Sacred Texts Hinduism Mahabharata Index Book 12 Index Previous Next
|
1
[सदाणु] परजा सर्ग निमित्तं मे कार्यवत्ताम इमां परभॊ विथ्धि सृष्टास तवया हीमा मा कुप्यासां पितामह 2 तव तेजॊ ऽगनिना थेव परजा थह्यन्ति सर्वशः ता थृष्ट्वा मम कारुण्यं मा कुप्यासां जगत परभॊ 3 [परजापति] न कुप्ये न च मे कामॊ न भवेरन परजा इति लाघवार्दं धरण्यास तु ततः संहार इष्यते 4 इयं हि मां सथा थेवी भारार्ता समचॊथयत संहारार्दं महाथेव भारेणाप्सु निमज्जति 5 यथाहं नाधिगच्छामि बुथ्ध्या बहु विचारयन संहारम आसां वृथ्धानां ततॊ मां करॊध आविशत 6 [सदाणु] संहारान्तं परसीथस्व मा करुधस तरिथशेश्वर मा परजाः सदावरं वैच जङ्गमं च विनीनशः 7 पल्वलानि च सर्वाणि सर्वं चैव तृणॊलपम सदावरं जङ्गमं चैव भूतग्रामं चतुर्विधम 8 तथ एतथ भस्मसाथ भूतं जगत सर्वम उपप्लुतम परसीथ भगवन साधॊ वर एष वृतॊ मया 9 नष्टा न पुनर एष्यन्ति परजा हय एताः कदं चन तस्मान निवर्त्यताम एतत तेजः सवेनैव तेजसा 10 उपायम अन्यं संपश्य परजानां हितकाम्यया यदेमे जन्तवः सर्वे निवर्तेरन परंतप 11 अभावम अभिगच्छेयुर उत्सन्नप्रजना परजाः अधिथैव नियुक्तॊ ऽसमि तवया लॊकेष्व इहेश्वर 12 तवथ भवं हि जगन नाद जगत सदावरजङ्गमम परसाथ्य तवां महाथेव याचाम्य आवृत्तिजाः परजाः 13 [नारथ] शरुत्वा तु वचनं थेवः सदानॊर नियतवाङ्मनः तेजस तत सवं निजग्राह पुनर एवान्तर आत्मना 14 ततॊ ऽगनिम उपसंगृह्य भगवाँल लॊकपूजितः परवृत्तिं च निवृत्तिं च कल्पयाम आस वै परभुः 15 उपसंहरतस तस्य तम अग्निं रॊषजं तथा पराथुर्बभूव विश्वेभ्यः खेभ्यॊ नारी महात्मनः 16 कृष्णा रक्ताम्बरधरा रक्तनेत्र तलान्तरा थिव्यकुन्थल संपन्ना थिव्याभरणभीसिता 17 सा विनिःसृत्य वै खेभ्यॊ थक्षिणाम आश्रिता थिशम थथृशाते ऽद तौ कन्याथेवौ विश्वेश्वराव उभौ 18 ताम आहूय तथा थेवॊ लॊकानाम आथिर ईश्वरः मृत्यॊ इति महीपाल जहि चेमाः परजा इति 19 तवं हि संहार बुथ्ध्या मे चिन्तिता रुषितेन च तस्मात संहर सर्वास तवं परजाः सजथ पण्डिताः 20 अविशेषेण चैव तवं परजाः संहर भामिनि मम तवं हि नियॊगेन शरेयः परम अवाप्स्यसि 21 एवम उक्ता तु सा थेवी मृत्युः कमलमालिनी परथध्यौ थुःखिता बाला साश्रुपातम अतीव हि 22 पानिभ्यां चैव जग्राह तान्य अश्रूणि जनेश्वरः मानवानां हितार्दाय ययाचे पुनर एव च |
1
[sthāṇu] prajā sarga nimittaṃ me kāryavattām imāṃ prabho viddhi sṛṣṭās tvayā hīmā mā kupyāsāṃ pitāmaha 2 tava tejo 'gninā deva prajā dahyanti sarvaśaḥ tā dṛṣṭvā mama kāruṇyaṃ mā kupyāsāṃ jagat prabho 3 [prajāpati] na kupye na ca me kāmo na bhaveran prajā iti lāghavārthaṃ dharaṇyās tu tataḥ saṃhāra iṣyate 4 iyaṃ hi māṃ sadā devī bhārārtā samacodayat saṃhārārthaṃ mahādeva bhāreṇāpsu nimajjati 5 yadāhaṃ nādhigacchāmi buddhyā bahu vicārayan saṃhāram āsāṃ vṛddhānāṃ tato māṃ krodha āviśat 6 [sthāṇu] saṃhārāntaṃ prasīdasva mā krudhas tridaśeśvara mā prajāḥ sthāvaraṃ vaica jaṅgamaṃ ca vinīnaśaḥ 7 palvalāni ca sarvāṇi sarvaṃ caiva tṛṇolapam sthāvaraṃ jaṅgamaṃ caiva bhūtagrāmaṃ caturvidham 8 tad etad bhasmasād bhūtaṃ jagat sarvam upaplutam prasīda bhagavan sādho vara eṣa vṛto mayā 9 naṣṭā na punar eṣyanti prajā hy etāḥ kathaṃ cana tasmān nivartyatām etat tejaḥ svenaiva tejasā 10 upāyam anyaṃ saṃpaśya prajānāṃ hitakāmyayā yatheme jantavaḥ sarve nivarteran paraṃtapa 11 abhāvam abhigaccheyur utsannaprajanā prajāḥ adhidaiva niyukto 'smi tvayā lokeṣv iheśvara 12 tvad bhavaṃ hi jagan nātha jagat sthāvarajaṅgamam prasādya tvāṃ mahādeva yācāmy āvṛttijāḥ prajāḥ 13 [nārada] śrutvā tu vacanaṃ devaḥ sthānor niyatavāṅmanaḥ tejas tat svaṃ nijagrāha punar evāntar ātmanā 14 tato 'gnim upasaṃgṛhya bhagavāṁl lokapūjitaḥ pravṛttiṃ ca nivṛttiṃ ca kalpayām āsa vai prabhuḥ 15 upasaṃharatas tasya tam agniṃ roṣajaṃ tadā prādurbabhūva viśvebhyaḥ khebhyo nārī mahātmanaḥ 16 kṛṣṇā raktāmbaradharā raktanetra talāntarā divyakundala saṃpannā divyābharaṇabhīsitā 17 sā viniḥsṛtya vai khebhyo dakṣiṇām āśritā diśam dadṛśāte 'tha tau kanyādevau viśveśvarāv ubhau 18 tām āhūya tadā devo lokānām ādir īśvaraḥ mṛtyo iti mahīpāla jahi cemāḥ prajā iti 19 tvaṃ hi saṃhāra buddhyā me cintitā ruṣitena ca tasmāt saṃhara sarvās tvaṃ prajāḥ sajada paṇḍitāḥ 20 aviśeṣeṇa caiva tvaṃ prajāḥ saṃhara bhāmini mama tvaṃ hi niyogena śreyaḥ param avāpsyasi 21 evam uktā tu sā devī mṛtyuḥ kamalamālinī pradadhyau duḥkhitā bālā sāśrupātam atīva hi 22 pānibhyāṃ caiva jagrāha tāny aśrūṇi janeśvaraḥ mānavānāṃ hitārthāya yayāce punar eva ca |