24. Vilhjámlr sveik Hrólf öðru sinni

Nú er frá því at segja, at þau fóru ór Garðaríki Hrólfr ok konungsdóttir, at einn dag sjá þau, hvar einn maðr ríðr eptir þeim. Hann er í línklæðum einum ok gyrðr sverði. Hann dregr skjótt eptir þeim. Kennir Hrólfr, at þar er Vilhjálmr kominn, en þegar hann sér Hrólf, fellr hann til fóta honum ok biðr sér líknar á marga vegu, — "hefi ek hart af fengit, síðan vit skildum," segir Vilhjálmr, "því at konungr lét setja mik í myrkvastofu ok vildi láta drepa mik. Komst ek í burt með ráðum, bæði frosinn ok hungraðr. Er ek nú kominn á þína miskunn, Hrólfr minn, hvat sem þú vilt af mér gera. Vilda ek aldri gert hafa, er þér mætti mislíka, ok alla daga vera þér hollr ok trúr heðan frá, ef þú lætr mik nú lifa ok fylgja þér aptr til Danmerkr."

Hrólfi fekkst hugar við hörmungarlæti Vilhjálms ok segist eigi nenna at drepa hann, þó at hann væri þess makligr. Konungsdóttir kvað því misráðit vera mundu, — "því at hann hefir illt yfirbragð, ok illa mun hann reynast."

Vilhjálmr fór nú með þeim ok gerði sik mjök þjónustumjúkan, en aldri var honum óhætt at koma nærri Dúlcifal, því at hann beit Vilhjálm ok barði, ef hann náði.

Fóru þau til þess, er ein dagleið var eptir til Þorgnýs jarls. Höfðu þau tekit sér náttstað undir skógi einum ok skutu sér laufskála um kveldit. Lágu þau Hrólfr ok konungsdóttir bæði saman hverja nótt ok nakit sverð í milli þeira. Vilhjálmr stakk Hrólfi svefnþorn um nóttina, en um morgin stóð hann upp snemma ok tók hestinn Dúlcifal ok lagði söðul á hann, ok þetta eitt vildi hann at Vilhjálmi þiggja. Hrólfr lá í herklæðum sínum ok utan yfir Véfreyjunaut. Ingigerðr stóð upp. Hún knúði Hrólf ok fekk eigi vakit hann, hvern veg sem hún fór at. Gengr hún þá ór skálanum ok grætr. Vilhjálmr sér þat ok spyrr, hvárt henni gætist lítt at hvílbrögðunum.

Hún segir: "Allt má mér vel við hann líka, en svá sefr hann fast, at ek fæ ekki vakit hann."

"Ek skal þá vekja hann," segir Vilhjálmr.

Gengr hann þá at ok ryðr í sundr skálanum. Síðan hjó hann báða fæturna undan Hrólfi ok stakk þeim milli klæða sér. Hrólfr svaf sem áðr. Konungsdóttir spyrr, hvað brysti.

"Lífstundir Hrólfs," sagði Vilhjálmr.

Konungsdóttir segir: "Njót allra manna verst lífs ok handa, ok var þetta it mesta óhappaverk unnit. Muntu illa ills bíða."

Vilhjálmr mælti: "Tveir eru kostir gervir, taktu hvárn, er þér þykkir vildari, ok er sá annarr, at þú skalt fara með mér til Þorgnýs jarls ok sanna þat, er ek segi, því at ek hygg mér lítit til sæmdar at fara aptr í Garðaríki. Hinn er annarr kostr, at ek drep þik, sem þú ert komin."

