15. Hörðr drap uxann

Þat var einn dag, at Hjálmþér sat nær konungsdóttur ok tefldi við hana. Hervör spurði Hjálmþé, hvat hann ætti til vetrvistar at vinna. Hann kvaðst eiga að sækja kálf einn.

"Hvert áttir þú þann at sækja?" segir hún.

"Konungr vildi mér þar enga grein á gera," segir hann.

"Engi kálfr er þetta," segir hún, "heldr er þat gamall uxi, níræðr at aldri. Hann etr fénað, en drepr menn ok hesta, því at hann er hverju dýri grimmari. Hann hefir drepit alla þá menn, sem eptir honum hafa farit ok föður minn hafa beðit vetrvistar. Þat er it mesta blótnaut ok fæðist mest á mannaholdi. Hljóð hefir hann hvellt ok digrt, svá at engi maðr stenzt. Þat er í einum garði hávum ok sterkum mitt hér á landinu. Hann má eigi lauss vera, því at þá brýtr hann niðr borgir ok kastala ok vinnr mikinn skaða á mönnum ok fénaði. Öll kvikendi eru hrædd við þetta arma naut."

Þau linntu talinu, ok gekk Hjálmþér heim í lopt sitt ok sagði þeim kompánum sínum, hvat konungsdóttir hafði honum sagt. Leið svá vetrinn fram til jóla.

En tveim nóttum fyrir inn fyrsta jóladag stóð Hörðr upp ór sæng sinni, svá at þeir fóstbræðr vissu ekki til. Hann tók sax Ölvis ok gekk út síðan ok til skógar, þar sem stórar brautir lágu. Gekk hann svá lengi um nóttina, þar til at brautirnar kvísluðust. Hann hugsar mjök um sinn hag, hverninn ganga mundi. Reikar hann forntroðinn götustíg í þykkva mörk ok eigi fyrr léttandi en hann kemr fram á annnes eitt, fagrt yfirlits. Hann sér þar garð hávan, gerðan með múrsteina. Þangat gengr hann ok hefir kylfu tólf álna langa með stórum göddum ok löngum ok fleinn fram ór. Hann seildist upp jafnhátt garðinum með henni. Hann gengr með garðinum nokkura stund, ok berr alls staðar jafnhátt. Hann sér, at eigi muni svá búit standa mega. Því tekr hann kaðal ok bindr um einn stein stóran ok kastar inn yfir garðinn ok less sik svá upp á garðinn. En uxinn lá á vellinum fyrir innan ok hafði snúit um allri jörðinni. Hann hrýtr ok sefr ok snyðr illa, svá at Hörðr þóttist eigi vita, nær en hann mundi hrjóta inn at garðinum fyrir nasalátum gradda, ok sá, at þat mundi margan hafa til bana leitt. Því leysir hann steininn ór festinni ok fleygir honum af stað, ok kom hann á síðu nautsins. Hann vaknar við með ærslalátum, springandi þegar af stað ok skundar alla vega ok dregr veðrit af manninum ok hleypr at garðinum, þar sem Hörðr var fyrir. Hann vill eigi lengr bíða ok reiðir upp gaddakylfuna ok rekur í hausinn á bola, svá at allir sukku gaddarnir, en hann hristist við ok skekr höfuðit ok lét ólmliga, svá at Hörðr missti kylfuna, ok hraut hún langt á völlinn, en uxinn skopar nú skeið at garðinum ok flensar tungunni eptir Herði ok dró hann at sér. Hann fær eigi annat ráð en hann kastar sér flötum ofan á milli hornanna á uxanum ok spennti höndunum niðr um hálsinn, en boli brauzt um fast, heimskliga hlaupandi aptr ok fram um garðinn með hræðiligum hljóðum, berjandi fótunum ok hristandi hausinn. Vissi Hörðr, at þat mundi sinn bani, ef hann dytti ofan. Verðr þat um síðir, at boli mæddist af miklu umfangi ok blóðrás. Hann hleypr at garðinum með illum látum ok kemr upp framfótunum á garðinn. Í því leggr Hörðr með saxinu undir bóginn, svá at í hjartanu stóð. Brauzt uxinn um, þar til hann dó, ok hafði hann þá brotit mikit hlið á garðinn í sínum fjörbrotum.

