Sacred Texts Hinduism Mahabharata Index Book 17 Index Previous Next
|
1
[वै] ततः संनाथयञ शक्रॊ थिवं भूमिं च सर्वशः रदेनॊपययौ पार्दम आरॊहेत्य अब्रवीच च तम 2 स भरातॄन पतितान थृष्ट्वा धर्मराजॊ युधिष्ठिरः अब्रवीच छॊकसंतप्तः सहस्राक्षम इथं वचः 3 भरातरः पतिता मे ऽतर आगच्छेयुर मया सह न विना भरातृभिः सवर्गम इच्छे गन्तुं सुरेश्वर 4 सुकुमारी सुखार्हा च राजपुत्री पुरंथर सास्माभिः सह गच्छेत तथ भवान अनुमन्यताम 5 [इन्थ्र] भरातॄन थरक्ष्यसि पुत्रांस तवम अग्रतस तरिथिवं गतान कृष्णया सहितान सर्वान मा शुचॊ भरतर्षभ 6 निक्षिप्य मानुषं थेहं गतास ते भरतर्षभ अनेन तवं शरीरेण सवर्गं गन्ता न संशयः 7 [य] अद शवा भूतभाव्येश भक्तॊ मां नित्यम एव ह स गच्छेत मया सार्धम आनृशंस्या हि मे मतिः 8 [इन्थ्र] अमर्त्यत्वं मत सामत्वं च राजञ; शरियं कृत्स्नां महतीं चैव कीर्तिम संप्राप्तॊ ऽथय सवर्गसुखानि च तवं; तयज शवानं नात्र नृशंसम अस्ति 9 [य] अनार्यम आर्येण सहस्रनेत्र; शक्यं कर्तुं थुष्करम एतथ आर्य मा मे शरिया संगमनं तयास्तु; यस्याः कृते भक्त जनं तयजेयम 10 [इन्थ्र] सवर्गे लॊके शववतां नास्ति धिष्ण्यम; इष्टापूर्तं करॊधवशा हरन्ति ततॊ विचार्य करियतां धर्मराज; तयज शवानं नात्र नृशंसम अस्ति 11 [य] भक्त तयागं पराहुर अत्यन्तपापं; तुल्यं लॊके बरह्म वध्या कृतेन तस्मान नाहं जातु कदं चनाथ्य; तयक्ष्याम्य एनं सवसुखार्दी महेन्थ्र 12 [इन्थ्र] शुना थृष्टं करॊधवशा हरन्ति; यथ थत्तम इष्टं विवृतम अदॊ हुतं च तस्माच छुनस तयागम इमं कुरुष्व; शुनस तयागात पराप्यसे थेवलॊकम 13 तयक्त्वा भरातॄन थयितां चापि कृष्णां; पराप्तॊ लॊकः कर्मणा सवेन वीर शवानं चैनं न तयजसे कदं नु; तयागं कृत्स्नं चास्दितॊ मुह्यसे ऽथय 14 [य] न विथ्यते संधिर अदापि विग्रहॊ; मृतैर मर्त्यैर इति लॊकेषु निष्ठा न ते मया जीवयितुं हि शक्या; तस्मात तयागस तेषु कृतॊ न जीवताम 15 परतिप्रथानं शरणागतस्य; सत्रिया वधॊ बराह्मणस्व आपहारः मित्रथ्रॊहस तानि चत्वारि शक्र; भक्त तयागश चैव समॊ मतॊ मे 16 [वै] तथ धर्मराजस्य वचॊ निशम्य; धर्मस्वरूपी भगवान उवाच युधिष्ठिरं परति युक्तॊ नरेन्थ्रं; शलक्ष्णैर वाक्यैः संस्तव संप्रयुक्तैः 17 अभिजातॊ ऽसि राजेन्थ्र पितुर वृत्तेन मेधया अनुक्रॊशेन चानेन सर्वभूतेषु भारत 18 पुरा थवैतवने चासि मया पुत्र परीक्षितः पानीयार्दे पराक्रान्ता यत्र ते भरातरॊ हताः 19 भीमार्जुनौ परित्यज्य यत्र तवं भरातराव उभौ मात्रॊः साम्यम अभीप्सन वै नकुलं जीवम इच्छसि 20 अयं शवा भक्त इत्य एव तयक्तॊ थेव रदस तवया तस्मात सवर्गे न ते तुल्यः कश चिथ अस्ति नराधिप 21 अतस तवाक्षया लॊकाः सवशरीरेण भारत पराप्तॊ ऽसि भरतश्रेष्ठ थिव्यां गतिम अनुत्तमाम 22 ततॊ धर्मश च शक्रश च मरुतश चाश्विनाव अपि थेवा थेवर्षयश चैव रदम आरॊप्य पाण्डवम 23 परययुः सवैर विमानैस ते सिथ्धाः कामविहारिणः सर्वे विरजसः पुण्याः पुण्यवाग बुथ्धिकर्मिणः 24 स तं रदं समास्दाय राजा कुरुकुलॊथ्वहः ऊर्ध्वम आचक्रमे शीघ्रं तेजसावृत्य