Sacred Texts Hinduism Mahabharata Index Book 13 Index Previous Next
|
1
[भ] तदाविधौ परवृत्ते तु सर्व एव महर्षयः पितृयज्ञान अकुर्वन्त विधिथृष्टेन कर्मणा 2 ऋषयॊ धर्मनित्यास तु कृत्वा निवपनान्य उत तर्पणं चाप्य अकुर्वन्त तीर्दाम्भॊभिर यतव्रताः 3 निवापैर थीयमानैश च चातुर्वर्ण्येन भारत तर्पिताः पितरॊ थेवास ते नान्नं जरयन्ति वै 4 अजीर्णेनाभिहन्यन्ते ते थेवाः पितृभिः सह सॊमम एवाभ्यपथ्यन्त निवापान नाभिपीडिताः 5 ते ऽबरुवन सॊमम आसाथ्य पितरॊ ऽजीर्ण पीडिताः निवापान्नेन पीड्यामः शरेयॊ नात्र विधीयताम 6 तान सॊमः परत्युवाचाद शरेयश चेथ ईप्सितं सुराः सवयम्भू सथनं यातस वै शरेयॊ विधास्यति 7 ते सॊमवचनाथ थेवाः पितृभिः सह भारत मेरुशृङ्गे समासीनं पितामहम उपागमन 8 [पितरह] निवापान्नेन भगवन भृशं पीड्यामहे वयम परसाथं कुरु नॊ थेव शरेयॊ नः संविधीयताम 9 इति तेषां वचः शरुत्वा सवयम्भूर इथम अब्रवीत एष मे पार्श्वतॊ वह्निर युष्मच छरेयॊ विधास्यति 10 [अग्नि] सहितास तात भॊक्ष्यामॊ निवापे समुपस्दिते जरयिष्यद चाप्य अन्नं मया सार्धं न संशयः 11 एतच छरुत्वा तु पितरस ततस ते विज्वराभवन एतस्मात कारणाच चाग्नेः पराक्तनं थीयते नृप 12 निवप्ते चाग्निपूर्वे वै निवापे पुरुषर्षभ न बरह्मराक्षसास तं वै निवापं धर्षयन्त्य उत रक्षांसि चापवर्तन्ते सदिते थेवे विभावसौ 13 पूर्वं पिण्डं पितुर थथ्यात ततॊ थथ्यात पितामहे परपितामहाय च तत एष शराथ्धविधिः समृतः 14 बरूयाच छराथ्धे च सावित्रीं पिण्डे पिण्डे समाहितः सॊमायेति च वक्तव्यं तदा पितृमतेति च 15 रजस्वला च या नारी वयङ्गिता कर्णयॊश च या निवापे नॊपतिष्ठेत संग्राह्या नान्यवंशजाः 16 जलं परतरमाणश च कीर्तयेत पितामहान नथीम आसाथ्य कुर्वीत पितॄणां पिण्ड तर्पणम 17 पूर्वं सववंशजानां तु कृत्वाथ्भिस तर्पणं पुनः सुहृत संबन्धिवर्गाणां ततॊ थथ्याज जलाञ्जलिम 18 कल्माषगॊयुगेनाद युक्तेन तरतॊ जलम पितरॊ ऽभिलषन्ते वै नावं चाप्य अधिरॊहतः सथा नावि जलं तज्ज्ञाः परयच्छन्ति समाहिताः 19 मासार्धे कृष्णपक्षस्य कुयान निवपनानि वै पुष्टिर आयुस तदा वीर्यं शरीश चैव पितृवर्तिनः 20 पितामहः पुलस्त्यश च वसिष्टाः पुलहस तदा अङ्गिराश च करतुश चैव कश्यपश च महान ऋषिः एते कुरु कुलश्रेष्ठ महायॊगेश्वराः समृताः 21 एते च पितरॊ राजन्न एष शराथ्धविधिः परः परेतास तु पिण्ड संबन्धान मुच्यन्ते तेन कर्मणा 22 इत्य एषा पुरुषश्रेष्ठ शराथ्धॊत्पत्तिर यदागमम खयापिता पूर्वनिर्थिष्टा थानं वक्ष्याम्य अतः परम |
1