Hörðr fló uxann með öllum leðrum, ok fylgdu hornin húðinni. Hörðr leggr hana á bak sér ok bar heim ok fleygir henni niðr fyrir loptsdyrnar. Hjálmþér vaknar við dynkinn ok sprettr á fætr. Í því kom Hörðr inn, ok varð Hjálmþér honum alls hugar feginn. Hörðr var heldr skapstyggr ok bað Hjálmþé út ganga. Hann gerir svá ok sér húðina.

Hörðr mælti: "Taktu upp húðina, því at þú þykkist vera sterkr nóg."

Hjálmþér tók til húðarinnar af öllu sínu afli ok gat hvergi hrært hana ór stað. Hörðr segir, at hann mundi í framkróka leggja þurfa, ef duga skyldi. Hjálmþér segir fram vera komin sín mesta aflraun.

"Þat mæli ek nú um," segir Hörðr, "at þú takir við afli okkar Ölvis beggja nema ór minnstum fingrum okkrum, þá þú gengr fyrir konunginn í dag ok hann sitr yfir sínum borðum, ok ber inn húðina á lófa þínum."

Þetta verðr svá sem Hörðr mælti. Gengr Hjálmþér fyrir konunginn, ok váru allir í höllinni við hann hræddir. Hann kastar húðinni upp á borðit fyrir konung svá hart, at þat brotnar í sundr í tvá hluti, ok gekk í burt síðan. Tóku þeir aptr afl sitt Hörðr ok Ölvir. Konungr bað Hástiga bera á burt húðina, en hann tók sjálfr af hornin. Hástigi gerði svá, ok veitti honum it versta ok gekk mjök hokinn í knjáliðum. Var tekit borð annat. Þeir fóstbræðr gengu báðir í höllina ok var veizla in bezta, ok drukku allir af hornunum um jólin.

16. Hörðr glímdi við blámann

Einn dag spyrr konungr Hjálmþé, hvárt hann vill enga skemmtan hafa. Hann bað konung ráða. "Þá muntu glíma við pilt minn á morgun," segir konungr.

Hjálmþér bað hann gera sem hann vildi. En at morgni dags standa þeir upp kompánar ok ganga fyrir konung. Þá var fram leiddr blámaðr furðuliga stórr, svartr ok digr sem naut; at öllu var hann ámátligr.

Konungr mælti: "Hér er nú kominn piltrinn, Hjálmþér."

Hörðr sagði: "Við þenna svein skal ek glíma, því at vit höfum eina nafnbót báðir, at vit erum þrælar."

Ekki fór Hörðr af loðkápu sinni. Síðan ráðast þeir á með stórum fangbrögðum ok hörðum hnykkingum, er hvárr veitti öðrum, með hnefahöggum ok kinnskotum, klóri ok kreistingum. Gekk þetta lengi dags. Þóttist konungr ok þeir, sem í höllinni váru, engan atgang slíkan sét hafa. Stólpi einn lágr stóð í höllinni. Þangat bar blámaðrinn Hörð, en hann snerist við glímumannliga ok fær neðri tökin. Við þessu sá blámaðrinn ekki. Hann þreif hann upp á bringu sína ok brá honum magabragð ok rak hann niðr á stólpann svá hart, at hryggrinn brotnaði, en blámaðurinn öskraði ekki vel. Lét Hörðr fylgja kné kviði með fúlmannligum kverkatökum ok kreisti hann til dauðs. Við þetta varð konungr mjök reiðr, en allir aðrir þökkuðu Herði. Var inn dauði út dreginn.

Konungr segir: "Mikinn skaða hefir þú mér gert ok mínu ríki í drápi þessa manns. Því skulu vit toga geit stöku um eld hér í höllinni á morgun ella sá, sem ek skipa til."

"Þér munuð ráða vilja, herra," segir Hörðr, "því at mér líkar hverr sem er."

17. Skinndráttr Harðar og Hástiga

Um morguninn eptir árla gengu þeir til hallar. Þar var gert bál mikit. Litlu síðar kemr konungr ok mælti: "Hástiga fæ ek til at stíma við þik, Hörðr."