Hún hugsar at kjósa sér eigi dauða, meðan hún á kost at lifa, en þykkir fyrir Vilhjálmi einskis ills örvænt. Segir hún þá, at hún mun honum fylgja ok eigi í móti mæla því, er hann segir, ef hann gerði henni engan vanheiðr í sínum orðum. Varð hún hér eið at vinna. Vilhjálmr vildi taka Dúlcifal, en þess var engi kostr, því at hann beit ok barði á alla vega, svá at hann mátti honum hvergi nærri koma, ok eigi mátti hann at Hrólfi ganga fyrir hestinum. Mátti hann ekki með sverðit fara fyrir þunga sakir. Lá Hrólfr nú þar eptir, en þau fóru leiðar sinnar. Þótti konungsdóttur nú þungt at fara ok mikit við Hrólf at skilja, svá lítt sem hann var staddr.

Er eigi frá þeira ferð fyrr sagt en þau kómu til Þorgnýs jarls. Gengr hann móti konungsdóttur með allri vegsemd ok blíðu. Hann spurði, hvat manna hann væri.

Hann svarar: "Ek er einn bóndason af góðri ætt hér í Danmörk ok kom ek í ferð með Hrólfi, þá er hann fór til Garðaríkis. Höfum vit þar unnit margar þrautir, ok at seinustu vann hann Sörkvi, kappa Eireks konungs, ok drap hann. Þat þoldi konungrinn eigi ok lét taka Hrólf ok drepa. Eru hér fætr hans, er ek hefi með mér til sýnis. Náði ek síðan konungsdóttur, ok færði ek hana hingat. Hefi ek lagt mik í margan lífsháska fyrir yðra skuld ok báðir vit Hrólfr. Var ok engi honum hraustari, því at hann gafst aldri upp, fyrr en hann missti báða fætrna. Þykkjumst ek nú kominn til ráðahags við Þóru, dóttur yðra. Er yðr smánarlaust at eiga mik fyrir mág fyrir ættar ok mannskapar sakir. Þarf því eigi at fresta, at nú sé bæði saman brullaupin."

Flestum þótti saga Vilhjálms sannlig, ok hörmuðu allir dauða Hrólfs, mest jarl ok Stefnir, sonr hans. Ingigerðr grét mjök. Jarl blíðkaði hana ok spurði, hvárt Vilhjálmr hefði honum satt sagt.

Hún sagði: "Eigi mun Vilhjálmr meira at yðr ljúga en öðrum, en þess vil ek yðr biðja, at þér frestið mánuð brullaupunum. Kann þar margt til at koma, at yðr þykkir eigi svá mega vera."

Þóru fell ok lítt til Vilhjálms ok beiddi þess sama. En er Vilhjálmr heyrði þetta, kjaptaði hann: "Látið þér eigi á brullaupum frest, hvat sem þær segja, því at kvenna skaplyndi er ómerkiligt."

Stefnir sagði: "Vel stendr, at konungsdóttir ráði þessu, ok eru þetta eigi löng frest."

Vilhjálmr segir: "Óhöfðingliga er þat sagt at láta konur ráða fyrir sér ætlun sinni eða son sinn, ef þau ráða þó verr."

Stefnir reiddist við orð hans ok sagði þær skyldu ráða, en eigi Vilhjálmr, — "ella skal ek missa lífit."

Vilhjálmr segir þat skaðalaust, þó at hann væri drepinn. Jarl bað þeim þetta eigi at grein verða, — "en þó mun Stefnir ráða því, er hann vill til hlutast, en þú, Vilhjálmr, munt ná ráðahag við dóttur mína, því at þú hefir vel til unnit."

Stefnir tók í hönd Ingigerðar ok leiddi hana til skemmu systur sinnar, læsti sídan ok geymdi sjálfr lykkilinn. Þat er sögn manna, at Ingigerðr konungsdóttir hafi geymt fætrna ok borit hjá þau grös, er ekki mátti deyja. Líkaði Vilhjálmi illa við Stefni ok varð at hafa svá búit.