रॊथसी 25 ततॊ थेव निकायस्दॊ नारथः सर्वलॊकवित उवाचॊच्चैस तथा वाक्यं बृहथ वाथी बृहत तपाः 26 ये ऽपि राजर्षयः सर्वे ते चापि समुपस्दिताः कीर्तिं परच्छाथ्य तेषां वै कुरुराजॊ ऽधितिष्ठति 27 लॊकान आवृत्य यशसा तेजसा वृत्तसंपथा सवशरीरेण संप्राप्तं नान्यं शुश्रुम पाण्डवात 28 नारथस्य वचः शरुत्वा राजा वचनम अब्रवीत थेवान आमन्त्र्य धर्मात्मा सवपक्षांश चैव पार्दिवान 29 शुभं वा यथि वा पापं भरातॄणां सदानम अथ्य मे तथ एव पराप्तुम इच्छामि लॊकान अन्यान न कामये 30 राज्ञस तु वचनं शरुत्वा थेवराजः पुरंथरः आनृशंस्य समायुक्तं परत्युवाच युधिष्ठिरम 31 सदाने ऽसमिन वस राजेन्थ्र कर्मभिर निर्जिते शुभैः किं तवं मानुष्यकं सनेहम अथ्यापि परिकर्षसि 32 सिथ्धिं पराप्तॊ ऽसि परमां यदा नान्यः पुमान कव चित नैव ते भरातरः सदानं संप्राप्ताः कुरुनन्थन 33 अथ्यापि मानुषॊ भावः सपृशते तवां नराधिप सवर्गॊ ऽयं पश्य थेवर्षीन सिथ्धांश च तरिथिवालयान 34 युधिष्ठिरस तु थेवेन्थ्रम एवं वाथिनम ईश्वरम पुनर एवाब्रवीथ धीमान इथं वचनम अर्दवत 35 तैर विना नॊत्सहे वस्तुम इह थैत्य निबर्हण गन्तुम इच्छामि तत्राहं यत्र मे भरातरॊ गताः 36 यत्र सा बृहती शयामा बुथ्धिसत्त्वगुणान्विता थरौपथी यॊषितां शरेष्ठा यत्र चैव परिया मम |
1
[vai] tataḥ saṃnādayañ śakro divaṃ bhūmiṃ ca sarvaśaḥ rathenopayayau pārtham ārohety abravīc ca tam 2 sa bhrātṝn patitān dṛṣṭvā dharmarājo yudhiṣṭhiraḥ abravīc chokasaṃtaptaḥ sahasrākṣam idaṃ vacaḥ 3 bhrātaraḥ patitā me 'tra āgaccheyur mayā saha na vinā bhrātṛbhiḥ svargam icche gantuṃ sureśvara 4 sukumārī sukhārhā ca rājaputrī puraṃdara sāsmābhiḥ saha gaccheta tad bhavān anumanyatām 5 [indra] bhrātṝn drakṣyasi putrāṃs tvam agratas tridivaṃ gatān kṛṣṇayā sahitān sarvān mā śuco bharatarṣabha 6 nikṣipya mānuṣaṃ dehaṃ gatās te bharatarṣabha anena tvaṃ śarīreṇa svargaṃ gantā na saṃśayaḥ 7 [y] atha śvā bhūtabhāvyeśa bhakto māṃ nityam eva ha sa gaccheta mayā sārdham ānṛśaṃsyā hi me matiḥ 8 [indra] amartyatvaṃ mat sāmatvaṃ ca rājañ; śriyaṃ kṛtsnāṃ mahatīṃ caiva kīrtim saṃprāpto 'dya svargasukhāni ca tvaṃ; tyaja śvānaṃ nātra nṛśaṃsam asti 9 [y] anāryam āryeṇa sahasranetra; śakyaṃ kartuṃ duṣkaram etad ārya mā me śriyā saṃgamanaṃ tayāstu; yasyāḥ kṛte bhakta janaṃ tyajeyam 10 [indra] svarge loke śvavatāṃ nāsti dhiṣṇyam; iṣṭāpūrtaṃ krodhavaśā haranti tato vicārya kriyatāṃ dharmarāja; tyaja śvānaṃ nātra nṛśaṃsam asti 11 [y] bhakta tyāgaṃ prāhur atyantapāpaṃ; tulyaṃ loke brahma vadhyā kṛtena tasmān nāhaṃ jātu kathaṃ canādya; tyakṣyāmy enaṃ svasukhārthī mahendra 12 [indra] śunā dṛṣṭaṃ krodhavaśā haranti; yad dattam iṣṭaṃ vivṛtam atho hutaṃ ca tasmāc chunas tyāgam imaṃ kuruṣva; śunas tyāgāt prāpyase devalokam 13 