"Vel er þat," segir hann, "at vit skulum reyna skinndráttinn, ok bú þik til, Hástigi," segir Hörðr.

Hann fór af öllum sínum klæðum, en ekki fór Hörðr af loðkápu sinni. Þeim var fenginn í hendr svörðr allsterkr; koma þá í átök stór ok miklar sviptingar, ok váru uppi á þeim ýmsir endar. Kipptu þeir snart í sundr sverðinum á milli sín. Bað konungr at sækja uxahúðina ok fá þeim. Tóku þeir þá á með öllu afli, ok váru hnykkingar ramligar, svá at ýmsum var búit at hrjóta fram á bálit. Var Hástigi sterkari, en Hörðr heppnari ok mjúkari.

Konungr mælti: "Lítt er á tekit, Hástigi, er þú lætr barn þetta svá lengi streitast á móti þér."

"Þat mun eigi lengi vera," segir Hástigi, "ef ek herði mik til fulls."

En á meðan þeir töluðust við konungr ok Hástigi, tók Hjálmþér sverðit ok saxit ok stakk niðr fyrir fætr Herði, ok sá þat engi, því at loðkápan skútti fram yfir. Hástigi tók þá í svá fast, at Herði var eigi annat búit en hann mundi tumba fram á eldinn. Þóttist Hörðr aldri í þvílíkar hnippingar komit hafa. Var svá á tekit af báðum, at öllum í höllinni þótti mikil undr gegna, at þeir váru eigi af mæði sprungnir ok hvat þeir þola af sínum miklum atgangi ok sterkum átökum.

Hörðr segir þá til Hástiga: "Bústu nú við, því at ek mun nú herða mik, ok skaltu eigi lengi lifa."

"Svá mun ek gera," segir Hástigi.

Hörðr tók þá til með öllu afli ok kippti Hástiga fram á bálit ok fleygði húðinni ofan á hann ok hljóp sjálfr ofan á bakit á honum ok gekk síðan til bekkjar. Konungr bað taka manninn af eldinum. Hástigi var mjök brunninn. Konungr var nú reiðr mjök, en þótti sér þó mikit at kenna.

18. Dráp Hástiga

Um kveldit gekk konungr snemma til sængr, ok váru slökkt ljós öll ok eldr í borginni. Hjálmþér kveðst til sængr vilja. Hörðr brá Snarvendli ok lýsti af honum sem ljósi. Gengu þeir í loftit ok sáu umbúning nýkominn í sængina. Þat var stokkr ok sverðsegg bitrlig. Einn mjór strengr var í endanum stokksins.

Hörðr mælti: "Ekki skulum vér niðr leggjast, því at sá hefir ætlat oss bráðan bana, sem hér hefir um búit."

Þeir lögðust niðr á gólfit, ok sofnuðu þeir skjótt, en Hörðr hraut fast ok lét sem hann svæfi. Litlu síðar heyrði hann, at maðr gekk úti hjá loptinu ok þreif í strenginn ok kippti niðr stokkinum, ok tók sverðseggin í sundr öll sængrklæðin. Þeir brutust um mikilliga. Þar næst var fjölum ór kippt, ok kom inn höfuð mjök stórskorit. Sá þrífr í sængina. Þá höggr Hörðr þann í sundr í miðju, ok dettr út hvárrtveggi hlutrinn. Leggjast þeir niðr.

En um morguninn var konungi sagt, at Hástigi var dauðr fyrir svik þau, sem hann hafði gert við Hjálmþé. Gaf konungr sér fátt um. Leið svá vetrinn.

19. Hörðr nam burt Hervöru

En er þrjár nætr váru til sumars, þá fann Hjálmþér Hervöru.

Hún mælti: "Muntu nokkut vera lengr hjá föður mínum?"

"Nei," segir Hjálmþér.

Hún sagði: "Í kveld skaltu ganga fyrir hann ok þakka honum vetrvistina, því at hann sefr sex dægr fyrir sumar ok verðr þá alls víss í jörðu ok á, ok ekki má honum þá neitt óvart koma. Vil ek, at þú siglir á burt á morgun snemma, því at honum er ekki vel til þín."

