Sacred Texts Hinduism Mahabharata Index Book 8 Index Previous Next
|
1
[स] तान अभिथ्रवतॊ थृष्ट्वा पाण्डवांस तावकं बलम करॊशतस तव पुत्रस्य न सम राजन नयवर्तत 2 ततः पक्षात परपक्षाच च परपक्षैश चापि थक्षिणात उथस्त शस्त्राः कुरवॊ भीमम अभ्यथ्रवन रणे 3 कर्णॊ ऽपि थृष्ट्वा थरवतॊ धार्तराष्ट्रान पराङ्मुखान हंसवर्णान हयाग्र्यांस तान परैषीथ यत्र वृकॊथरः 4 ते परेषिता महाराज शल्येनाहव शॊभिना भीमसेनरदं पराप्य समसज्जन्त वाजिनः 5 थृष्ट्वा कर्णं समायान्तं भीमः करॊधसमन्वितः मतिं थध्रे विनाशाय कर्णस्य भरतर्षभ 6 सॊ ऽबरवीत सात्यकिं वीरं धृष्टथ्युम्नं च पार्षतम एनं रक्षत राजानं धर्मात्मानं युधिष्ठिरम संशयान महतॊ मुक्तं कदं चित परेक्षितॊ मम 7 अग्रतॊ मे कृतॊ राजा छिन्नसर्वपरिच्छथः थुर्यॊधनस्य परीत्यर्दं राधेयेन थुरात्मना 8 अन्तम अथ्य करिष्यामि तस्य थुःखस्य पार्षत हन्ता वास्मि रणे कर्णं स वा मां निहनिष्यति संग्रामेण सुघॊरेण सत्यम एतथ बरवीमि वः 9 राजानम अथ्य भवतां नयासभूतं थथामि वै अस्य संरक्षणे सर्वे यतध्वं विगतज्वराः 10 एवम उक्त्वा महाबाहुः परायाथ आधिरदिं परति सिंहनाथेन महता सर्वाः संनाथयन थिशः 11 थृष्ट्वा तवरितम आयान्तं भीमं युथ्धाभिनन्थिनम सूतपुत्रम अदॊवाच मथ्राणाम ईश्वरॊ विभुः 12 पश्य कर्ण महाबाहुं करुथ्धं पाण्डवनन्थनम थीर्घकालार्जितं करॊधं मॊक्तु कामं तवयि धरुवम 13 ईथृशं नास्य रूपं मे थृष्टपूर्वं कथा चन अभिमन्यौ हते कर्णे राक्षसे वा घटॊत्कचे 14 तरैलॊक्यस्य समस्तस्य शक्तः करुथ्धॊ निवारणे बिभर्ति याथृशं रूपं कालाग्निसथृशं शुभम 15 इति बरुवति राधेयं मथ्राणाम ईश्वरे नृप अभ्यवर्तत वै कर्णं करॊधथीप्तॊ वृकॊथरः 16 तदागतं तु संप्रेक्ष्य भीमं युथ्धाभिनन्थिनम अब्रवीथ वचनं शल्यं राधेयः परहसन्न इव 17 यथ उक्तं वचनं मे ऽथय तवया मथ्रजनेश्वर भीमसेनं परति विभॊ तत सत्यं नात्र संशयः 18 एष शूरश च वीरश च करॊधनश च वृकॊथरः निरपेक्षः शरीरे च पराणतश च बलाधिकः 19 अज्ञातवासं वसता विराटनगरे तथा थरौपथ्याः परियकामेन केवलं बाहुसंश्रयात गूढभावं समाश्रित्य कीचकः सगणॊ हतः 20 सॊ ऽथय संग्रामशिरसि सन्नथ्धः करॊधमूर्च्छितः किंकरॊथ्यत थण्डेन मृत्युनापि वरजेथ रणम 21 चिरकालाभिलषितॊ ममायं तु मनॊरदः अर्जुनं समरे हन्यां मां वा हन्याथ धनंजयः स मे कथा चिथ अथ्यैव भवेथ भीम समागमात 22 निहते भीम सेते तु यथि वा विरदी कृते अभियास्यति मां पार्दस तन मे साधु भविष्यति अत्र यन मन्यसे पराप्तं तच छीघ्रं संप्रधारय 