25. Möndull græddi Hrólf

Nú er þar til máls at taka, er Hrólfr er. Hann lá til kvelds sem dauðr, því at svefnþorninn lá í höfði honum. Hafði Vilhjálmr hann ekki burt tekit. Dúlcifal stóð með söðli ok beizli þar yfir honum, til þess er hann gekk at Hrólfi ok velti honum með höfðinu um völlinn. Fell þá burtu svefnþorninn. Hrólfr vaknar við þat, at undan váru báðir fætrnir, horfinn skálinn, en Vilhjálmr burt ok konungsdóttir. Þar lá sverðit Hreggviðarnautr. Hrólfi þótti nú mjök harkast um, en þó hreyfir hann sik ok tekr lífsteinana ok skefr í stúfana. Tók þá skjótt sviða ór sárunum. Hrólfr skreið at hestinum, en hann lagðist niðr. Fekk Hrólfr þá velt sér í söðulinn. Stóð Dúlcifal þá upp. Reið Hrólfr þá til þess, er hann kom til bæjar Bjarnar, vinar síns, því at hann vildi eigi ríða til borgarinnar, en þótti langt til kastala síns. Dúlcifal lagðist, þegar hann kom í garðinn. Tók Hrólfr þá beizl af honum, en skreið inn í húsin. Þótti honum þar auðigt mjök.

Hrólfr fór í eldaskála ok kastar sér niðr í sætit, þar er skuggi bar á, ok lá þar um stund. Hann sér þá, hvar kona gengr ok hefir eld meðferðar. Þessi kona var blá at yfirlit sem klæði ok mjök bólgin. Hún kveykti eld. Litlu síðar kemr inn maðr í skarlatsbúnaði ok skarband um enni af gulli gert. Hann var lágvaxinn ok miðdigr. Hann leiddi mann einn eptir sér, ok var bundinn at höndum ok fótum. Þar kennir hann Björn, vin sinn, ok þykkir hann harðliga leikinn. Hann leggr Björn niðr, en sezt niðr við eldinn ok setr konuna hjá sér ok kyssti hana.

Björn mælti: "Illa gerir þú, Möndull, er þú hefir svikit konu mína, en forlogit mik við jarl, svá at hann lætr hengja mik á þriggja nátta fresti fyrir enga sök. Mundi eigi svá fara, ef Hrólfr Sturlaugsson væri innan lands. Mun hann ok mín hefna, ef honum verðr aptrkvámu auðit."

Möndull svarar: "Aldri mun hann þér hjálpa né þín hefna heðan frá. Má ek þat af honum segja þér, at undan honum eru báðir fætrnir ok ódauðr at eins. Mun hann aldri lífs aptr koma."

Hrólfr færist nú á stúfana upp í sætinu ok tekr báðum höndum um háls Mönduls ok mælti: "Þat skaltu vita, at enn lifa hendr Hrólfs, þó at fætrnir sé farnir," kippir honum niðr undir sik, svá at kvárar niðr í honum.

Hann mælti þá: "Ger svá vel, Hrólfr, at þú drep mik eigi. Skal ek þik þá heilan gera, því at ek á þau smyrsl, er engi eru slík á Norðrlöndum. Hefi ek svá mikil konstr til læknisdóms, at ek má allt heilt vinna, þat lífs er ván, innan þriggja nátta. Ek vil þér ok kunngera, at ek er dvergr í jörðu byggjandi, ok dvergsnáttúru hefi ek á kynstrum til lækidóms ok hagleik. Fór ek þess erendis hingat, at ek ætlaði at heilla Þóru jarlsdóttur eða Ingibjörgu ok hafa þær burtu með mér. En fyrir því at Björn sá gerst, hverr ek var, þá vildi ek svá fyrir koma honum, at ek tók beltit ok lét ek í kistu hans, en ek tók burt lykkilinn, at hann þætti því líkligri til, at hann hefði stolit, sem hann væri tregari til kistunni upp at lúka. Hefi ek snúit allra manna vináttu við Björn. Nú vil ek gjarna allt til lífs mér vinna, þat er þú kannt beiða, því at minn lífgjafa skal ek aldri svíkja."

Þá mælti Hrólfr: "Þat mun ek voga at gefa þér líf, en fyrst skaltu Ingibjörgu lækna ok leysa Björn."