Hann þakkar henni sín góð orð ok ráð, ok skildu þau talit. En um kveldit gekk Hjálmþér fyrir konunginn ok þakkar honum vetrvistina, — "skal ek þína frægð ok rausn bera á öll lönd."

Konungr mælti: "Þetta eru ráð Hervarar, dóttur minnar. Verðum vit nú svá búit at skilja. Get ek ekki at sinni at gert."

Sváfu menn af um nóttina. En um morguninn árla bað Hjálmþér alla menn vel lifa.

Hann bað Hervöru með sér fara, en hún kvaðst þat eigi vilja, — "því at þat er bani yðar. Vil ek heldr láta mitt líf, því at faðir minn vægir engum manni, hvárki vinum né frændum."

Hjálmþér bað hana vel lifa, en hún bað hann vel fara ok allan heiðr njóta ok æru, ok fell hún í óvit við þeira skilnað.

En er Hjálmþér ok Ölvir kómu til skips, segir Hörðr: "Ekki hefi ek heilsat Hervöru."

Hann tók svarðreip mikit ok gekk heim ok kastar því um turninn Hervarar ok berr svá allt ofan til skipa ok á sitt skip. Þeir fóstbræðr váru á öðru skipi. Hjálmþér spyrr Hörð, hvat hann bæri.

"Hér fer ek með Hervöru," segir hann, "fyrir utan vilja föður hennar, frænda ok vina. Mun hún nú með mér fara; vill hún skjótt hafa þinn fund."

"Slíkt er vitrliga farit," segir Hjálmþér, "ok röskliga hefir þú af fyrri mönnum gerning þenna."

Hjálmþér fór á skip til Hervarar. Hún stóð upp í móti honum ok talar til hans blíðliga ok mælti: "Ertu enn eigi af stað kominn, vinr?" segir hún.

"Ekki enn, kæra jómfrú," segir hann, "ok vil ek, at þér gangið á mitt skip."

"Gjarna," segir hún, "en mikinn skaða hafi þér gert föður mínum, at þit takið mik í burt utan hans vilja, en þó vil ek heldr með yðr fara en vera eptir."

Þá kom snart blásandi byrr, sigla þeir í haf. En sem þeir sáu ekki til landa, tók af byrinn, ok rak þá um hafit með straumum í fjögur dægr, en it fimmta dægrit stódu skipin kyrr.

Hervör mælti: "Faðir minn ræðr veðráttu þessari ok svá því, at skipin standa kyrr. Mun hann nú vaknaðr ok eigi allfátt dreymt hafa. Veit hann nú allar yðar fyrirætlanir ok at þér hafið mik í burt tekit, ok munu þér hafa nógar raunir, hversu þér hafið gert."

20. Bardagi við illhveli

Litlu síðar sáu þeir, hvar einn stórr hrosshvalr lagðist með miklum boðaföllum ok ógurligum látum at þeim.

Hörðr mælti: "Þar er sú skepna, at mér er minnst um ok ek má eigi sjá. Verði þit nú, fóstbræðr, nokkurs styrks við at njóta, ok eigi megi þit nefna mik, á meðan hann er hér, því at þá dey ek."

Síðan leggst hann niðr í kel. Þeir þöktu hann klæðum. Síðan sáu þeir skeljung renna undan skipi þeira ok at hvalnum mjök snarliga, ok ræðr þegar á hann; kómu þar í kafferðir stórar. Litlu síðar sáu þeir renna undan skipi Hervarar vögnu eina væna ok fagra. Hún réð þegar á hvalinn. Váru þá sviptingar miklar ok harðar árásir, er hvárir veittu öðrum. Varð skeljungrinn ok vagnan skjótt móð, því at hvalrinn var þungr ok sterkr, en kastaði þeim af sér, svá at þau kómu fjarri niðr á sjónum.

Hjálmþér þóttist þá sjá fyrir, at þessi illa skepna muni þau skjótt yfir vinna. Þá mælti hann: "Hvat mun mér í annat sinn meiri þörf Skinnhúfu ok Vargeisu en nú, at þær komi oss at hjálpa?"

