Sacred Texts Hinduism Mahabharata Index Book 13 Index Previous Next
|
1
[य] थर्शने कीथृशः सनेहः संवासे च पितामह महाभाग्यं गवां चैव तन मे बरूहि पितामह 2 [भ] हन्त ते कदयिष्यामि पुरावृत्तं महाथ्युते नहुषस्य च संवाथं महर्षेश चयवनस्य च 3 पुरा महर्षिश चयवनॊ भार्गवॊ भरतर्षभ उथवाक कृतारम्भॊ बभूव सुमहाव्रतः 4 निहत्य मानं करॊधं च परहर्षं शॊकम एव च वर्षाणि थवाथश मुनिर जलवासे धृतव्रतः 5 आथधत सर्वभूतेषु विस्रम्भं परमं शुभम जले चरेषु सत्त्वेषु शीर रश्मिर इव परभुः 6 सदाणुभूतः शुचिर भूत्वा थैवतेभ्यः परणम्य च गङ्गायमुनयॊर मध्ये जलं संप्रविवेश ह 7 गङ्गायमुनयॊर वेगं सुभीमं भीमनिःस्वनम परतिजग्राह शिरसा वातवेगसमं जवे 8 गङ्गा च यमुना चैव सरितश चानुगास तयॊः परथक्षिणम ऋषिं चक्रुर न चैनं पर्यपीडयन 9 अन्तर्जले स सुष्वाप कष्ठ भूतॊ महामुनिः ततश चॊर्ध्वस्दितॊ धीमान अभवथ भरतर्षभ 10 जलौकसां स सत्त्वानां बभूव परियथर्शनः उपाजिघ्रन्त च तथा मत्स्यास तं हृष्टमानसाः तत्र तस्यासतः कालः समतीतॊ ऽभवन महान 11 ततः कथा चित समये कस्मिंश चिन मत्स्यजीविनः तं थेशं समुपाजग्मुर जालहस्ता महाथ्युते 12 निषाथा बहवस तत्र मत्स्यॊथ्धरण निश्चिताः वयायता बलिनः शूराः सलिलेष्व अनिवर्तिनः अभ्याययुश च तं थेशं निश्चिता जालकर्मणि 13 जालं च यॊजयाम आसुर विशेषेण जनाधिप मत्स्यॊथकं समासाथ्य तथा भरतसत्तम 14 ततस ते बहुभिर यॊगैः कर्वर्ता मत्स्यकाङ्क्षिणः मङ्गा यमुनयॊर वारिजालैर अभ्यकिरंस ततः 15 जालं सुविततं तेषां नव सूत्रकृतं तदा विस्तारायाम संपन्नं यत तत्र सलिले कषमम 16 ततस ते सुमहच चैव बलवच च सुवर्तितम परकीर्य सर्वतः सर्वे जालं चकृषिरे तथा 17 अभीतरूपाः संहृष्टास ते ऽनयॊन्यवशवर्तिनः बबन्धुस तत्र मत्स्यांश च तदान्याञ जलचारिणः 18 तदा मत्स्यैः परिवृतं चयवनं भृगुनन्थनम आकर्षन्त महाराज जालेनाद यथृच्छया 19 नथी शैवलथिग्धाङ्गं हरि शमश्रुजटा धरम लग्नैः शङ्खगणैर गात्रैः कॊष्ठैर्श चित्रैर इवावृतम 20 तं जालेनॊथ्धृतं थृष्ट्वा ते तथा वेथपारगम सवे पराञ्जलयॊ थाशाः शिरॊभिः परापतन भुवि 21 परिखेथ परित्रासाज जालस्याकर्षणेन च मत्स्या बभूवुर वयापन्नाः सदलसंकर्षणेन च 22 स मुनिस तत तथा थृष्ट्वा मत्स्यानां कथनं कृतम बभूव कृपयाविष्टॊ निःश्वसंश च पुनः पुनः 23 [निसाथाह] अज्ञानाथ यत्कृतं पापं परसाथं तत्र नः कुरु करवाम परियं किं ते तन नॊ बरूहि महामुने 24 [भ] इत्य उक्तॊ मत्स्यमध्य सदश चयवनॊ वाक्यम अब्रवीत यॊ मे ऽथय परमः कामस तं शृणुध्वं समाहिताः 25 पराणॊत्सर्गं विक्रयं वा मत्स्यैर यास्याम्य अहं सह संवासान नॊत्सहे तयक्तुं सलिलाध्युषितान इमान 26 इत्य उक्तास ते निषाथास तु सुभृशं भयकम्पिताः सर्वे विषण्णवथना नहुषाय नयवेथयन |
1
