Sacred Texts Hinduism Mahabharata Index Book 12 Index Previous Next
|
1
[षुक्र] यथ इथं वेथ वचनं कुरु कर्म तयजेति च कां थिशं विथ्यया यान्ति कां च गच्छन्ति कर्मणा 2 एतथ वै शरॊतुम इच्छामि तथ भवान परब्रवीतु मे एतत तव अन्यॊन्यवैरूप्ये वर्तते परतिकूलतः 3 [भी] इत्य उक्तः परत्युवाचेथं पराशर सुतः सुतम कर्म विथ्यामयाव एतौ वयाख्यास्यामि कषराक्षरौ 4 यां थिशं विथ्यया यान्ति यां च गच्छन्ति कर्मणा शृणुष्वैक मनाः पुत्र गह्वरं हय एतथ अन्तरम 5 अस्ति धर्म इति परॊक्तं नास्तीत्य अत्रैव यॊ वथेत तस्य पक्षस्य सथृशम इथं मम भवेथ अद 6 थवाव इमाव अद पन्दानौ यत्र वेथाः परतिष्ठिताः परवृत्ति लक्षणॊ धर्मॊ निवृत्तौ च सुभासितः 7 कर्मणा बध्यते तन्तुर विथ्यया तु परमुच्यते तस्मात कर्म न कुर्वन्ति यतयः पारथर्शिनः 8 कर्मणा जायते परेत्य मूर्तिमान सॊथशात्मकः विथ्यया जायते नित्यम अव्ययॊ हय अव्ययात्मकः 9 कर्म तव एके परशंसन्ति सवल्प बुथ्धितरा नराः तेन ते थेहजालानि रमयन्त उपासते 10 ये तु बुथ्धिं परां पराप्ता धर्मनैपुण्य थर्शिनः न ते कर्म परशंसन्ति कूपं नथ्यां पिबन्न इव 11 कर्मणः फलम आप्नॊति सुखथुःखे भवाभवौ विथ्यया तथ अवाप्नॊति यत्र गत्वा न शॊचति 12 यत्र गत्वा न मरियते यत्र गत्वा न जायते न जीर्यते यत्र गत्वा यत्र गत्वा न वर्धते 13 यत्र तथ बरह्म परमम अव्यक्तम अजरं धरुवम अव्याहतम अनायासम अमृतं चावियॊगि च 14 थवन्थ्वैर यत्र न बाध्यन्ते मानसेन च कर्मणा समाः सर्वत्र मैत्राश च सर्वभूतहिते रताः 15 विथ्यामयॊ ऽनयः पुरुषस तात कर्ममयॊ ऽपरः विथ्धि चन्थ्रमसं थर्शे सूक्ष्मया कलया सदितम 16 तथ एतथ ऋषिणा परॊक्तं विस्तरेणानुमीयते नवजं शशिनं थृष्ट्वा वक्रं तन्तुम इवाम्बरे 17 एकाथश विकारात्मा कला संभारसंभृतः मूर्तिमान इति तं विथ्धि तात कर्म गुणात्मकम 18 थेवॊ यः संश्रितस तस्मिन्न अब्बिन्थुर इव पुष्करे कषेत्रज्ञं तं विजानीयान नित्यं तयागजितात्मकम 19 तमॊ रजश च सत्त्वं च विथ्धि जीव गुणान इमान जीवम आत्मगुणं विथ्याथ आत्मानं परमात्मनः 20 सचेतनं जीव गुणं वथन्ति; स चेष्टते चेष्टयते च सर्वम ततः परं कषेत्रविथॊ वथन्ति; परावर्तयथ यॊ भुवनानि सप्त |
1
[ṣukra] yad idaṃ veda vacanaṃ kuru karma tyajeti ca kāṃ diśaṃ vidyayā yānti kāṃ ca gacchanti karmaṇā 2 etad vai śrotum icchāmi tad bhavān prabravītu me etat tv anyonyavairūpye vartate pratikūlataḥ 3 [bhī] ity uktaḥ pratyuvācedaṃ parāśara sutaḥ sutam karma vidyāmayāv etau vyākhyāsyāmi kṣarākṣarau 4 yāṃ diśaṃ vidyayā yānti yāṃ ca gacchanti karmaṇā śṛṇuṣvaika manāḥ putra gahvaraṃ hy etad antaram 5 asti dharma iti proktaṃ nāstīty atraiva yo vadet tasya pakṣasya sadṛśam idaṃ mama bhaved atha 6 dvāv imāv atha panthānau yatra vedāḥ pratiṣṭhitāḥ pravṛtti lakṣaṇo dharmo nivṛttau ca subhāsitaḥ 7 karmaṇā badhyate tantur vidyayā tu pramucyate tasmāt karma na kurvanti yatayaḥ pāradarśinaḥ 8 karmaṇā jāyate pretya mūrtimān sodaśātmakaḥ vidyayā jāyate nityam avyayo hy avyayātmakaḥ 9 karma tv eke praśaṃsanti svalpa buddhitarā narāḥ tena te dehajālāni ramayanta upāsate 10 ye tu buddhiṃ parāṃ prāptā dharmanaipuṇya darśinaḥ na te karma praśaṃsanti kūpaṃ nadyāṃ pibann iva 11 karmaṇaḥ phalam āpnoti sukhaduḥkhe bhavābhavau vidyayā tad avāpnoti yatra gatvā na śocati 12 yatra gatvā na mriyate yatra gatvā na jāyate na jīryate yatra gatvā yatra gatvā na vardhate 13 yatra tad brahma paramam avyaktam ajaraṃ dhruvam avyāhatam anāyāsam amṛtaṃ cāviyogi ca 14 dvandvair yatra na bādhyante mānasena ca karmaṇā samāḥ sarvatra maitrāś ca sarvabhūtahite ratāḥ 15 vidyāmayo 'nyaḥ puruṣas tāta karmamayo 'paraḥ viddhi candramasaṃ darśe sūkṣmayā kalayā sthitam 16 tad etad ṛṣiṇā proktaṃ vistareṇānumīyate navajaṃ śaśinaṃ dṛṣṭvā vakraṃ tantum ivāmbare 17 ekādaśa vikārātmā kalā saṃbhārasaṃbhṛtaḥ mūrtimān iti taṃ viddhi tāta karma guṇātmakam 18 devo yaḥ saṃśritas tasminn abbindur iva puṣkare kṣetrajñaṃ taṃ vijānīyān nityaṃ tyāgajitātmakam 19 tamo rajaś ca sattvaṃ ca viddhi jīva guṇān imān jīvam ātmaguṇaṃ vidyād ātmānaṃ paramātmanaḥ 20 sacetanaṃ jīva guṇaṃ vadanti; sa ceṣṭate ceṣṭayate ca sarvam tataḥ paraṃ kṣetravido vadanti; prāvartayad yo bhuvanāni sapta |