THE HAUK BOOK

ICELANDIC TYPE TEXT

(English translation in "Norse Discovery of America," see page 192)

[AM. 557, 4to, p. 27.] EIRIKS SAGA RAUDA (1)----1.

13. [Ó]láfr (2) hét konungr, er kallaðr var Óláfr hvíti. Hann var son Ingjalds konungs

14. Helgasonar, Óláfssonar, Guðrøðarsonar, (3) Hálfdanarsonar hvítbeins Upple-

15. ndinga konungs. Óláfr herjaði í vestrvíking, ok vann Dyflinni (4) á Ír-

16. landi ok Dyflinnarskíri, ok gøðisk konungr yfir. Hann fekk (5) Auðar d-

17. júpauðgu, dóttur Ketils flatnefs, Bjarnarsonar bunu, ágæts manns ór N-

18. oregi; Þorsteinn rauðr hét son þeira. Óláfr fell á Írlandi í orrostu, en Au-

19. ðr ok Þorsteinn fóru þá í Suðreyjar; þar fekk Þorsteinn Þuríðar, dóttur Eyvindar

20. austmanns (6), systur Helga hins magra; þau áttu morg born. Þorstei-

21. nn gøðisk herkonungr. Hann rézk til lags með Sigurði enum ríka, syni Eyste-

22. ins glumru. Þeir unnu Katanes ok Suðrland, Ros ok Mæri, ok meirr en

23. hálft Skotland. Gørðisk Þorsteinn þar konungr yfir, áðr Skotar sviku hann, ok

24. fell hann þar í orrostu. Auðr var þá á Katanesi, er hon spurði fall Þorsteins.

25. Hon lætr þá gøra knorr í skógi á laun, en er hon var búin, helt hon út

26. í Orkneyjar. Þar gipti hon Gró, dóttur Þorsteins, ok hon var móðir Gunnlaðar, er Þorfinnr

27. jarl hausakljúfr átti. Eptir þat fór Auðr at leita Íslands; hon hafði á

28. skipi tuttugu karla frjálsa. Auðr kom til Íslands, ok var hinn fyrsta vetr

29. í Bjarnarhofn með Birni bróður sínum. Síðan nam Auðr oll Dalalon-

30. d, milli Dogurðarár ok Skrámuhlaupsár, ok bjó í Hvammi. Hon hafði b-

31. ænahald í Krosshólum. Þar lét hon reisa krossa, því at hon var skírð ok vel

1. MS. saga eireks rauda. 2. MS. [O]leifr. 3. MS. gudridar sonar. 4. MS. diflina

5. hann feck repeated in MS. 6. MS. austz mannz

(English translation in Norse Discovery of America, see page 216)

[HAUKSBÓK, p. 94 b.] ÞORFINNS SAGA KARLSEFNIS-----4.

1. ok heimamonnum, ok bauð honum af at hafa sifkt er hann vildi. Ormr þá þetta,

2. ok talði Einar vera góðan fardreng ok auðnumann mikinn. En er þeir

3. heldu á varninginum gekk kona fyri útibúrs dyrrin. Einarr spyrr Orm:

4. 'Hver væri sú hin fagra kóna, er þar gekk fyri dyrrin. Ek hefi eigi

5. hana hér fyrri sét.' Ormr svarar: 'Þat er Guðriðr, fóstra mín, dóttir Þorbjarnar at Laugarbrekku.'

6. Einarr mælti: 'Hon mun vera kostr góðr, eða hafa nokkurir menn til

7. komit at biðja hennar?' Ormr segir: 'Beðit hefir hennar víst verit, ok liggr þat eigi laust,

8. fyri; finnsk þat á, at hon mun vera mannvond, ok svá faðir hennar.' 'Svá

9. með því,' sagði Einarr, 'at hér er sú kona, er ek ætla mér [at] biðja, ok vil-

10. da ek at þessa mála leitaðir þú við Þorbjorn, foður hennar, ok legðir

11. allan hug á, at þetta mætti framgengt verða. Skal ek þér fullkomna

12. vináttu fyri gjalda, ef ek get ráðit. Má Þorbjorn bóndi þat sjá,

13. at okkr væri vel hendar tengðir, því at hann er sómamaðr mikill

14. ok á staðfestu góða, en lausafé hans er mér sagt heldr á forum;

15. en mik skortir hvárki land né lausafé, ok okkr feðga, ok mundi Þorbirni

16. verða at þessu hinn mesti styrkr, ef þetta tækisk.' Ormr segir: 'Víst þykkjumk [ek]

17. vinr þinn vera, en þó em ek eigi við mitt ráð fúss, at vit berim

18. þetta upp, því at Þorbjorn ere skapstórr, ok þó metnaðarmaðr mikill.