Lét hann þá Möndul upp standa, ok var hann svartr ok ljótr eptir skapan sinni. Leysti hann Björn, en færði Ingibjörgu ór klæðum ok smurði hörund hennar með góðum smyrslum ok gaf henni minnisveig at drekka, ok vitkaðist hún þá skjótt, en hvítnaði hörundit, ok tók þá heilsu sína ok týndi allri ást við dverginn. Þökkuðu þau Björn Hrólfi, sem verðugt var.

Eptir þat hvarf Möndull ok kom aptr, þegar stund leið, ok fór þar með fætr Hrólfs ok stóran smyrslabuðk. Hann mælti: "Nú mun ek þat gera verða, sem ek hafði áðr eigi ætlat, at græða þik, Hrólfr. Skaltu nú leggjast niðr við eldinn ok baka stúfana."

Hrólfr gerði svá. Smurði hann þá smyrslunum í sárin ok setti við fætrna ok batt við spelkur ok lét Hrólf svá liggja þrjár nætr, leysti þá af umbönd ok bað Hrólf upp standa ok reyna sik. Hrólfr gerði svá. Váru honum fætrnir þá svá hægir ok mjúkir sem hann hefði á þeim aldri sárr verit.

Nú þótt mönnum þykki slíkir hlutir ótrúligir, þá verðr þat þó hverr at segja, er hann hefir sét eða heyrt. Þar er ok vant móti at mæla, er inir fyrri fræðimenn hafa samsett. Hefði þeir þat vel mátt segja, at á annan veg hefði at borizt, ef þeir vildi. Hafa þeir ok sumir spekingar verit, er mjök hafa talat í fíguru um suma hluti, svá sem meistari Galterus í Alexandrí sögu eða Umeris skáld í Trójumanna sögu, ok hafa eptirkomandi meistarar þat heldr til sannenda fært en í móti mælt, at svá mætti vera. Þarf ok engi meira trúnað á at leggja, en hafa þó gleði af, á meðan hann heyrir.

Þá mælti Hrólfr til Mönduls: "Nú hefir þú vel gert, er þú hefir mik læknat. Skaltu hjá mér hafa nokkura hluti, er þú beiðir. Þess vil ek biðja, at þú fylgir mér til Garðaríkis, ef ek ferr þangat aptr."

Möndull segir svá vera skyldu, — "mun ek nú fara til minna heimkynna. Hefi ek hart af fengit okkrum viðskiptum ok þat harðast, at ek skilda við Ingibjörgu, en þó mun nú svá verða vera."

Fór Möndull dvergr við svá búit, ok vissi Hrólfr ekki, hvat at honum varð.

26. Hrólfr gekk fyrir jarl

Um morguninn eptir stendr Hrólfr upp ok herklæðist. Hann mælti til Bjarnar: "Nú munu vit fara í borgina fyrir jarl."

Björn segir: "Ófúss er ek þess, því at nú er úti sá tími, er mér var griðum játat, ok er mér víss dauði, ef ek kem þar."

Hrólfr mælti: "Til þess muntu hætta verða."

Fóru þeir nú til borgarinnar ok ganga inn í höllina ok námu staðar utarliga. Jarlinn sat þá yfir drykkjuborðum ok kenndi eigi Hrólf ok engi sá, er inni var.

En þegar sem jarlsmenn sáu Björn, mæltu þeir allir til hans: "Djarfr gerist þjófrinn Björn, er hann gengr fyrir augu jarls, ok illa hefir Möndull gætt hans, er hann er lauss orðinn."

Einn maðr tók upp oxahnútu stóra ok snarar at Birni, en Hrólfr tók hana á lopti ok sendi aptr þeim, er kastaði. Kom hnútan fyrir brjóst honum ok í gegnum hann, svá at hún stóð föst í timbrveggnum. Allir hljóðnuðu við þetta ok hræddust inn mikla mann, er inn var kominn.

