Northern Virtues

> Recommended Heithinn Faith Organizations
>> Alfaleith.org

> NESP
>> Transcribe Texts
>> Translate Texts
>> HTML Coding
>> PDF Construction

> N. European Studies
>> Texts
>> Texts in PDF Format
>> NESP Reviews
>> Germanic Sources
>> Roman Scandinavia
>> Maps

> Language Resources
>> Zoëga Old Icelandic Dict.
>> Cleasby-Vigfusson Dictionary
>> Sweet's Old Icelandic Primer
>> Old Icelandic Grammar
>> Holy Language Lexicon
>> Old English Lexicon
>> Gothic Grammar Project
>> Old English Project
>> Language Resources

> Northern Family
>> Northern Fairy Tales
>> Norse-ery Rhymes
>> Children's Books/Links
>> Tafl
>> Northern Recipes
>> Kubb

> Other Sections
>> The Holy Fylfot
>> Tradition Roots



Search Now:

Host Your Domain on Dreamhost!

Please Visit Our Sponsors




Web site design and coding by Golden Boar Creations