Sacred Texts Hinduism Mahabharata Index Book 10 Index Previous Next
|
1
[धृ] थवारथेशे ततॊ थरौणिम अवस्दितम अवेक्ष्य तौ अकुर्वतां भॊजकृपौ किं संजय वथस्व मे 2 [स] कृतवर्माणम आमन्त्र्य कृपं च स महारदम थरौणिर मन्युपरीतात्मा शिबिर थवारम आसथत 3 तत्र भूतं महाकायं चन्थ्रार्कसथृशथ्युतिम सॊ ऽपश्यथ थवारम आवृत्य तिष्ठन्तं लॊमहर्षणम 4 वसानं चर्मवैयाघ्रं महारुधिरविस्रवम कृष्णाजिनॊत्तरासङ्गं नागयज्ञॊपवीतिनम 5 बाहुभिः सवायतैः पीनैर नानाप्रहरणॊथ्यतैः बथ्धाङ्गथ महासर्पं जवालामाला कुलाननम 6 थंष्ट्राकराल वथनं वयाथितास्यं भयावहम नयनानां सहस्रैश च विचित्रैर अभिभूषितम 7 नैव तस्य वपुः शक्यं परवक्तुं वेष एव वा सर्वदा तु तथ आलक्ष्य सफुटेयुर अपि पर्वताः 8 तस्यास्यान नासिकाभ्यां च शरवणाभ्यां च सर्वशः तेभ्यश चाक्षि सहस्रेभ्यः पराथुरासन महार्चिषः 9 तदा तेजॊ मरीचिभ्यः शङ्खचक्रगथाधराः पराथुरासन हृषीकेशाः शतशॊ ऽद सहस्रशः 10 तथ अत्यथ्भुतम आलॊक्य भूतं लॊकभयंकरम थरौणिर अव्यदितॊ थिव्यैर अस्त्रवर्षैर अवाकिरत 11 थरौणिमुक्ताञ शरांस तांस तु तथ भूतं महथ अग्रसत उथधेर इव वार्यॊघान पावकॊ वडवामुखः 12 अश्वत्दामा तु संप्रेक्ष्य ताञ शरौघान निरर्दकान रदशक्तिं मुमॊचास्मै थीप्ताम अग्निशिखाम इव 13 सा तथाहत्य थीप्ताग्रा रदशक्तिर अशीर्यत युगान्ते सूर्यम आहत्य महॊक्लेव थिवश चयुता 14 अद हेमत्सरुं थिव्यं खड्गम आकाशवर्चसम कॊशात समुथ्बबर्हाशु बिलाथ थीप्तम इवॊरगम 15 ततः खड्गवरं धीमान भूताय पराहिणॊत तथा स तथासाथ्य भूतं वै विलयं तूलवथ ययौ 16 ततः स कुपितॊ थरौणिर इन्थ्रकेतुनिभां गथाम जवलन्तीं पराहिणॊत तस्मै भूतं ताम अपि चाग्रसत 17 ततः सर्वायुधाभावे वीक्षमाणस ततस ततः अपश्यत कृतम आकाशम अनाकाशं जनार्थनैः 18 तथ अथ्भुततमं थृष्ट्वा थरॊणपुत्रॊ निरायुधः अब्रवीथ अभिसंतप्तः कृप वाक्यम अनुस्मरन 19 बरुवताम अप्रियं पद्यं सुहृथां न शृणॊति यः स शॊचत्य आपथं पराप्य यदाहम अतिवर्त्य तौ 20 शास्त्रथृष्टान अवध्यान यः समतीत्य जिघांसति स पदः परच्युतॊ धर्म्यात कुपदं परतिपथ्यते 21 गॊब्राह्मण नृप सत्रीषु सख्युर मातुर गुरॊस तदा वृथ्धबाल जडान्धेषु सुप्त भीतॊत्दितेषु च 22 मत्तॊन्मत्त परमत्तेषु न शस्त्राण्य उपधारयेत इत्य एवं गुरुभिः पूर्वम उपथिष्टं नृणां सथा 23 सॊ ऽहम उत्क्रम्य पन्दानं शास्त्रथृष्टं सनातनम अमार्गेणैवम आरभ्य घॊराम आपथम आगतः 24 तां चापथं घॊरतरां परवथन्ति मनीषिणः यथ उथ्यम्य महत