23 एतच छरुत्वा तु वचनं राधेयस्य महात्मनः उवाच वचनं शल्यः सूतपुत्रं तदागतम 24 अभियासि महाबाहॊ भीमसेनं महाबलम निरस्य भीमसेनं तु ततः पराप्स्यसि फल्गुनम 25 यस ते कामॊ ऽभिलषितश चिरात परभृति हृथ्गतः स वै संपत्स्यते कर्ण सत्यम एतथ बरवीमि ते 26 एवम उक्ते ततः कर्णः शल्यं पुनर अभाषत हन्ताहम अर्जुनं संख्ये मां वा हन्ता धनंजयः युथ्धे मनः समाधाय याहि याहीत्य अचॊथयत 27 ततः परायाथ रदेनाशु शल्यस तत्र विशां पते यत्र भीमॊ महेष्वासॊ वयथ्रावयत वाहिनीम 28 ततस तूर्यनिनाथश च भेरीणां च महास्वनः उथतिष्ठत राजेन्थ्र कर्ण भीम समागमे 29 भीमसेनॊ ऽद संक्रुथ्धस तव सैन्यं थुरासथम नाराचैर विमलैस तीक्ष्णैर थिशः पराथ्रावयथ बली 30 स संनिपातस तुमुलॊ भीमरूपॊ विशां पते आसीथ रौथ्रॊ महाराज कर्ण पाण्डवयॊर मृधे ततॊ मुहूर्ताथ राजेन्थ्र पाण्डवः कर्णम आथ्रवत 31 तम आपतन्तं संप्रेक्ष्य कर्णॊ वैकर्तनॊ वृषः आजघानॊरसि करुथ्धॊ नाराचेन सतनान्तरे पुनश चैनम अमेयात्मा शरवर्षैर अवाकिरत 32 स विथ्धः सूतपुत्रेण छाथयाम आस पत्रिभिः विव्याध निशितैः कर्ण नवभिर नतपर्वभिः 33 तस्य कर्णॊ धनुर्मध्ये थविधा चिच्छेथ पत्रिणा अद तं छिन्नधन्वानम अभ्यविध्यत सतनान्तरे नाराचेन सुतीक्ष्णेन सर्वावरणभेथिना 34 सॊ ऽनयत कार्मुकम आथाय सूतपुत्रं वृकॊथरः राजन मर्मसु मर्मज्ञॊ विथ्ध्वा सुनिशितैः शरैः ननाथ बलवन नाथं कम्पयन्न इव रॊथसी 35 तं कर्णः पञ्चविंशत्या नाराचानां समार्थयत मथॊत्कटं वने थृप्तम उल्काभिर इव कुञ्जरम 36 ततः सायकभिन्नाङ्गः पाण्डवः करॊधमूर्च्छितः संरम्भामर्ष ताम्राक्षः सूतपुत्र वधेच्छया 37 स कार्मुके महावेगं भारसाधनम उत्तमम गिरीणाम अपि भेत्तारं सायकं समयॊजयत 38 वीकृष्य बलवच चापम आ कर्णाथ अतिमारुतिः तं मुमॊच महेष्वासः करुथ्धः कर्ण जिघांसया 39 स विसृष्टॊ बलवता बाणॊ वज्राशनिस्वनः अथारयथ रणे कर्णं वज्रवेग इवाचलम 40 स भीमसेनाभिहतॊ सूतपुत्रः कुरूथ्वहा निषसाथ रदॊपस्दे विसंज्ञः पृतना पतिः 41 ततॊ मथ्राधिपॊ थृष्ट्वा विसंज्ञं सूतनन्थनम अपॊवाह रदेनाजौ कर्णम आहवशॊभिनम 42 ततः पराजिते कर्णे धार्तराष्ट्रीं महाचमूम वयथ्रावयथ भीमसेनॊ यदेन्थ्रॊ थानवीं चमूम |
1