19. Einarr kvezk ekki vilja annat en [at] upp væri borit bónorðit. Ormr kvað hann rá-

20. ða skyldu. Ferr Einarr suðr aptr unz hann kemr heim. Nokkuru síðar ha-

21. fði Þorbjorn haustboð, sem hann átti vanda til, því at hann var stórmenni mik-

22. it. Kom þar Ormr frá Arnastapa, ok margir aðrir vinir Þorbjarnar. Ormr kom at má-

23. li við Þorbjorn, ok sagði, at Einarr var þar skommu frá Þorgeirsfelli, ok gerðisk

24. hinn efniligsti maðr. Hefr Ormr nú upp bónorðit fyri hond Einars,

25. ok segir þat vel hent fyri sumra hluta sakir, 'má þér, bóndi, verða at því

26. styrkr míkill fyri fjárkosta sakir.' Þorbjorn svarar: 'Eigi varði mik slíkra

27. orða af þér, at ek munda (1) gipta þræls syni dóttur mína; ok þat finni þér nú, at

28. fé mitt þverr, er slík ráð gefið mér; ok eigi skal hon með þér vera lengr, er

29. þér þótti hon svá lítils gjaforðs verð.' Siðan fór Ormr heim, ok hverr

30. annarr bóndmanna (2) til síns heimilis. Guðríðr var eptir með foður sínum,

31. ok var heima þann vetr. En at vári hafði Þorbjorn vinaboð, ok kom þar

32. mart manna, ok var hin bezta veizla. Ok at veizlunni krafði Þorbjorn sér

33. hljóðs, ok mælti: 'Hér hefi ek búit langa æfi, ok hefi ek reynt (3) góðvilja

34. manna við mik ok ástúð; kalla ek vel farit hafa vár skipti; en nú

1. MS. mundi. 2. sic. 3. MS. reyn.

(English translation in "Norse Discovery of America," see page 216.)

[HAUKSBÓK, p. 95 b.] ÞORFINNS SAGA KARLSEFNIS------6.

1. hon fafði á hálsi sér glerolur, ok lambskinns kofra svartan

2. á hofði, ok við innan kattskinn hvít, ok hon fafði staf í hendi,

3. ok var á knappr; hann var búinn með mersingu, ok settr steinum ofan

4. um knappinn; hon hafði um sik hnjóskulinda, ok var þar

5. á skjóðupungr mikill, ok varðveitti hon þar í taufr sín,

6. þau er hon þurfti til fróðleiks at hafa. Hon hafði á fótum

7. kálfskinns-skúa loðna, ok í þvengi langa ok á tinknappar miklir

8. á endunum; hon hafði á hondum sér kattskinns-glófa, ok váru hv-

9. ítir innan ok loðnir. En er hon kom inn, þótti ollum monnum skylt at velja

10. henni sæmiligar kveðjur. Hon tók því sem henni váru menn geðjaðir til. Tók Þorkell

11. bóndi [í] hond henni, ok leiddi hana til þess sætis, sem henni var búit. Þorkell bað

12. hana þá renna þar augum yfir hjú ok hjorð (1) ok svá híbýli. Hon var fá-

13. málug um allt. Borð váru upp tekin um kveldit, ok er frá því

14. at segja, hvat spákonunni var matbúit. Henni var gerr grau-

15. tr á kiðjamjólk, ok matbúin hjortu ór ollum kykvendum þeim,

16. er þar váru til. Hon hafði mersingarspón ok kníf tannskeptan (2), tvfholk-

17. aðan af eiri, ok var brotinn af oddrinn (3). En er borð váru upp tekin, þá

18. gengr Þorkell bóndi fyri Þorbjorgu, ok spyrr hversu henni þikki þar um at lítask,

19. eða hversu skapfeld henni eru þar híbýli eða hættir manna, eða hversu

20. fljótliga hon mun vís verða þess, er hann hefir spurt hana ok monnum er

21. mest forvitni at vita. Hon kallask ekki munu segja fyrr

22. en em morgininn eptir, er hon hafði áðr sofit um nóttina.