कृत्यं भयाथ अपि निवर्तते 25 अशक्यं चैव कः कर्तुं शक्तः शक्तिबलाथ इह न हि थैवाथ गरीयॊ वै मानुषं कर्म कद्यते 26 मानुषं कुर्वतः कर्म यथि थैवान न सिध्यति स पदः परच्युतॊ धर्म्याथ विपथं परतिपथ्यते 27 परतिघातं हय अविज्ञातं परवथन्ति मनीषिणः यथ आरभ्य करियां कां चिथ भयाथ इह निवर्तते 28 तथ इथं थुष्प्रणीतेन भयं मां समुपस्दितम न हि थरॊण सुतः संख्ये निवर्तेत कदं चन 29 इथं च सुमहथ भूतं थैवथण्डम इवॊथ्यतम न चैतथ अभिजानामि चिन्तयन्न अपि सर्वदा 30 धरुवं येयम अधर्मे मे परवृत्ता कलुषा मतिः तस्याः फलम इथं घॊरं परतिघाताय थृश्यते 31 तथ इथं थैवविहितं मम संख्ये निवर्तनम नान्यत्र थैवाथ उथ्यन्तुम इह शक्यं कदं चन 32 सॊ ऽहम अथ्य महाथेवं परपथ्ये शरणं परभुम थैवथण्डम इमं घॊरं स हि मे नाशयिष्यति 33 कपर्थिनं परपथ्याद थेवथेवम उमापतिम कपालमालिनं रुथ्रं भग नेत्रहरं हरम 34 स हि थेवॊ ऽतयगाथ थेवांस तपसा विक्रमेण च तस्माच छरणम अभ्येष्ये गिरिशं शूलपाणिनम |
1
[dhṛ] dvāradeśe tato drauṇim avasthitam avekṣya tau akurvatāṃ bhojakṛpau kiṃ saṃjaya vadasva me 2 [s] kṛtavarmāṇam āmantrya kṛpaṃ ca sa mahāratham drauṇir manyuparītātmā śibira dvāram āsadat 3 tatra bhūtaṃ mahākāyaṃ candrārkasadṛśadyutim so 'paśyad dvāram āvṛtya tiṣṭhantaṃ lomaharṣaṇam 4 vasānaṃ carmavaiyāghraṃ mahārudhiravisravam kṛṣṇājinottarāsaṅgaṃ nāgayajñopavītinam 5 bāhubhiḥ svāyataiḥ pīnair nānāpraharaṇodyataiḥ baddhāṅgada mahāsarpaṃ jvālāmālā kulānanam 6 daṃṣṭrākarāla vadanaṃ vyāditāsyaṃ bhayāvaham nayanānāṃ sahasraiś ca vicitrair abhibhūṣitam 7 naiva tasya vapuḥ śakyaṃ pravaktuṃ veṣa eva vā sarvathā tu tad ālakṣya sphuṭeyur api parvatāḥ 8 tasyāsyān nāsikābhyāṃ ca śravaṇābhyāṃ ca sarvaśaḥ tebhyaś cākṣi sahasrebhyaḥ prādurāsan mahārciṣaḥ 9 tathā tejo marīcibhyaḥ śaṅkhacakragadādharāḥ prādurāsan hṛṣīkeśāḥ śataśo 'tha sahasraśaḥ 10 tad atyadbhutam ālokya bhūtaṃ lokabhayaṃkaram drauṇir avyathito divyair astravarṣair avākirat 11 drauṇimuktāñ śarāṃs tāṃs tu tad bhūtaṃ mahad agrasat udadher iva vāryoghān pāvako vaḍavāmukhaḥ 12 aśvatthāmā tu saṃprekṣya tāñ śaraughān nirarthakān rathaśaktiṃ mumocāsmai dīptām agniśikhām iva 13 sā tadāhatya dīptāgrā rathaśaktir aśīryata yugānte sūryam