[s] tān abhidravato dṛṣṭvā pāṇḍavāṃs tāvakaṃ balam krośatas tava putrasya na sma rājan nyavartata 2 tataḥ pakṣāt prapakṣāc ca prapakṣaiś cāpi dakṣiṇāt udasta śastrāḥ kuravo bhīmam abhyadravan raṇe 3 karṇo 'pi dṛṣṭvā dravato dhārtarāṣṭrān parāṅmukhān haṃsavarṇān hayāgryāṃs tān praiṣīd yatra vṛkodaraḥ 4 te preṣitā mahārāja śalyenāhava śobhinā bhīmasenarathaṃ prāpya samasajjanta vājinaḥ 5 dṛṣṭvā karṇaṃ samāyāntaṃ bhīmaḥ krodhasamanvitaḥ matiṃ dadhre vināśāya karṇasya bharatarṣabha 6 so 'bravīt sātyakiṃ vīraṃ dhṛṣṭadyumnaṃ ca pārṣatam enaṃ rakṣata rājānaṃ dharmātmānaṃ yudhiṣṭhiram saṃśayān mahato muktaṃ kathaṃ cit prekṣito mama 7 agrato me kṛto rājā chinnasarvaparicchadaḥ duryodhanasya prītyarthaṃ rādheyena durātmanā 8 antam adya kariṣyāmi tasya duḥkhasya pārṣata hantā vāsmi raṇe karṇaṃ sa vā māṃ nihaniṣyati saṃgrāmeṇa sughoreṇa satyam etad bravīmi vaḥ 9 rājānam adya bhavatāṃ nyāsabhūtaṃ dadāmi vai asya saṃrakṣaṇe sarve yatadhvaṃ vigatajvarāḥ 10 evam uktvā mahābāhuḥ prāyād ādhirathiṃ prati siṃhanādena mahatā sarvāḥ saṃnādayan diśaḥ 11 dṛṣṭvā tvaritam āyāntaṃ bhīmaṃ yuddhābhinandinam sūtaputram athovāca madrāṇām īśvaro vibhuḥ 12 paśya karṇa mahābāhuṃ kruddhaṃ pāṇḍavanandanam dīrghakālārjitaṃ krodhaṃ moktu kāmaṃ tvayi dhruvam 13 īdṛśaṃ nāsya rūpaṃ me dṛṣṭapūrvaṃ kadā cana abhimanyau hate karṇe rākṣase vā ghaṭotkace 14 trailokyasya samastasya śaktaḥ kruddho nivāraṇe bibharti yādṛśaṃ rūpaṃ kālāgnisadṛśaṃ śubham 15 iti bruvati rādheyaṃ madrāṇām īśvare nṛpa abhyavartata vai karṇaṃ krodhadīpto vṛkodaraḥ 16 tathāgataṃ tu saṃprekṣya bhīmaṃ yuddhābhinandinam abravīd vacanaṃ śalyaṃ rādheyaḥ prahasann iva 17 yad uktaṃ vacanaṃ me 'dya tvayā madrajaneśvara bhīmasenaṃ prati vibho tat satyaṃ nātra saṃśayaḥ 18 eṣa śūraś ca vīraś ca krodhanaś ca vṛkodaraḥ nirapekṣaḥ śarīre ca prāṇataś ca balādhikaḥ 19 ajñātavāsaṃ vasatā virāṭanagare tadā draupadyāḥ priyakāmena kevalaṃ bāhusaṃśrayāt gūḍhabhāvaṃ samāśritya kīcakaḥ sagaṇo hataḥ 20 so 'dya saṃgrāmaśirasi sannaddhaḥ krodhamūrcchitaḥ kiṃkarodyata daṇḍena mṛtyunāpi vrajed raṇam 21 cirakālābhilaṣito mamāyaṃ tu manorathaḥ arjunaṃ samare hanyāṃ māṃ vā hanyād dhanaṃjayaḥ sa me kadā cid adyaiva bhaved bhīma samāgamāt 22 nihate bhīma sete tu yadi vā virathī kṛte abhiyāsyati māṃ pārthas tan me sādhu bhaviṣyati atra yan manyase prāptaṃ tac chīghraṃ saṃpradhāraya 23 etac chrutvā tu