Hrólfr mælti til Bjarnar: "Gakktu fyrir sæti Stefnis ok tala þessum orðum: "Bjóða mundi Hrólfr Sturlaugsson þér, ef hann væri hér fyrir, en þú kæmir til."

Björn þverfetar innar eptir höllinni, því at hann var hræddr mjök, þar til hann kom fyrir Stefni. Mælti hann þá þessum orðum, er Hrólfr bauð honum. En er Stefnir heyrði orð hans, stökk hann fram yfir borðit ok gekk utar at Hrólfi ok létti kápuhettinum frá andliti honum. Kenndi hann þá Hrólf ok fagnaði honum forkunnar vel ok leiddi hann fyrir föður sinn. Jarl varð feginn kvámu Hrólfs ok stóð upp í móti honum með allri blíðu.

Vilhjálmr setti nú ekki vel augun, er hann sá Hrólf. Var hann stundum rauðr yfirlits, en stundum bleikr sem bast af hræðslu.

Þorgnýr jarl mælti: "Hér sýnist mér nú Hrólfr, Vilhjálmr, en eigi dauðr."

Hrólfr spyrr, ef Vilhjálmr væri þar. Hann segir: "Hér em ek, Hrólfr minn, ok er allt á þínu valdi, þat mér til heyrir."

Hrólfr segir: "Ekki skildist þú vinsamliga við mik, Vilhjálmr, ok mun þér lengi illt innan brjósts búit hafa, þó at nú sé fram komit, ok er þat nú vildast, at þú segir ævisögu þína, þótt eigi sé góð, því at lítill heiðr mun þér at þínu lífi verða heðan frá."

"Svá skal gera sem þú vilt, Hrólfr minn, því at þat mun bezt gegna," segir Vilhjálmr.

27. Saga Vilhjálms ok endalok hans

"Þat er upphaf at sögu minni, at faðir minn bjó við skóg einn hér í Danmörk, er Úlfr hét. Hann átti sér konu ok átta börn, ok var ek eitt af þeim, it elzta at aldri. Faðir minn átti geitr margar ok mjök óspakar. Var ek til þess fenginn at geyma þeira, ok allt gerða ek, þat er til fell ok ek komst höndum undir, en viðgerningr var léttr, ok illa var ek klæddr. En þegar ek kom eigi geitunum heim, þá var ek flengdr. Tók ek þetta illa at þola, þar til at ek kom heim eina nótt; bar ek eld at húsunum, ok brenndi ek þau inni. Bjó ek þá búinu um langa stund. Tók ek þá mikinn þroska.

Eina nótt dreymdi mik, at maðr kom at mér mikill vexti ok nefndist Grímr. Hann kvað mik vera gott mannsefni ok mikla giftu lagna verða, ef ek kynni eptir at leita, ok mælti til kaupa við mik. Ek spurði, hverninn kaup þat væri.

Hann segir: "Ek skal gefa þér enn meira afl en þú hefir áðr, þar með vápn ok góð klæði ok fleiri hluti aðra, en þú skalt fara á fund Hrólfs Sturlaugssonar ok svíkja hann, ef þú getr, því at hann er nú á ferð kominn, ok ætlar hann nú til Garðaríkis ok ná burt konungsdóttur. Mun hann mörgu illu af stað koma, ef hann er eigi af dögum ráðinn. Má svá gera giftumuninn, at þú verðir mágr Eireks konungs, en hann fái bana."