En er hann hafði þetta mælt, sá hann fljúga tvá gamma. Þeir höfðu járnnef ok klær. Þeir settust á hrosshvalinn ok kroppuðu eigi miskunnsamliga, því at stórar þjósir tóku þeir af hans vándum kroppi. Hann veitti miklar árásir í móti. Þeir rifu ok slitu hvalinn, sem þeir gátu. Þá bar þá at skipunum, ok fengu þau áföll stór. Hjálmþér sá, at allar þessar skepnur létu undan illhvelinu.

Hann tók brandinn ok mælti: "Fyrr skal ek missa þik en ek hjálpi eigi þessum skepnum," skaut þegar brandinum niðr í gegnum hausinn á hvalnum.

Ölvir sá þetta ok skaut þegar saxinu, ok kom þat í annat augat á hvalnum. Við þetta dapraðist heldr hvalrinn ok vissi varla, hverninn hann skyldi láta, ok velti sér á ýmsar síður ok beit ok reif, hvat sem hann kom við, en blóðit rann sem lækir niðr af gömmunum, því at þeir flöktu allir sundr af sárum ok svá skeljungrinn ok vagnan. Varð þat um síðir, at hvalnum dapraðist sundit, ok síðan rífa þau hann til dauða, ok sökk hann til grunns, en gammarnir flugu í burtu mjök yfirkomnir, svá at blóð rann undan hverri þeira fjöðr. Þeir flugu seint ok lágt.

Hjálmþér gekk þar til, sem Hörðr lá, ok sá, at hann var vátr.

Hörðr mælti: "Er dauðr hvalrinn?"

Hjálmþér segir hann horfinn, — "hefi ek þar misst brand minn, en Ölvir saxit."

"Hér er hvárttveggja," segir Hörðr, "ok er mikit at gert, at Hundingi konungr er af dögum ráðinn."

Þeir þakka honum lífgjöf, at hann hafði þeim bjargat ór slíkum háska sem þeir váru í komnir.

Hörðr mælti: "Kom til Hervarar, því at nú mun þurfa þíns dugnaðar."

Hjálmþér stökk á skip til hennar. Hún lá þá í óviti ok mjök til reika. Hjálmþér dreypti á hana víni, ok raknaði hún skjótt við. Síðan rann á byrr, ok vinda þeir upp segl, ok váru skipin þá laus, ok sigldu um allt sumarit.

21. Hörðr komst ór álögum

Nú er leið at hausti, kómu þeir at einu stóru landi ok ágætu. Þat var með stórum borgum ok fögrum ökrum, miklum ok fögrum skógi ok með allra handa dýrum ok fuglum. Ekkert land þóttust þeir fóstbræðr þvílíkt sét hafa né spurn af hafa haft. Þeir spurðu Hörð, hvat land þat væri. Hann kveðst þat eigi vita, — "en hér munum vér á land ganga."

Hjálmþér kveðst þat eigi vilja, en Hörðr segist ráða mundu. Skutu þeir bryggjum á land ok ganga svá á þat.

Hörðr mælti: "Kanna skulum vér land þetta."

Hjálmþér sagði: "Hervör skal með oss fara, því at hana vil ek eigi eptir skilja."

Hörðr kvað þat eigi vera skyldu, — "vil ek ráða, því at vér munum ekki langt fara."

Þeir ganga allan þann dag, en at kveldi koma þeir at húsi einu litlu ok vænu. Hörðr lýkr upp húsinu. Var þar sæng ein ok kostr nógr ok öl.

Um kveldit talar Hörðr þá fleira en hann var vanr ok mælti: "Undarliga brá mér við, er ek kom í hús þetta."

Leggjast þeir niðr ok sofa fast. En um morguninn, sem Hjálmþér vaknar, lá Hörðr, en því var ekki vant. Hjálmþér segir við Ölvi, at hann skyldi sofa í náðum. Líðr svá á daginn. Þá gekk Hjálmþér at Herði ok tók á honum ok bað hann vakna. Hjálmþér fann, at hann var dauðr, ok fell hann á bak aptr í sængina, ok spratt honum blóð undan hverjum nagli ok ór nösum. Ölvir spyrr, hvat honum væri. Hjálmþér gat lengi engu svarat, en um síðir sagði hann, at Hörðr sé dauðr.