tyaktvā bhrātṝn dayitāṃ cāpi kṛṣṇāṃ; prāpto lokaḥ karmaṇā svena vīra śvānaṃ cainaṃ na tyajase kathaṃ nu; tyāgaṃ kṛtsnaṃ cāsthito muhyase 'dya 14 [y] na vidyate saṃdhir athāpi vigraho; mṛtair martyair iti lokeṣu niṣṭhā na te mayā jīvayituṃ hi śakyā; tasmāt tyāgas teṣu kṛto na jīvatām 15 pratipradānaṃ śaraṇāgatasya; striyā vadho brāhmaṇasv āpahāraḥ mitradrohas tāni catvāri śakra; bhakta tyāgaś caiva samo mato me 16 [vai] tad dharmarājasya vaco niśamya; dharmasvarūpī bhagavān uvāca yudhiṣṭhiraṃ prati yukto narendraṃ; ślakṣṇair vākyaiḥ saṃstava saṃprayuktaiḥ 17 abhijāto 'si rājendra pitur vṛttena medhayā anukrośena cānena sarvabhūteṣu bhārata 18 purā dvaitavane cāsi mayā putra parīkṣitaḥ pānīyārthe parākrāntā yatra te bhrātaro hatāḥ 19 bhīmārjunau parityajya yatra tvaṃ bhrātarāv ubhau mātroḥ sāmyam abhīpsan vai nakulaṃ jīvam icchasi 20 ayaṃ śvā bhakta ity eva tyakto deva rathas tvayā tasmāt svarge na te tulyaḥ kaś cid asti narādhipa 21 atas tavākṣayā lokāḥ svaśarīreṇa bhārata prāpto 'si bharataśreṣṭha divyāṃ gatim anuttamām 22 tato dharmaś ca śakraś ca marutaś cāśvināv api devā devarṣayaś caiva ratham āropya pāṇḍavam 23 prayayuḥ svair vimānais te siddhāḥ kāmavihāriṇaḥ sarve virajasaḥ puṇyāḥ puṇyavāg buddhikarmiṇaḥ 24 sa taṃ rathaṃ samāsthāya rājā kurukulodvahaḥ ūrdhvam ācakrame śīghraṃ tejasāvṛtya rodasī 25 tato deva nikāyastho nāradaḥ sarvalokavit uvācoccais tadā vākyaṃ bṛhad vādī bṛhat tapāḥ 26 ye 'pi rājarṣayaḥ sarve te cāpi samupasthitāḥ kīrtiṃ pracchādya teṣāṃ vai kururājo 'dhitiṣṭhati 27 lokān āvṛtya yaśasā tejasā vṛttasaṃpadā svaśarīreṇa saṃprāptaṃ nānyaṃ śuśruma pāṇḍavāt 28 nāradasya vacaḥ śrutvā rājā vacanam abravīt devān āmantrya dharmātmā svapakṣāṃś caiva pārthivān 29 śubhaṃ vā yadi vā pāpaṃ bhrātṝṇāṃ sthānam adya me tad eva prāptum icchāmi lokān anyān na kāmaye 30 rājñas tu vacanaṃ śrutvā devarājaḥ puraṃdaraḥ ānṛśaṃsya samāyuktaṃ pratyuvāca yudhiṣṭhiram 31 sthāne 'smin vasa rājendra karmabhir nirjite śubhaiḥ kiṃ tvaṃ mānuṣyakaṃ sneham adyāpi parikarṣasi 32 siddhiṃ prāpto 'si paramāṃ yathā nānyaḥ pumān kva cit naiva te bhrātaraḥ sthānaṃ saṃprāptāḥ kurunandana 33 adyāpi mānuṣo bhāvaḥ spṛśate tvāṃ narādhipa svargo 'yaṃ paśya devarṣīn siddhāṃś ca tridivālayān 34 yudhiṣṭhiras tu devendram evaṃ vādinam īśvaram punar evābravīd dhīmān idaṃ vacanam arthavat 35 tair vinā notsahe vastum iha daitya nibarhaṇa gantum icchāmi tatrāhaṃ yatra me bhrātaro gatāḥ 36 yatra sā bṛhatī śyāmā buddhisattvaguṇānvitā draupadī yoṣitāṃ śreṣṭhā yatra caiva priyā mama |