Sacred Texts Hinduism Index Book 1 Index Previous Next
|
1
sumantraś codito rājñā provācedaṃ vacas tadā yatharṣyaśṛṅgas tv ānītaḥ śṛṇu me mantribhiḥ saha 2 romapādam uvācedaṃ sahāmātyaḥ purohitaḥ upāyo nirapāyo 'yam asmābhir abhicintitaḥ 3 ṛṣyaśṛṅgo vanacaras tapaḥsvādhyāyane rataḥ anabhijñaḥ sa nārīṇāṃ viṣayāṇāṃ sukhasya ca 4 indriyārthair abhimatair naracitta pramāthibhiḥ puram ānāyayiṣyāmaḥ kṣipraṃ cādhyavasīyatām 5 gaṇikās tatra gacchantu rūpavatyaḥ svalaṃkṛtāḥ pralobhya vividhopāyair āneṣyantīha satkṛtāḥ 6 śrutvā tatheti rājā ca pratyuvāca purohitam purohito mantriṇaś ca tathā cakruś ca te tadā 7 vāramukhyās tu tac chrutvā vanaṃ praviviśur mahat āśramasyāvidūre 'smin yatnaṃ kurvanti darśane 8 ṛṣiputrasya ghorasya nityam āśramavāsinaḥ pituḥ sa nityasaṃtuṣṭo nāticakrāma cāśramāt 9 na tena janmaprabhṛti dṛṣṭapūrvaṃ tapasvinā strī vā pumān vā yac cānyat sattvaṃ nagara rāṣṭrajam 10 tataḥ kadā cit taṃ deśam ājagāma yadṛcchayā vibhāṇḍakasutas tatra tāś cāpaśyad varāṅganāḥ 11 tāś citraveṣāḥ pramadā gāyantyo madhurasvaraiḥ ṛṣiputram upāgamya sarvā vacanam abruvan 12 kas tvaṃ kiṃ vartase brahmañ jñātum icchāmahe vayam ekas tvaṃ vijane ghore vane carasi śaṃsa naḥ 13 adṛṣṭarūpās tās tena kāmyarūpā vane striyaḥ hārdāt tasya matir jātā ākhyātuṃ pitaraṃ svakam 14 pitā vibhāṇḍako 'smākaṃ tasyāhaṃ suta aurasaḥ ṛṣyaśṛṅga iti khyātaṃ nāma karma ca me bhuvi 15 ihāśramapado 'smākaṃ samīpe śubhadarśanāḥ kariṣye vo 'tra pūjāṃ vai sarveṣāṃ vidhipūrvakam 16 ṛṣiputravacaḥ śrutvā sarvāsāṃ matir āsa vai tad āśramapadaṃ draṣṭuṃ jagmuḥ sarvāś ca tena ha 17 gatānāṃ tu tataḥ pūjām ṛṣiputraś cakāra ha idam arghyam idaṃ pādyam idaṃ mūlaṃ phalaṃ ca naḥ 18 pratigṛhya tu tāṃ pūjāṃ sarvā eva samutsukāḥ ṛṣer bhītāś ca śīghraṃ tu gamanāya matiṃ dadhuḥ 19 asmākam api mukhyāni phalānīmāni vai dvija gṛhāṇa prati bhadraṃ te bhakṣayasva ca mā ciram 20 tatas tās taṃ samāliṅgya sarvā harṣasamanvitāḥ modakān pradadus tasmai bhakṣyāṃś ca vividhāñ śubhān 21 tāni cāsvādya tejasvī phalānīti sma manyate anāsvāditapūrvāṇi vane nityanivāsinām 22 āpṛcchya ca tadā vipraṃ vratacaryāṃ nivedya ca gacchanti smāpadeśāt tā bhītās tasya pituḥ striyaḥ 23 gatāsu tāsu sarvāsu kāśyapasyātmajo dvijaḥ asvasthahṛdayaś cāsīd duḥkhaṃ sma parivartate 24 tato 'paredyus taṃ deśam ājagāma sa vīryavān manojñā yatra tā dṛṣṭā vāramukhyāḥ svalaṃkṛtāḥ 25 dṛṣṭvaiva ca tadā vipram āyāntaṃ hṛṣṭa mānasāḥ upasṛtya tataḥ sarvās tās tam ūcur idaṃ vacaḥ 26 ehy āśramapadaṃ saumya asmākam iti cābruvan tatrāpy eṣa vidhiḥ śrīmān viśeṣeṇa bhaviṣyati 27 śrutvā tu vacanaṃ tāsāṃ sarvāsāṃ hṛdayaṃgamam gamanāya matiṃ cakre taṃ ca ninyus tadā striyaḥ 28 tatra cānīyamāne tu vipre tasmin mahātmani vavarṣa sahasā devo jagat prahlādayaṃs tadā 29 varṣeṇaivāgataṃ vipraṃ viṣayaṃ svaṃ narādhipaḥ pratyudgamya muniṃ prahvaḥ śirasā ca mahīṃ gataḥ 30 arghyaṃ ca pradadau tasmai nyāyataḥ susamāhitaḥ vavre prasādaṃ viprendrān mā vipraṃ manyur āviśet 31 antaḥpuraṃ praviśyāsmai kanyāṃ dattvā yathāvidhi śāntāṃ śāntena manasā rājā harṣam avāpa saḥ 32 evaṃ sa nyavasat tatra sarvakāmaiḥ supūjitaḥ ṛṣyaśṛṅgo mahātejāḥ śāntayā saha bhāryayā |