[y] darśane kīdṛśaḥ snehaḥ saṃvāse ca pitāmaha mahābhāgyaṃ gavāṃ caiva tan me brūhi pitāmaha 2 [bh] hanta te kathayiṣyāmi purāvṛttaṃ mahādyute nahuṣasya ca saṃvādaṃ maharṣeś cyavanasya ca 3 purā maharṣiś cyavano bhārgavo bharatarṣabha udavāka kṛtārambho babhūva sumahāvrataḥ 4 nihatya mānaṃ krodhaṃ ca praharṣaṃ śokam eva ca varṣāṇi dvādaśa munir jalavāse dhṛtavrataḥ 5 ādadhat sarvabhūteṣu visrambhaṃ paramaṃ śubham jale careṣu sattveṣu śīra raśmir iva prabhuḥ 6 sthāṇubhūtaḥ śucir bhūtvā daivatebhyaḥ praṇamya ca gaṅgāyamunayor madhye jalaṃ saṃpraviveśa ha 7 gaṅgāyamunayor vegaṃ subhīmaṃ bhīmaniḥsvanam pratijagrāha śirasā vātavegasamaṃ jave 8 gaṅgā ca yamunā caiva saritaś cānugās tayoḥ pradakṣiṇam ṛṣiṃ cakrur na cainaṃ paryapīḍayan 9 antarjale sa suṣvāpa kaṣṭha bhūto mahāmuniḥ tataś cordhvasthito dhīmān abhavad bharatarṣabha 10 jalaukasāṃ sa sattvānāṃ babhūva priyadarśanaḥ upājighranta ca tadā matsyās taṃ hṛṣṭamānasāḥ tatra tasyāsataḥ kālaḥ samatīto 'bhavan mahān 11 tataḥ kadā cit samaye kasmiṃś cin matsyajīvinaḥ taṃ deśaṃ samupājagmur jālahastā mahādyute 12 niṣādā bahavas tatra matsyoddharaṇa niścitāḥ vyāyatā balinaḥ śūrāḥ salileṣv anivartinaḥ abhyāyayuś ca taṃ deśaṃ niścitā jālakarmaṇi 13 jālaṃ ca yojayām āsur viśeṣeṇa janādhipa matsyodakaṃ samāsādya tadā bharatasattama 14 tatas te bahubhir yogaiḥ karvartā matsyakāṅkṣiṇaḥ maṅgā yamunayor vārijālair abhyakiraṃs tataḥ 15 jālaṃ suvitataṃ teṣāṃ nava sūtrakṛtaṃ tathā vistārāyāma saṃpannaṃ yat tatra salile kṣamam 16 tatas te sumahac caiva balavac ca suvartitam prakīrya sarvataḥ sarve jālaṃ cakṛṣire tadā 17 abhītarūpāḥ saṃhṛṣṭās te 'nyonyavaśavartinaḥ babandhus tatra matsyāṃś ca tathānyāñ jalacāriṇaḥ 18 tathā matsyaiḥ parivṛtaṃ cyavanaṃ bhṛgunandanam ākarṣanta mahārāja jālenātha yadṛcchayā 19 nadī śaivaladigdhāṅgaṃ hari śmaśrujaṭā dharam lagnaiḥ śaṅkhagaṇair gātraiḥ koṣṭhairś citrair ivāvṛtam 20 taṃ jālenoddhṛtaṃ dṛṣṭvā te tadā vedapāragam save prāñjalayo dāśāḥ śirobhiḥ prāpatan bhuvi 21 parikheda paritrāsāj jālasyākarṣaṇena ca matsyā babhūvur vyāpannāḥ sthalasaṃkarṣaṇena ca 22 sa munis tat tadā dṛṣṭvā matsyānāṃ kadanaṃ kṛtam babhūva kṛpayāviṣṭo niḥśvasaṃś ca punaḥ punaḥ 23 [nisādāh] ajñānād yatkṛtaṃ pāpaṃ prasādaṃ tatra naḥ kuru karavāma priyaṃ kiṃ te tan no brūhi mahāmune 24 [bh] ity ukto matsyamadhya sthaś cyavano vākyam abravīt yo me 'dya paramaḥ kāmas taṃ śṛṇudhvaṃ samāhitāḥ 25 prāṇotsargaṃ vikrayaṃ vā matsyair yāsyāmy ahaṃ saha saṃvāsān notsahe tyaktuṃ salilādhyuṣitān imān 26 ity uktās te niṣādās tu subhṛśaṃ bhayakampitāḥ sarve viṣaṇṇavadanā nahuṣāya nyavedayan |