Ölvir mælti: "Þat veit trú mín, ef þú værir ekki minn fóstbróðir, skyldir þú skjótt deyja." Hjálmþér kvað vísu:

"Berum á baki okkru
brodda framkeyri;
launum svá líf honum,
látum hann eigi eptir;
heygjum Hörð hvergi,
fyrr en heim komum;
gröfum hann heima
hallarvegg undir."

"Kjóstu nú, Ölvir, hvárt þú vilt bera kylfu hans ok kápu eða hann sjálfan."

Ölvir kvaðst kylfuna bera vilja. Hjálmþér flettir hann loðkápunni, en hann var undir í rauðum skarlatskyrtli ok hafði silfrbelti um sik, en gullhlað um enni.

Hjálmþér mælti: "Sjá þú nú, Ölvir, at þetta er konungsson framar en hvárr okkar, en eigi þræll, sem vit höfum lengi ætlat."

Leggr hann þá Hörð á bak sér. Honum þótti hann léttr. Ganga þeir þann dag til kvelds ok kómu at öðru húsi ok fengu þar góðar náðir. Fór svá tvá daga. Inn þriðja dag tók Ölvir til orða: "Ekki ber ek lengr kápuna né kylfuna, því at fulllúinn er ek af þessari byrði, en þat þó meira, at þú berr svá lengi dauðan mann eptir þér. Mun þetta verk uppi vera, meðan heimrinn stendr."

"Þú talar mikil æðruorð," segir Hjálmþér, "ok fá mér hvárttveggja."

Ölvir gerir svá. Ganga þeir til kvelds ok koma at húsi inu þriðja. Hjálmþér lét Hörð í rekkjugólf sitt um kveldit. Ekki hafði Hjálmþér sofit, síðan Hörðr dó. Hann vakir sem hann var vanr, utan í móti morgunsári rann á hann svefnhöfgi.

En er Hjálmþér vaknar, var Hörðr í burt. Varð honum þá eigi betra við en í fyrra sinni, ok þá mælti Hjálmþér: "Aldri verð ek glaðr upp frá þessum degi, fyrr en ek finn Hörð."

Þeir stóðu upp ok ganga leið sína, þangat til þeir koma fram á völlu eina fagra ok væna. Þeir sáu borg stóra ok harðla væna, alla gagnskorna ok rennt gulli ok silfri í skurðina. Hún var fagrliga múruð með rauðum steinum, blám, gulum, grænum, hvítum ok svörtum. Hennar turnar váru hávir ok þaktir með gulli. Þeir gengu til hallar ok inn í höllina ok fyrir konunginn. Ölvir heilsar honum, en Hjálmþér þagði. Konungr tók vel kveðju hans ok bað at taka stól ok setja frammi fyrir sér. Þeir settust niðr. Þat sáu þeir, at höllin var öll skipuð af sœmiligu fólki. Konungr bað þá at vera káta ok glaða eptir mikla mæði. Hjálmþér át hvárki né drakk. Hann var stundum bleikr, stundum rauðr sem blóð.

Litlu síðar lukust upp hurðir hallarinnar, ok þegar gengu þar inn þrjátigi meyjar. Tvær báru þó langt af öðrum. Var önnur þó miklu vænni. Þóttist Ölvir enga slíka sét hafa at allri sköpun ok fegrð. Fyrir þeim var básunat með allra handa hljóðfærum. Var þá mikil gleði í þeiri höll. Jómfrúrnar ganga fyrir konunginn ok kalla hann bróður sinn ok settust niðr. Ölvir sá, at Hjálmþér roðnaði mjök ok dró Snarvendil ór slíðrum ok lagði niðr undir stólinn. Konungr leit til Hjálmþés ok kvað vísu:

"Hvat er þér, Hjálmþér?
Hefir þú lit brugðit.
Stórt er þér í hug,
þú starir á mik löngum."