Ek játaði þessu. Síðan tók hann horn undan skikkju sinni ok gaf mér einn drykk. Þótti mér þá hlaupa afl í mik. Síðan skildu vit at svá mæltu, ok er ek vaknaði, lágu þar bæði vápnin ok klæðin. Fór ek síðan, þar til er vit fundum Ölvi, frænda minn. Váru þat allt mín ráð, er þar fór fram, því at ek þóttist vita, at þú mundir halda eiða þína ok ek mundi kosti eiga at drepa þik, þá er ek vilda, ok þú hefðir unnit mér þat til framkvæmdar. Þykkist ek nú vita, at þetta hefir Grímr ægir verit, er mér hefir vitrazt, ok því fór ek ór Garðaríki eptir þér, at ek hræddumst, at hann mundi mér grimmliga hefna, ef ek gerði þat eigi, er hann hafði mælt. Nú hafði ek ætlat at fá Þóru til eiginkonu, ok því færði ek Ingigerði hingat, en eigi í Garðaríki. Hefði ek þar aldri óttalauss verit, ef it sanna væri uppi um hagi mína, ok hefi ek ætlat at drepa Stefni ok svá jarl eptir ok taka Ingigerði ok ráða einn fyrir ríkinu þaðan af. Mundi ek hafa gengit milli bols ok höfuðs á þér, Hrólfr minn, í skóginum, ef ek hefði eigi óttazt Dúlcifal. Er nú ævisaga mín úti. Væntir mik nú, Hrólfr minn, at þú munir gefa mér líf, þótt ek sé ómakligr, því at mér hefir nokkur várkunn á verit at vinna til þvílíks heiðrs sem í boði var ok slíks kvánfangs ok mikils ríkis."

Eptir þat þagnar Vilhjálmr, en öllum þeim, er heyrðu þessa sögu, þótti hann vera inn mesti svikari.

Eptir þat hefr Hrólfr upp sína sögu ok segir frá því, er hann fór heiman ór Danmörku, ok til þess, er þá var komit, ok þótti mönnum mikils vert um hans frægð ok hreystiverk, ok þótti dvergrinn honum sendr verit hafa til happa.

Tók nú Björn aptr þvílík metorð ok heiðr sem hann hafði áðr haft, en Vilhjálmr var nú fanginn, ok er stefnt til hans fjölmennt þing. Var þá um leitat, hvern dauðadag hann skyldi helzt hafa. Urðu allir á þat sáttir, at hann fengi it hræðiligasta líflát, ok var síðan sett ginkefli í kjapt honum ok hengdr á hæsta gálga. Lét Vilhjálmr svá sitt líf sem fyrr var sagt, ok var þess ván, at illa mundi illum lúka, þar sem þvílíkr svikari ok morðingi var.

Ingigerðr konungsdóttir varð fegin aptrkvámu Hrólfs ok því, at hann var heill orðinn. Átti jarl þá tal við hana ok segir, at nú mundi ekki brullaupinu lengr fresta þurfa.

Hún segir: "Þat skuluð þér vita, herra, at eigi er hefnt Hreggviðar konungs, föður míns, ok þat með, at ek skal í einskis manns sæng koma, fyrr en þat er gert, at Eirekr konungr er drepinn ok Grímr ægir ok allir þeir, er þar gerðu mest at. Vil ek ok eigi, at Garðaríkis menn þjóni undir annan höfðingja en þann, er ek skal eiga."

Hrólfr segir: "Með því ek færði konungsdóttur burt ór Garðaríki ok hún vildi mér lostig fylgja, þá skal hún ok ónauðug af hverjum manni, ef ek má ráða. En bjóða vil ek yðr, herra, at fara í Garðaríki með styrk yðrum ok vinna þar þvílíkt, er ek má orka."

Jarl segir: "Þakka vil ek yðr, Hrólfr, fyrir þann góðvilja, er þér hafið mér tét í þessu ok allri þinni þjónustu. Nú vil ek gjarna þat þiggja, at þit Stefnir séuð formenn þessar ferðar. Skal ek ykkr svá búa í þessa ferð at skipum ok liði sem ek hefi framast efni á, því at ek vildi, at þit kæmuð svá hefndum fram, at konungsdóttur líki. Skal ok brullaupit eigi fyrr vera en þit komit aptr, ef þess verðr auðit."

Konungsdóttir segir sér þetta vel líka, ok var þetta með þeim staðráðit. Menn Hrólfs höfðu beðit hans í kastalanum, meðan hann var í burtu, ok urðu þeir glaðir við hans heimkvámu.