1
सुमन्त्रश चॊथितॊ राज्ञा परॊवाचेथं वचस तथा यदर्ष्यशृङ्गस तव आनीतः शृणु मे मन्त्रिभिः सह 2 रॊमपाथम उवाचेथं सहामात्यः पुरॊहितः उपायॊ निरपायॊ ऽयम अस्माभिर अभिचिन्तितः 3 ऋष्यशृङ्गॊ वनचरस तपःस्वाध्यायने रतः अनभिज्ञः स नारीणां विषयाणां सुखस्य च 4 इन्थ्रियार्दैर अभिमतैर नरचित्त परमादिभिः पुरम आनाययिष्यामः कषिप्रं चाध्यवसीयताम 5 गणिकास तत्र गच्छन्तु रूपवत्यः सवलंकृताः परलॊभ्य विविधॊपायैर आनेष्यन्तीह सत्कृताः 6 शरुत्वा तदेति राजा च परत्युवाच पुरॊहितम पुरॊहितॊ मन्त्रिणश च तदा चक्रुश च ते तथा 7 वारमुख्यास तु तच छरुत्वा वनं परविविशुर महत आश्रमस्याविथूरे ऽसमिन यत्नं कुर्वन्ति थर्शने 8 ऋषिपुत्रस्य घॊरस्य नित्यम आश्रमवासिनः पितुः स नित्यसंतुष्टॊ नातिचक्राम चाश्रमात 9 न तेन जन्मप्रभृति थृष्टपूर्वं तपस्विना सत्री वा पुमान वा यच चान्यत सत्त्वं नगर राष्ट्रजम 10 ततः कथा चित तं थेशम आजगाम यथृच्छया विभाण्डकसुतस तत्र ताश चापश्यथ वराङ्गनाः 11 ताश चित्रवेषाः परमथा गायन्त्यॊ मधुरस्वरैः ऋषिपुत्रम उपागम्य सर्वा वचनम अब्रुवन 12 कस तवं किं वर्तसे बरह्मञ जञातुम इच्छामहे वयम एकस तवं विजने घॊरे वने चरसि शंस नः 13 अथृष्टरूपास तास तेन काम्यरूपा वने सत्रियः हार्थात तस्य मतिर जाता आख्यातुं पितरं सवकम 14 पिता विभाण्डकॊ ऽसमाकं तस्याहं सुत औरसः ऋष्यशृङ्ग इति खयातं नाम कर्म च मे भुवि 15 इहाश्रमपथॊ ऽसमाकं समीपे शुभथर्शनाः करिष्ये वॊ ऽतर पूजां वै सर्वेषां विधिपूर्वकम 16 ऋषिपुत्रवचः शरुत्वा सर्वासां मतिर आस वै तथ आश्रमपथं थरष्टुं जग्मुः सर्वाश च तेन ह 17 गतानां तु ततः पूजाम ऋषिपुत्रश चकार ह इथम अर्घ्यम इथं पाथ्यम इथं मूलं फलं च नः 18 परतिगृह्य तु तां पूजां सर्वा एव समुत्सुकाः ऋषेर भीताश च शीघ्रं तु गमनाय मतिं थधुः 19 अस्माकम अपि मुख्यानि फलानीमानि वै थविज गृहाण परति भथ्रं ते भक्षयस्व च मा चिरम 20 ततस तास तं समालिङ्ग्य सर्वा हर्षसमन्विताः मॊथकान परथथुस तस्मै भक्ष्यांश च विविधाञ शुभान 21 तानि चास्वाथ्य तेजस्वी फलानीति सम मन्यते अनास्वाथितपूर्वाणि वने नित्यनिवासिनाम 22 आपृच्छ्य च तथा विप्रं वरतचर्यां निवेथ्य च गच्छन्ति समापथेशात ता भीतास तस्य पितुः सत्रियः 23 गतासु तासु सर्वासु काश्यपस्यात्मजॊ थविजः अस्वस्दहृथयश चासीथ थुःखं सम परिवर्तते 24 ततॊ ऽपरेथ्युस तं थेशम आजगाम स वीर्यवान मनॊज्ञा यत्र ता थृष्टा वारमुख्याः सवलंकृताः 25 थृष्ट्वैव च तथा विप्रम आयान्तं हृष्ट मानसाः उपसृत्य ततः सर्वास तास तम ऊचुर इथं वचः 26 एह्य आश्रमपथं सौम्य अस्माकम इति चाब्रुवन तत्राप्य एष विधिः शरीमान विशेषेण भविष्यति 27 शरुत्वा तु वचनं तासां सर्वासां हृथयंगमम गमनाय मतिं चक्रे तं च निन्युस तथा सत्रियः 28 तत्र चानीयमाने तु विप्रे तस्मिन महात्मनि ववर्ष सहसा थेवॊ जगत परह्लाथयंस तथा 29 वर्षेणैवागतं विप्रं विषयं सवं नराधिपः परत्युथ्गम्य मुनिं परह्वः शिरसा च महीं गतः 30 अर्घ्यं च परथथौ तस्मै नयायतः सुसमाहितः वव्रे परसाथं विप्रेन्थ्रान मा विप्रं मन्युर आविशेत 31 अन्तःपुरं परविश्यास्मै कन्यां थत्त्वा यदाविधि शान्तां शान्तेन मनसा राजा हर्षम अवाप सः 32 एवं स नयवसत तत्र सर्वकामैः सुपूजितः ऋष्यशृङ्गॊ महातेजाः शान्तया सह भार्यया |