Hjálmþér tók undir ok kvað hálfa vísuna:

"Hvarf inn hugprúði
Hörðr ór för minni,
greitt ertu glíkr honum,
gáik því eigi drekka."

Konungr reiddist ok kvað vísu:

"Eyðast mun sæmd þín,
ef ek skal líkr vera
aumum illþræli,
er ekki prýðir,
ragr í hverja taug
nema reiða mat svínum
halr inn hrafnsvarti
í hrævarskrúði."

Hjálmþér vill þá þreifa til sverðsins, ok var þat í burtu. Hjálmþér kvað:

"Burt er Snarvendill
úr slíðrum horfinn;
má ek eigi víg vekja,
veldr því Ölvir.
Hefna munda ek Harðar,
ef hann hér væri,
ok rjóða minn mæki
í manna blóði."

Eptir þat gekk önnur mærin at Ölvi ok kvað vísu:

"Sax hefir þú, Ölvir,
slík eru vápn færi,
bana veittir Bendli,
barstu þat ór helli;
brá ek hilmis sonum
í hana líki;
forðaðak ykkru fjörvi;
fegri er ek nú hóti."

Ölvir mælti: "Satt segir þú, jungfrú."

Hann tók meyjuna ok setti í kné sér. Litlu síðar gekk önnur jungfrúin at Hjálmþé ok kvað:

"Keyptir þú Snarvendil
með kossi einum;
var þat verð lítit,
vel frá ek mér kæmi;
örr mundir þú af auði
ef optar svá fengir,
jöfurr inn ógndjarfi
ok einkar heppni."

Hjálmþér lét sem hann heyrði ekki ok þagði. Hún gekk aptr til sætis síns. En er konungr sér þetta, gekk hann undan borðum ok tók horn eitt ok renndi á víni ok gekk at Hjálmþé ok kvað vísu:

"Tak hér við horni,
er þér Hörðr færir;
gef nú ró reiði,
ok ræðum þá síðan;
þú hefir oss hólpit,
en vér yðr borgit
öllum ór ánauðum;
yndis vér njótum."

Hjálmþér stóð þá upp í móti Herði, ok minntist hvárr við annan. Var þar fagnaðarfundr. Var þá drukkit fagnaðaröl ok in bezta veizla.

22. Saga Harðar ok frá brúðkaupum

Þat var einn dag veizlunnar, at konungr sat í sínu hásæti ok þeir fóstbræðr næst honum, en jungfrúrnar á stóli framan fyrir honum. Váru þá allir glaðir með orðum fögrum, ölværð ok gleði, gamni ok alls konar skemmtan. Hjálmþér spurði ina fríðari jungfrúna at heiti eða hvert hennar faðerni væri.

Hún kveðst Álsól heita, — "er minn faðir látinn, er hér stýrði landi, en bróðir minn tók ríki eptir hann, sem Hörðr hefir nefnzt, en hann heitir Hringr. Hildisif heitir systir mín, en land þetta heitir Arabía. Kann bróðir minn at segja yðr slíkt frá várum forlögum, ætt ok uppvexti." Skildu þau svá talit.

Biðr þá Hjálmþér Hring at greina sér gerr þat, sem hún hafði honum sagt. Hringr konungr kveðst þat gjarna gera vilja.