28. Þeir Hrólfr heldu til Garðaríkis

Lætr nú Þorgnýr jarl hafa skipa búnað ok vápna um sumarit, svá vítt sem hans ríki var. Kom honum ok mikit lið af Svíþjóð ok Fríslandi, er frændr hans ok vinir sendu honum, ok enn fekk hann mikinn styrk af Vindlandi. Var nú mikill viðbúnaðr í Jótlandi í þessari herferð, en svá sem herrinn var allr saman kominn, var þat frítt lið ok vel búit. Þeir höfðu hundrað skipa ok flest stór. Váru þeir Hrólfr ok Stefnir formenn þessa liðs. Þeir biðu byrjar nokkura daga.

Einn dag gekk maðr fram at borði á skipi Hrólfs. Hann var lágr ok digr, hafði stóran bagga á herðum sér. Hann gengr á bryggjuna á skipit. Hrólfr kennir þenna mann. Þar er kominn Möndull dvergr. Hrólfr fagnar honum vel.

Möndull lagði baggann af sér ok mælti: "Nú er ek hér kominn, sem þú beiddir, Hrólfr, ok mun ek fara með þér, ef þú vilt, með því móti at ek ráði öllu því, er ek vil til leggja, ok engi bregði af mínum ráðum. Þó mun alls við þurfa, at vel takist."

Hrólfr svarar ok segir, at allir skyldi hans ráð hafa ok hann vildi gjarna hans föruneyti þiggja.

Þá mælti dvergr: "Þat er fyrst mín skipan, at þú, Hrólfr, skalt vera á því skipi, sem fyrir skal fara alla leið, því at þú hefir gullit álfkonunaut. Máttu eigi villt fara. Vér skulum tengja saman öll skip vár, hvert at stafni annars. Ek skal vera á því skipi, er seinast ferr. Vér skulum eigi fyrr leysa en undit er segl á öllum skipunum, ok þótt nokkurr leysist ór flotanum, þá skal engi fram hjá sigla. Skuluð þér þessu fram halda ok eigi af bregða, hvat er á gnýr eða yðr kann sýnast, ok mun þá vel duga. Aldri skulu vér at landi leggja né nokkura dvöl hafa, fyrr en vér komum til Garðaríkis. Skulum vér nú segl vinda, því at byr mun eigi skorta."

Var nú svá gert sem Mödull hafði fyrir sagt. Bað Þorgnýr jarl vel fyrir þeim ok Ingigerðr. Björn ráðgjafi var eptir með jarlinum, ríkinu til gæzlu.

Rann nú byrr á, ok sigla þeir Hrólfr í haf. Þeim byrjaði hægliga, en svá sýndist þeim sem annat mundi veðr í lopti. Sjór var úthverfr kringum þá, ok miklar dunur váru í loptit at heyra. Möndull sat við stjórn á síðasta skipi. Hann tók eitt stórt kefli ok batt þar um blám þræði ok dró þat eptir skipinu í vörina.

Eina nótt sýndist þeim sem herskip færi í móti Hrólfi ok veitti honum harða atsókn. Möndull kallaði ok bað engan gefa sik at því, en þeir sögðu hann svá hræddan, at hann þyrði eigi verja lið Hrólfs. Þeir leystu skip eitt ór flotanum ok vildu fara fram fyrir önnur skipin, en þess var eigi kostr, því at vindr kom í móti þeim, ok rak þá aptr um öll skipin, ok þat sá hann til þeira síðast, at einn stór hrosshvalr kom at þeim ok steypti skipinu um koll. Týndist þar hvert mannsbarn. Mörg undr bar fyrir þá önnur, ok brugðu menn sér misjafnt við. Þeir týndu alls tuttugu skipum, áðr þeir kómu í Garðaríki.