āhatya mahokleva divaś cyutā 14 atha hematsaruṃ divyaṃ khaḍgam ākāśavarcasam kośāt samudbabarhāśu bilād dīptam ivoragam 15 tataḥ khaḍgavaraṃ dhīmān bhūtāya prāhiṇot tadā sa tadāsādya bhūtaṃ vai vilayaṃ tūlavad yayau 16 tataḥ sa kupito drauṇir indraketunibhāṃ gadām jvalantīṃ prāhiṇot tasmai bhūtaṃ tām api cāgrasat 17 tataḥ sarvāyudhābhāve vīkṣamāṇas tatas tataḥ apaśyat kṛtam ākāśam anākāśaṃ janārdanaiḥ 18 tad adbhutatamaṃ dṛṣṭvā droṇaputro nirāyudhaḥ abravīd abhisaṃtaptaḥ kṛpa vākyam anusmaran 19 bruvatām apriyaṃ pathyaṃ suhṛdāṃ na śṛṇoti yaḥ sa śocaty āpadaṃ prāpya yathāham ativartya tau 20 śāstradṛṣṭān avadhyān yaḥ samatītya jighāṃsati sa pathaḥ pracyuto dharmyāt kupathaṃ pratipadyate 21 gobrāhmaṇa nṛpa strīṣu sakhyur mātur guros tathā vṛddhabāla jaḍāndheṣu supta bhītotthiteṣu ca 22 mattonmatta pramatteṣu na śastrāṇy upadhārayet ity evaṃ gurubhiḥ pūrvam upadiṣṭaṃ nṛṇāṃ sadā 23 so 'ham utkramya panthānaṃ śāstradṛṣṭaṃ sanātanam amārgeṇaivam ārabhya ghorām āpadam āgataḥ 24 tāṃ cāpadaṃ ghoratarāṃ pravadanti manīṣiṇaḥ yad udyamya mahat kṛtyaṃ bhayād api nivartate 25 aśakyaṃ caiva kaḥ kartuṃ śaktaḥ śaktibalād iha na hi daivād garīyo vai mānuṣaṃ karma kathyate 26 mānuṣaṃ kurvataḥ karma yadi daivān na sidhyati sa pathaḥ pracyuto dharmyād vipadaṃ pratipadyate 27 pratighātaṃ hy avijñātaṃ pravadanti manīṣiṇaḥ yad ārabhya kriyāṃ kāṃ cid bhayād iha nivartate 28 tad idaṃ duṣpraṇītena bhayaṃ māṃ samupasthitam na hi droṇa sutaḥ saṃkhye nivarteta kathaṃ cana 29 idaṃ ca sumahad bhūtaṃ daivadaṇḍam ivodyatam na caitad abhijānāmi cintayann api sarvathā 30 dhruvaṃ yeyam adharme me pravṛttā kaluṣā matiḥ tasyāḥ phalam idaṃ ghoraṃ pratighātāya dṛśyate 31 tad idaṃ daivavihitaṃ mama saṃkhye nivartanam nānyatra daivād udyantum iha śakyaṃ kathaṃ cana 32 so 'ham adya mahādevaṃ prapadye śaraṇaṃ prabhum daivadaṇḍam imaṃ ghoraṃ sa hi me nāśayiṣyati 33 kapardinaṃ prapadyātha devadevam umāpatim kapālamālinaṃ rudraṃ bhaga netraharaṃ haram 34 sa hi devo 'tyagād devāṃs tapasā vikrameṇa ca tasmāc charaṇam abhyeṣye giriśaṃ śūlapāṇinam |