Sacred Texts Hinduism Mahabharata Index Book 3 Index Previous Next
|
1
[जनम] कदं नागायुतप्राणॊ भीमसेनॊ महाबलः भयम आहारयत तीव्रं तस्माथ अजगरान मुने 2 पौलस्त्य यॊ ऽऽहवयथ युथ्धे धनथं बलथर्पितः नलिन्यां कथनं कृत्वा वराणां यक्षरक्षसाम 3 तं शंससि भयाविष्टम आपन्नम अरिकर्षणम एतथ इच्छाम्य अहं शरॊतुं परं कौतूहलं हि मे 4 [वै] बह्वाश्चर्ये वने तेषां वसताम उग्रधन्विनाम पराप्तानाम आश्रमाथ राजन राजर्षेर वृषपर्वणः 5 यथृच्छया धनुः पानिर बथ्धखड्गॊ वृकॊथरः थथर्श तथ वनं रम्यथेवगन्धर्वसेवितम 6 स थथर्श शुभान थेशान गिरेर हिमवतस तथा थेवर्षिसिथ्धचरितान अप्सरॊगणसेवितान 7 चकॊरैश चक्रवाकैश च पक्षिभिर जीव जीविकैः कॊलिकैर भृङ्गराजैश च तत्र तत्र विनाथितान 8 नित्यपुष्पफलैर वृक्षैर हिमसंस्पर्श कॊमलैः उपेतान बहुल छायैर मनॊ नयननन्थनैः 9 स संपश्यन गिरिनथीर वैडूथ्य मणिसंनिभैः सलिलैर हिमसंस्पर्शैर हंसकारण्डवायुतैः 10 वनानि थेवथारूणां मेघानाम इव वागुराः हरिचन्थन मिश्राणि तुङ्गकालीयकान्य अपि 11 मृगयां परिधावन स समेषु मरुधन्वसु विध्यन मृगाञ शरैः शुथ्धैश चचार सुमहाबलः 12 स थथर्श महाकायं भुजङ्गं लॊमहर्षणम गिरिथुर्गे समापन्नं कायेनावृत्य कन्थरम 13 पर्वताभॊगवर्ष्माणं भॊगैश चन्थ्रार्कमण्डलैः चित्राङ्गम अजिनैश चित्रैर हरिथ्रा सथृशछविम 14 गुहाकारेण वक्त्रेण चतुर्थंष्ट्रेण राजता थीप्ताक्षेणातिताम्रेण लिहन्तं सृक्किणी मुहुः 15 तरासनं सर्वभूतानां कालान्तकयमॊपमम निःश्वासक्ष्वेड नाथेन भर्त्सयन्तम इव सदितम 16 स भीम सहसाभ्येत्य पृथाकुः कषुधितॊ भृशम जग्राहाजगरॊ गराहॊ भुजयॊर उभयॊर बलात 17 तेन संस्पृष्ट मात्रस्य भिमसेनस्य वै तथा संज्ञा मुमॊह सहसा वरथानेन तस्य ह 18 थशनागसहस्राणि धारयन्ति हि यथ बलम तथ बलं भीमसेनस्य भुजयॊर असमं परैः 19 स तेजस्वी तदा तेन भुजगेन वशीकृतः विस्फुरञ शनकैर भीमॊ न शशाक विचेष्टितुम 20 नागायुत समप्राणः सिंहस्कन्धॊ महाभुजः गृहीतॊ वयजहात सत्त्वं वरथानेन मॊहितः 21 स हि परयत्नम अकरॊत तीव्रम आत्मविमॊक्षणे न चैनम अशकथ वीरः कदं चित परतिबाधितुम |
1
[janam] kathaṃ nāgāyutaprāṇo bhīmaseno mahābalaḥ bhayam āhārayat tīvraṃ tasmād ajagarān mune 2 paulastya yo ''hvayad yuddhe dhanadaṃ baladarpitaḥ nalinyāṃ kadanaṃ kṛtvā varāṇāṃ yakṣarakṣasām 3 taṃ śaṃsasi bhayāviṣṭam āpannam arikarṣaṇam etad icchāmy ahaṃ śrotuṃ paraṃ kautūhalaṃ hi me 4 [vai] bahvāścarye vane teṣāṃ vasatām ugradhanvinām prāptānām āśramād rājan rājarṣer vṛṣaparvaṇaḥ 5 yadṛcchayā dhanuḥ pānir baddhakhaḍgo vṛkodaraḥ dadarśa tad vanaṃ ramyadevagandharvasevitam 6 sa dadarśa śubhān deśān girer himavatas tadā devarṣisiddhacaritān apsarogaṇasevitān 7 cakoraiś cakravākaiś ca pakṣibhir jīva jīvikaiḥ kolikair bhṛṅgarājaiś ca tatra tatra vināditān 8 nityapuṣpaphalair vṛkṣair himasaṃsparśa komalaiḥ upetān bahula chāyair mano nayananandanaiḥ 9 sa saṃpaśyan girinadīr vaiḍūdya maṇisaṃnibhaiḥ salilair himasaṃsparśair haṃsakāraṇḍavāyutaiḥ 10 vanāni devadārūṇāṃ meghānām iva vāgurāḥ haricandana miśrāṇi tuṅgakālīyakāny api 11 mṛgayāṃ paridhāvan sa sameṣu marudhanvasu vidhyan mṛgāñ śaraiḥ śuddhaiś cacāra sumahābalaḥ 12 sa dadarśa mahākāyaṃ bhujaṅgaṃ lomaharṣaṇam giridurge samāpannaṃ kāyenāvṛtya kandaram 13 parvatābhogavarṣmāṇaṃ bhogaiś candrārkamaṇḍalaiḥ citrāṅgam ajinaiś citrair haridrā sadṛśachavim 14 guhākāreṇa vaktreṇa caturdaṃṣṭreṇa rājatā dīptākṣeṇātitāmreṇa lihantaṃ sṛkkiṇī muhuḥ 15 trāsanaṃ sarvabhūtānāṃ kālāntakayamopamam niḥśvāsakṣveḍa nādena bhartsayantam iva sthitam 16 sa bhīma sahasābhyetya pṛdākuḥ kṣudhito bhṛśam jagrāhājagaro grāho bhujayor ubhayor balāt 17 tena saṃspṛṣṭa mātrasya bhimasenasya vai tadā saṃjñā mumoha sahasā varadānena tasya ha 18 daśanāgasahasrāṇi dhārayanti hi yad balam tad balaṃ bhīmasenasya bhujayor asamaṃ paraiḥ 19 sa tejasvī tathā tena bhujagena vaśīkṛtaḥ visphurañ śanakair bhīmo na śaśāka viceṣṭitum 20 nāgāyuta samaprāṇaḥ siṃhaskandho mahābhujaḥ gṛhīto vyajahāt sattvaṃ varadānena mohitaḥ 21 sa hi prayatnam akarot tīvram ātmavimokṣaṇe na cainam aśakad vīraḥ kathaṃ cit pratibādhitum |