Lögðu þeir upp í ána Dýnu ok herjuðu þar á bæði borð, brenndu byggðir, en ræntu fé, því er þeir náðu. Margt fólk gekk til handa þeim, ok fengu þeir með því fjölda liðs. Spurðu þeir brátt til Eireks konungs, hvar hann var með fjölmenni. Lögðu þeir þá skipunum í eitt lægi. Möndull tók bát einn ok reri kringum öll skipin. Síðan gekk hann á land ok bað menn tjalda við einn hamar, er þar var nær þeim, — "skal hvert tjald standa af annars enda upp."

Var nú svá gert. Eptir þat leysti hann bagga sinn ok tók þar ór svört silkitjöld. Hann tjaldaði þeim utan yfir öll önnur tjöldin svá breitt ok sterkliga, at hvergi fannst smuga á. Þetta var fyrir vetrnætr, er þeir kómu í Garðaríki.

Möndull dvergr mælti: "Nú skal bera kost af skipunum í tjöldin, svá at endast megi um þrjár nætr. Síðan skuluð þér í tjöldin ganga ok engi út sjá, fyrr en ek segi yðr til."

Var nú allt gert eptir hans boði. Gekk Möndull síðast inn ok fór þó áðr umhverfis tjöldin.

Litlu eptir þetta heyrðu þeir, at veðr tók at hvessa ok gnúði fast á tjöldin. Þótti þeim þat undrum gegna. Maðr einn var svá forvitinn, at hann spretti tjaldinu ok sá út, en er hann kom inn aptr, var hann bæði vitlauss ok mállauss ok innan lítils tíma dauðr. Þessu gekk þrjár nætr, at veðrit stóð.

Möndull mælti: "Eigi komum vér allir aptr til Danmerkr, ef Grímr ægir má ráða, því at hann var sá hrosshvalr, er týndi skipum várum, ok hefði hann svá með öll farit, ef ek hefði eigi farit síðast, því at hann mátti aldri lengra fara en at kefli því, er ek dró eptir mér. Nú hefir hann hríð at yðr gert með frosti, at allir þér hefðuð bana fengit, ef eigi hefðu tjöldin hlíft yðr, en nú á þetta ofan eru komnir tólf menn í skóginn skammt heðan, er Grímr hefir sent Eireki konungi. Þeir eru ofan af Ermlandi ok eru nú at efla seið ok skulu seið ætlat ykkr Hrólfi ok Stefni, svá at þit skulið sjálfir drepa ykkr. Nú skulum vér fara sjau saman móti þeim ok sjá, hvat í gerist."

Gerðu þeir nú svá, unz þeir kómu í skóginn. Sáu þeir hús eitt. Var þangat at heyra ill læti, er þeir frömdu seiðit. Gengu þeir síðan inn í húsit ok sjá þar hjall hávan ok undir fjóra stólpa. Möndull fór inn undir hjallinn ok reist þeim seiðvillur með þeim atkvæðum, at þeim hrifi sjálfum seiðmönnum. Gengu þeir síðan út í skóginn ok námu staðar um hríð, en seiðmönnunum brá svá við, at þeir brutu ofan seiðhjallinn ok hlupu beljandi út af húsinu á sinn veg hverr þeira. Sumir hlupu í fen eða sjó, en sumir fyrir björg ok hamra, ok drápu sik allir með þessum hætti. Fóru þeir síðan aptr til skipa sinna, ok váru þau heilbrigð. Sáu þeir, at hríðin hafði ekki víðara tekit en um kring skipin ok tjöldin.

Þá mælti Möndull: "Nú er svá orðit, Hrólfr, at ek mun ekki í orrostu ganga, því at ek er engi at hreysti eða framgöngu, en þó mundir þú liðfár hafa orðit, ef þú hefðir einn um sét með. Ykkr Stefni var þessi dauði ætlaðr, sem nú sáuð þér, at seiðmennirnir fengu."

Þökkuðu þeir honum fyrir sín konstr ok bjuggu sik til landgöngu síðan.