[bh] tathāvidhau pravṛtte tu sarva eva maharṣayaḥ pitṛyajñān akurvanta vidhidṛṣṭena karmaṇā 2 ṛṣayo dharmanityās tu kṛtvā nivapanāny uta tarpaṇaṃ cāpy akurvanta tīrthāmbhobhir yatavratāḥ 3 nivāpair dīyamānaiś ca cāturvarṇyena bhārata tarpitāḥ pitaro devās te nānnaṃ jarayanti vai 4 ajīrṇenābhihanyante te devāḥ pitṛbhiḥ saha somam evābhyapadyanta nivāpān nābhipīḍitāḥ 5 te 'bruvan somam āsādya pitaro 'jīrṇa pīḍitāḥ nivāpānnena pīḍyāmaḥ śreyo nātra vidhīyatām 6 tān somaḥ pratyuvācātha śreyaś ced īpsitaṃ surāḥ svayambhū sadanaṃ yātasa vai śreyo vidhāsyati 7 te somavacanād devāḥ pitṛbhiḥ saha bhārata meruśṛṅge samāsīnaṃ pitāmaham upāgaman 8 [pitarah] nivāpānnena bhagavan bhṛśaṃ pīḍyāmahe vayam prasādaṃ kuru no deva śreyo naḥ saṃvidhīyatām 9 iti teṣāṃ vacaḥ śrutvā svayambhūr idam abravīt eṣa me pārśvato vahnir yuṣmac chreyo vidhāsyati 10 [agni] sahitās tāta bhokṣyāmo nivāpe samupasthite jarayiṣyatha cāpy annaṃ mayā sārdhaṃ na saṃśayaḥ 11 etac chrutvā tu pitaras tatas te vijvarābhavan etasmāt kāraṇāc cāgneḥ prāktanaṃ dīyate nṛpa 12 nivapte cāgnipūrve vai nivāpe puruṣarṣabha na brahmarākṣasās taṃ vai nivāpaṃ dharṣayanty uta rakṣāṃsi cāpavartante sthite deve vibhāvasau 13 pūrvaṃ piṇḍaṃ pitur dadyāt tato dadyāt pitāmahe prapitāmahāya ca tata eṣa śrāddhavidhiḥ smṛtaḥ 14 brūyāc chrāddhe ca sāvitrīṃ piṇḍe piṇḍe samāhitaḥ somāyeti ca vaktavyaṃ tathā pitṛmateti ca 15 rajasvalā ca yā nārī vyaṅgitā karṇayoś ca yā nivāpe nopatiṣṭheta saṃgrāhyā nānyavaṃśajāḥ 16 jalaṃ prataramāṇaś ca kīrtayeta pitāmahān nadīm āsādya kurvīta pitṝṇāṃ piṇḍa tarpaṇam 17 pūrvaṃ svavaṃśajānāṃ tu kṛtvādbhis tarpaṇaṃ punaḥ suhṛt saṃbandhivargāṇāṃ tato dadyāj jalāñjalim 18 kalmāṣagoyugenātha yuktena tarato jalam pitaro 'bhilaṣante vai nāvaṃ cāpy adhirohataḥ sadā nāvi jalaṃ tajjñāḥ prayacchanti samāhitāḥ 19 māsārdhe kṛṣṇapakṣasya kuyān nivapanāni vai puṣṭir āyus tathā vīryaṃ śrīś caiva pitṛvartinaḥ 20 pitāmahaḥ pulastyaś ca vasiṣṭāḥ pulahas tathā aṅgirāś ca kratuś caiva kaśyapaś ca mahān ṛṣiḥ ete kuru kulaśreṣṭha mahāyogeśvarāḥ smṛtāḥ 21 ete ca pitaro rājann eṣa śrāddhavidhiḥ paraḥ pretās tu piṇḍa saṃbandhān mucyante tena karmaṇā 22 ity eṣā puruṣaśreṣṭha śrāddhotpattir yathāgamam khyāpitā pūrvanirdiṣṭā dānaṃ vakṣyāmy ataḥ param |