23. En um morgininn at áliðnum degi, var henni veittr sá umbúnin-

24. gr, sem hon þurfti at hafa til at fremja seiðinn. Hon bað ok

25. fá sér konur þær, er kunnu fræði þat, sem til seiðsins þarf, ok var-

26. ðlokkur hétu; en þær konur fundusk eigi. Þá var leitat at

27. um bæinn, ef nokkur kynni. Þá segir Guðríðr: 'Hvárki em ek fjolkunn-

28. ig né vísinda kona, en þó kendi Halldís, fóstra mín, mér á Íslandi

29. þat kvæði, er hon kallaði varðlokkur.' Þorkell segir: 'Þá ertu happfród.

30. Hon segir: 'Þetta er þat eitt atferli, er ek ætla í øngum atbeina at

31. vera, því at ek em kristin kona.' Þorbjorg segir: 'Sva mætti verða, at þú

32. yrðir monnum at liði hér um, en þú værir þá kona ekki verri en

33. áðr; en við Þorkel mun ek meta, at fá þá hluti, er hafa

1. MS. evidently by a slip, hrord. 2. MS. tann skepan. 3. MS. oddinn.

(English translation in "Norse Discovery of America," see page. 216)

[HAUKSBOK, p. 98.] ÞORFINNS SAGA KARLSEFNIS-------11.

1. nær dagsetri (1). Þorsteinn bóndi bað Guðriði leggjask niðr ok sofa; en hann kv-

2. ezk vaka mundu um nóttina yfir líkinu. Hon gørir svá, ok er skamt leið á

3. nóttina, settisk Þorsteinn Eiríksson upp, ok mælti; kvezk vilja at Guðriðr væri

4. þangat kolluð, ok kvezk vilja tala við hana: 'Guð vill at þessi stund sé

5. mér gefin til leyfis ok umbótar míns ráðs.' Þorsteinn bóndi gengr á fu-

6. nd Guðriðar, ok vakði hana, biðr hana signa sik ok biðja sér guð hjálpar,

7. ok segir hvat Þorsteinn Eiríksson hafði talat við hann; 'ok hann vill finna þik.

8. Verðr þú ráð fyri at sjá hvat þú vill upp taka, því at ek kann hér

9. um hvárskis at fýsa.' Hon svarar: 'Vera kann, at þetta sé ætlat, til nok-

10. kurra þeira hluta, er síðan sé í minni hafðir, þessi hinn undarligi hlu-

11. tr, en ek vænti at guðs gæzla (2) mun yfir mér standa; mun ek

12. ok á hætta með guðs miskunn, at fara til móts við hann, ok vita hvat

13. hann vill tala, því at ek mun eigi forðask mega, ef mér skal mein

14. at verða. Vil ek síðr at hann gangi viðara; en mik grunar, at þat

15. man á liggja.' Nú fór Guðriðr, ok hitti Þorstein; sýndisk henni sem

16. hann feldi tár. Hann mælti í eyra henni nokkur orð hljótt, svá at hon

17. ein vissi. En þat mælti hann svá at allir heyrðu, at þeir menn væri

18. sælir, er trúna heldu, ok henni fylgði oll hjálp ok miskunn, ok sagði

19. þó, at margir heldi hana illa; 'er þat engi háttr, sem hér hefir

20. verit á Grænlandi, siðan kristni kom hér, at setja menn niðr í úvi-

21. gða mold við lítla yfirsongva. Vil ek mik láta flytja

22. til kirkju ok aðra þá menn, sem hér hafa andazk, en Garðar

23. vil ek brenna láta á báli sem skjótast, því at hann veldr

24. ollum aptrgongum þeim, sem hér hafa verit í vetr.' Hann sagði

25. henni ok um sína hagi, ok kvað hennar forlog mikil mundu ver-

26. ða, en bað hana varask at giptask grænlenzkum monnum;

27. bað at hon legði fé þeira til kirkju, ok sumt fátæ´-

28. kum monnum, ok þá hné hann aptr oðru sinni. Sá hafði

29. háttr verit á Grænlandi, siðan kristni kom

30. þangat, at menn váru grafnir á bæjum,

31. þar sem onduðusk, í úvigðri moldu;

32. skyldi setja staur upp af

33. brjósti hinum dauða. En

1. MS. dag satri. 2. MS. getla.