Konungr hefr svá sitt mál: "Þat vil ek yðr kunngera, at minn faðir hét Ptólómeus ok stýrði hér ríki. Hann átti drottningu harðla væna, ok við henni átti konungr oss þrjú systkin. Liðu svá langir tímar, þar til móðir vár tók sótt ok andaðist. Var haugr orpinn yfir hana. Þráði konungr mjök eptir drottningu sína. Konungr átti sér ráðgjafa trúan ok dyggvan. Hann gekk einn dag fyrir konung ok kveðst vilja leita honum at kvánfangi, ok því játar konungr. Ráðgjafinn ferr ok kemr aptr at hausti. Er þá drottningarefnit í för með honum. Hún hét Lúða. Er þegar brúðkaup gert. Leizt öllum vel á þessa konu. Ekki vildu vér systkin sitja brúðkaupit. Gekk veizlan vel fram. Leið eigi langt, áðr en þeim þótti drottning ill, bæði í skapmunum ok orðum, en í gerningum verst. Réð hún skjótt föður mínum bana, því at henni þótti hann gamall, en hún ung ok lystug. Vildi hún síðan mik átt hafa, en ek vildi ekki hennar ljótum vilja samþykkja. Lagði hún síðan á mik, at ek skyldi þræll sýnast, svartr ok illúðligr, ok aldri skylda ek mat mega eta nema á miðju gólfi ok aldri ór þessum álögum komast, nema nokkurr konungsson vinni þat til mín at láta mik öllu ráða ok bera mik á baki sér þrjá daga dauðan. Nú hefir þú þetta hvárttveggja gert. Þat eitt lagði hún á mik til líknar, at ek mætti gera, hvat sem ek vildi orkat hafa, ok aldri skyldi mér aflafátt verða ok alla hluti yfirvinna, þat sem fyrir mik væri lagt. Á Álsólu, systur mína, lagði hún, at hún skyldi verða at fingálpi ok aldri ór sínum álögum komast, nema nokkurr konungsson vildi kyssa hana. Þá fekk fóstra mín henni Snarvendil. Var hún hann at henda ýmist með munni eða höndum. En Hildisif skyldi sýnast at öllum yfirlitum sem tröllkona ok vera nær bróður hennar. Hann átti byggð í einum helli stórum, ok skyldi hann ekkert grand mega gera henni. Hún átti ekki fyrr at komast ór sínum álögum en hann væri drepinn með því sama sverði, sem hekk yfir sæng hans. Var þat svá margt," segir hann, "bæði fleira ok verra af henni. En eptir þetta fór hún í burt með mik, ok er þessi in sama þín stjúpmóðir. Er nú enduð mín ævisaga."

Hjálmþér þakkaði honum þá góða skemmtun. Varð þá allt fólk glatt. Eptir þetta hóf Hjálmþér upp orð sín ok biðr Álsólar sér til handa. Fýsti konungr þess mjök. Ölvir bað ok svá Hildisifjar, ok var þetta af ráðit.

Hér eptir vilja þeir Hjálmþér ok Ölvir heim halda. Fekk konungr þeim tuttugu skip, ok léttu eigi fyrr en þeir kómu at Mannheimum. En er Hjálmþér leit stjúpu sína, fell hún niðr í eldinn, en faðir hans varð honum alls hugar feginn. Sat Hjálmþér þar nokkura stund. Hann bauð föður sínum til brúðkaups síns, ok þá konungr þat. Sigldu þeir á hundrað skipum til Arabía. En at þeim þar komnum gekk Hringr í móti þeim ok leiddi þá til hallar með miklum prís ok skemmtan. Gekk hann þá at eiga Hervöru, ok váru þessi þrjú brúðkaup setin með miklum mannfagnaði. Ok at þeim enduðum váru allir með ágætum gjöfum út leiddir, ok fór svá hverr til síns heimilis. En þeir Hringr konungr, Hjálmþér ok Ölvir mæltu til stöðugrar vináttu með sér, ok gefr hverr öðrum góðar gjafir, ok skilja með því.

Siglir Hjálmþér þá heim til Mannheima. Stýrði hann því ríki eptir föður sinn. Ölvir sezt ok at þeim ríkjum, sem faðir hans hafði at stýra. Hjálmþér matti hann til alls, ok þótti vera inn mesti afreksmaðr. Hjálmþér átti tvá sonu við drottningu sinni. Hét inn eldri Ingi, en inn yngri Hlöðvir. Hafði konungr síðan margar orrostur ok hafði í öllum sigr. Stóð honum engi á sporði. Ölvir styrkti hann í öllum mannraunum. En eptir Hjálmþé tók Ingi, sonr hans, ríkit, en Hlöðvir var hernaðarmaðr mikill. Hann bar Snarvendil eptir föður sinn. Ölvir átti ok son, hverr eð Rauðr hét. Hann lagðist í hernað með Hlöðvi. Urðu þeir miklir kappar, ok er margt fólk komit frá þeim. Unnu þeir undir sik mörg konungaríki.

Ok lúkum vér hér sögu Hjálmþés, Ölvis, Hrings ok Hervarar.