Sacred Texts Hinduism Mahabharata Index Book 3 Index Previous Next
|
1
बृहथश्व उवाच एवं स समयं कृत्वा थवापरेण कलिः सह आजगाम ततस तत्र यत्र राजा स नैषधः 2 स नित्यम अन्तरप्रेक्षी निषधेष्व अवसच चिरम अदास्य थवाथशे वर्षे थथर्श कलिर अन्तरम 3 कृत्वा मूत्रम उपस्पृश्य संध्याम आस्ते सम नैषधः अकृत्वा पाथयॊः शौचं तत्रैनं कलिर आविशत 4 स समाविश्य तु नलं समीपं पुष्करस्य ह गत्वा पुष्करम आहेथम एहि थीव्य नलेन वै 5 अक्षथ्यूते नलं जेता भवान हि सहितॊ मया निषधान परतिपथ्यस्व जित्वा राजन नलं नृपम 6 एवम उक्तस तु कलिना पुष्करॊ नलम अभ्ययात कलिश चैव वृषॊ भूत्वा गवां पुष्करम अभ्ययात 7 आसाथ्य तु नलं वीरं पुष्करः परवीरहा थीव्यावेत्य अब्रवीथ भराता वृषेणेति मुहुर मुहुः 8 न चक्षमे ततॊ राजा समाह्वानं महामनाः वैथर्भ्याः परेक्षमाणायाः पणकालम अमन्यत 9 हिरण्यस्य सुवर्णस्य यानयुग्यस्य वाससाम आविष्टः कलिना थयूते जीयते सम नलस तथा 10 तम अक्षमथसंमत्तं सुहृथां न तु कश चन निवारणे ऽभवच छक्तॊ थीव्यमानम अचेतसम 11 ततः पौरजनः सर्वॊ मन्त्रिभिः सह भारत राजानं थरष्टुम आगच्छन निवारयितुम आतुरम 12 ततः सूत उपागम्य थमयन्त्यै नयवेथयत एष पौरजनः सर्वॊ थवारि तिष्ठति कार्यवान 13 निवेथ्यतां नैषधाय सर्वाः परकृतयः सदिताः अमृष्यमाणा वयसनं राज्ञॊ धर्मार्दथर्शिनः 14 ततः सा बाष्पकलया वाचा थुःखेन कर्शिता उवाच नैषधं भैमी शॊकॊपहतचेतना 15 राजन पौरजनॊ थवारि तवां थिथृक्षुर अवस्दितः मन्त्रिभिः सहितः सर्वै राजभक्तिपुरस्कृतः तं थरष्टुम अर्हसीत्य एव पुनः पुनर अभाषत 16 तां तदा रुचिरापाङ्गीं विलपन्तीं सुमध्यमाम आविष्टः कलिना राजा नाभ्यभाषत किं चन 17 ततस ते मन्त्रिणः सर्वे ते चैव पुरवासिनः नायम अस्तीति थुःखार्ता वरीडिता जग्मुर आलयान 18 तदा तथ अभवथ थयूतं पुष्करस्य नलस्य च युधिष्ठिर बहून मासान पुण्यश्लॊकस तव अजीयत |
1
bṛhadaśva uvāca evaṃ sa samayaṃ kṛtvā dvāpareṇa kaliḥ saha ājagāma tatas tatra yatra rājā sa naiṣadhaḥ 2 sa nityam antaraprekṣī niṣadheṣv avasac ciram athāsya dvādaśe varṣe dadarśa kalir antaram 3 kṛtvā mūtram upaspṛśya saṃdhyām āste sma naiṣadhaḥ akṛtvā pādayoḥ śaucaṃ tatrainaṃ kalir āviśat 4 sa samāviśya tu nalaṃ samīpaṃ puṣkarasya ha gatvā puṣkaram āhedam ehi dīvya nalena vai 5 akṣadyūte nalaṃ jetā bhavān hi sahito mayā niṣadhān pratipadyasva jitvā rājan nalaṃ nṛpam 6 evam uktas tu kalinā puṣkaro nalam abhyayāt kaliś caiva vṛṣo bhūtvā gavāṃ puṣkaram abhyayāt 7 āsādya tu nalaṃ vīraṃ puṣkaraḥ paravīrahā dīvyāvety abravīd bhrātā vṛṣeṇeti muhur muhuḥ 8 na cakṣame tato rājā samāhvānaṃ mahāmanāḥ vaidarbhyāḥ prekṣamāṇāyāḥ paṇakālam amanyata 9 hiraṇyasya suvarṇasya yānayugyasya vāsasām āviṣṭaḥ kalinā dyūte jīyate sma nalas tadā 10 tam akṣamadasaṃmattaṃ suhṛdāṃ na tu kaś cana nivāraṇe 'bhavac chakto dīvyamānam acetasam 11 tataḥ paurajanaḥ sarvo mantribhiḥ saha bhārata rājānaṃ draṣṭum āgacchan nivārayitum āturam 12 tataḥ sūta upāgamya damayantyai nyavedayat eṣa paurajanaḥ sarvo dvāri tiṣṭhati kāryavān 13 nivedyatāṃ naiṣadhāya sarvāḥ prakṛtayaḥ sthitāḥ amṛṣyamāṇā vyasanaṃ rājño dharmārthadarśinaḥ 14 tataḥ sā bāṣpakalayā vācā duḥkhena karśitā uvāca naiṣadhaṃ bhaimī śokopahatacetanā 15 rājan paurajano dvāri tvāṃ didṛkṣur avasthitaḥ mantribhiḥ sahitaḥ sarvai rājabhaktipuraskṛtaḥ taṃ draṣṭum arhasīty eva punaḥ punar abhāṣata 16 tāṃ tathā rucirāpāṅgīṃ vilapantīṃ sumadhyamām āviṣṭaḥ kalinā rājā nābhyabhāṣata kiṃ cana 17 tatas te mantriṇaḥ sarve te caiva puravāsinaḥ nāyam astīti duḥkhārtā vrīḍitā jagmur ālayān 18 tathā tad abhavad dyūtaṃ puṣkarasya nalasya ca yudhiṣṭhira bahūn māsān puṇyaślokas tv ajīyata |