vacanaṃ rādheyasya mahātmanaḥ uvāca vacanaṃ śalyaḥ sūtaputraṃ tathāgatam 24 abhiyāsi mahābāho bhīmasenaṃ mahābalam nirasya bhīmasenaṃ tu tataḥ prāpsyasi phalgunam 25 yas te kāmo 'bhilaṣitaś cirāt prabhṛti hṛdgataḥ sa vai saṃpatsyate karṇa satyam etad bravīmi te 26 evam ukte tataḥ karṇaḥ śalyaṃ punar abhāṣata hantāham arjunaṃ saṃkhye māṃ vā hantā dhanaṃjayaḥ yuddhe manaḥ samādhāya yāhi yāhīty acodayat 27 tataḥ prāyād rathenāśu śalyas tatra viśāṃ pate yatra bhīmo maheṣvāso vyadrāvayata vāhinīm 28 tatas tūryaninādaś ca bherīṇāṃ ca mahāsvanaḥ udatiṣṭhata rājendra karṇa bhīma samāgame 29 bhīmaseno 'tha saṃkruddhas tava sainyaṃ durāsadam nārācair vimalais tīkṣṇair diśaḥ prādrāvayad balī 30 sa saṃnipātas tumulo bhīmarūpo viśāṃ pate āsīd raudro mahārāja karṇa pāṇḍavayor mṛdhe tato muhūrtād rājendra pāṇḍavaḥ karṇam ādravat 31 tam āpatantaṃ saṃprekṣya karṇo vaikartano vṛṣaḥ ājaghānorasi kruddho nārācena stanāntare punaś cainam ameyātmā śaravarṣair avākirat 32 sa viddhaḥ sūtaputreṇa chādayām āsa patribhiḥ vivyādha niśitaiḥ karṇa navabhir nataparvabhiḥ 33 tasya karṇo dhanurmadhye dvidhā ciccheda patriṇā atha taṃ chinnadhanvānam abhyavidhyat stanāntare nārācena sutīkṣṇena sarvāvaraṇabhedinā 34 so 'nyat kārmukam ādāya sūtaputraṃ vṛkodaraḥ rājan marmasu marmajño viddhvā suniśitaiḥ śaraiḥ nanāda balavan nādaṃ kampayann iva rodasī 35 taṃ karṇaḥ pañcaviṃśatyā nārācānāṃ samārdayat madotkaṭaṃ vane dṛptam ulkābhir iva kuñjaram 36 tataḥ sāyakabhinnāṅgaḥ pāṇḍavaḥ krodhamūrcchitaḥ saṃrambhāmarṣa tāmrākṣaḥ sūtaputra vadhecchayā 37 sa kārmuke mahāvegaṃ bhārasādhanam uttamam girīṇām api bhettāraṃ sāyakaṃ samayojayat 38 vīkṛṣya balavac cāpam ā karṇād atimārutiḥ taṃ mumoca maheṣvāsaḥ kruddhaḥ karṇa jighāṃsayā 39 sa visṛṣṭo balavatā bāṇo vajrāśanisvanaḥ adārayad raṇe karṇaṃ vajravega ivācalam 40 sa bhīmasenābhihato sūtaputraḥ kurūdvahā niṣasāda rathopasthe visaṃjñaḥ pṛtanā patiḥ 41 tato madrādhipo dṛṣṭvā visaṃjñaṃ sūtanandanam apovāha rathenājau karṇam āhavaśobhinam 42 tataḥ parājite karṇe dhārtarāṣṭrīṃ mahācamūm vyadrāvayad bhīmaseno yathendro dānavīṃ camūm |